Salta al menu principale di navigazione Salta al contenuto principale Salta al piè di pagina del sito
Nasza Przeszłość

V. 124 (2015): Nasza Przeszłość

Artykuły

Organizacja parafialna Kościoła katolickiego w Gdańsku w latach 1922-2015

  • Agnieszka Kobus
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2015.124.211-243  [Google Scholar]
Pubblicato: 2015-12-30

Abstract

Rozwój administracyjny Kościoła katolickiego w Gdańsku zaczął się wraz z pojawieniem się chrześcijaństwa na ziemiach polskich. Z pierwszej parafii obejmującej gród nadmotławski oraz całą okolicę z biegiem czasu wyrosły kolejne ośrodki duszpasterskie. Obecnie w Gdańsku znajduje się 59 placówek parafialnych Kościoła katolickiego. Największy ich rozwój nastąpił w ubiegłym wieku, a wpływ na to miała przede wszystkim stopniowo powiększająca się liczba ludności wyznania katolickiego, która po 1945 r. osiągnęła w mieście pozycję dominującą. Zapał z jakim po II wojnie światowej dostojnicy kościelni zakładali nowe parafie, został zahamowany poprzez odgórną politykę państwa, zmierzającą do wyrugowania religii z życia społecznego. Kolejne lata upłynęły na żmudnych negocjacjach strony kościelnej z władzami wojewódzkimi, które wykorzystywały wszystkie powody, aby uniemożliwić budowę nowych świątyń i zakładanie osobnych parafii. Trudności z tym związane ostatecznie przezwyciężone zostały pod wpływem zmian politycznych jakie zaszły w kraju po roku 1980.

Riferimenti bibliografici

  1. Baciński, A., Polskie duchowieństwo katolickie w Wolnym Mieście Gdańsku 1919-1939, „Studia Gdańskie”, t. 1, 1973, s. 7-117. [Google Scholar]
  2. Balicki, T., Powołanie samodzielnej jednostki kościelnej na terenie Wolnego Miasta Gdańska, „Studia Gdańskie”, t. 13, 2000, s. 221-249. [Google Scholar]
  3. Bieszk, K., Walka Zakonu Krzyżackiego z Polską o przynależność kościelną archidiakonatu pomorskiego, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w To-runiu”, t. 34, 1927, s. 1-53. [Google Scholar]
  4. Bogdanowicz, S., Dzieła sztuki sakralnej Bazyliki Mariackiej w Gdańsku, Gdańsk 1990. [Google Scholar]
  5. Bogdanowicz, S., Kaplica Królewska w Gdańsku, Gdańsk 1992. [Google Scholar]
  6. Bogdanowicz, S., Kościół Św. Piotra i Pawła w Gdańsku, Gdańsk 1993. [Google Scholar]
  7. Boldt, A., Geschichte der Entwicklung der Vorstadt Danizg-Langfuhr seit der Witte des vorigen Jahrhunderts, Danzig 1911. [Google Scholar]
  8. Bruszewska-Głombiowska, M., Biskup włocławski Michał: działalność kościelna, gospodarcza, polityczna (1220-1252), Gdańsk 2002. [Google Scholar]
  9. Ciechorski, W., Diecezja Gdańska – Wspomnienie w jej 50- lecie 1925-1975, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 19, 1975, nr 7-9, s. 207-224. [Google Scholar]
  10. Czapliński, B., Dekret w sprawie ustanowienia parafii pw. Chrystusa Zbawiciela w Gdańsku-Osowej, „Orędownik Diecezji Chełmińskiej”, t. 31, 1980, nr 9-10, s. 349-350. [Google Scholar]
  11. Daniluk, J., Kościoły Wrzeszcza, [w:] Wędrówki po Wrzeszczu, pod red. K. i J. Szczepańskich, Gdańsk 2011. [Google Scholar]
  12. Drost, W., Kunstdenkmäler der Stadt Danzig, Bd. 5, Stuttgart 1957-1972. [Google Scholar]
  13. Elenchus Omnium Ecclesiarum nocnon universi cleri diocesis culmensis pro anno domini 1922. [Google Scholar]
  14. Elenchus universi cleri (…)Dioecesis Warmiensis conscriptus sub initio anni 1922. [Google Scholar]
  15. Elenchus universi cleri nec non sororum piarum congregationum Dioecesis Warmiensis conscriptus sub initio anni 1921. [Google Scholar]
  16. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Bł. Jadwigi Królowej w Gdańsku-Oruni, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 34, 1990, nr 7-9, s. 192-194. [Google Scholar]
  17. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Bł. Urszuli Ledóchowskiej w Gdańsku-Chełmie, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 29, 1985, nr 3-4, s. 83-85. [Google Scholar]
  18. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. MB Brzemiennej w Gdańsku-Matemblewie, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 33, 1989, nr 7-9, s. 169. [Google Scholar]
  19. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. MB Królowej Korony Polskiej, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 32, 1988, nr 7-9, s. 287. [Google Scholar]
  20. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Gdańsku-Wrzeszczu przy ul. Marii Curie-Skłodowskiej 3B, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 24, 1985, nr 10-12, s. 328. [Google Scholar]
  21. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Matki Bożej Fatimskiej, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 40, 1996, nr 7-9, s. 404. [Google Scholar]
  22. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Miłosierdzia Bożego Gdańsku-Migowie, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 41, 1997, nr 7-9, s. 278-290. [Google Scholar]
  23. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Najświętszego Imienia Maryi w Gdańsku Krakowcu, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 30,1986, nr 7-9, s. 316-318. [Google Scholar]
  24. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. NMP Matki Kościoła i Św. Katarzyny Szwedzkiej, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 38, 1994, nr 7-9, s. 25-26. [Google Scholar]
  25. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Św. Brata Alberta w Gdańsku-Przymorzu, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 31, 1987, nr 10-12, s. 425-427. [Google Scholar]
  26. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Św. Jana Bosko w Gdańsku-Oruni, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 38, 1994, nr 7-9, s. 32. [Google Scholar]
  27. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Św. Jana Chrzciciela w Kiełpinie Górnym, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 38, 1994, nr 7-9, s. 28. [Google Scholar]
  28. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Św. Józefa w Gdańsku-Przymorzu, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 34, 1990, nr 7-9, s. 190-191. [Google Scholar]
  29. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Św. Kingi w Kowalach, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 44, 2000, nr 10-12, s. 417. [Google Scholar]
  30. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Św. Krzysztofa na Osiedlu Świętokrzyskim, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 49, 2005, nr 7-9, s. 532. [Google Scholar]
  31. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Św. Ojca Pio w Gdańsku-Ujeścisku, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 44, 2000, nr 10-12, s. 420. [Google Scholar]
  32. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Św. Polikarpa Biskupa Męczennika, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 44, 2000, nr 7-9, s. 278. [Google Scholar]
  33. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Św. Rafała Kalinowskiego w Złotej Karczmie, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 34, 1990, nr 7-9, s. 191-192. [Google Scholar]
  34. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Św. Teresy Benedykty od Krzyża, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 45, 2001, nr 10-12, s. 509. [Google Scholar]
  35. Gocłowski, T., Dekret erekcji parafii pw. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 46, 2002, nr 10-12, s. 519. [Google Scholar]
  36. Gocłowski, T., Dekret regulujący granice między parafią MB Bolesnej w Gdańsku a parafią Św. Rodziny w Gdańsku-Stogach, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 45, 2001, nr 4-6, s. 262. [Google Scholar]
  37. Gocłowski, T., Dekret regulacji granic między parafią pw. Św. Józefa oraz parafią pw. Św. Brygidy w Gdańsku, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 31, 1987, nr 10-12, s. 427. [Google Scholar]
  38. Gocłowski, T., Dekret regulujący nazwę i granice parafii Chrystusa Odkupi-ciela w Gdańsku Żabiance i parafii Św. Ap. Piotra i Pawła w Gdańsku Jelitkowie, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 40, 1996, nr 7-9, s. 406. [Google Scholar]
  39. Gocłowski, T., Dekret zmiany przynależności parafialnej ul. Brukowej, Zakosy i Skarpowej w Gdańsku, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 48, 2004, nr 1-3, s. 176. [Google Scholar]
  40. Gocłowski, T., Dekret zmieniający przynależność dekanalną parafii: Gdańsk-Kokoszki, Gdańsk-Matarnia, Gdańsk-Osowa, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, t. 36, 1992, nr 4-6 (7-9), s. 198. [Google Scholar]
  41. Gocłowski, T., Jako żywe kamienie tworzymy duchową świątynię. Orędzie na niedzielę modlitw w intencji budowy nowych kościołów, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 31, 1987, nr 10-12, s. 414-416. [Google Scholar]
  42. Gocłowski, T., Na dzień modlitw w intencji wspólnot budujących nowe kościoły. Słowo do wiernych, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 32, 1988, nr 10-12, s. 347-349. [Google Scholar]
  43. Gocłowski, T., Orędzie Biskupa Gdańskiego na niedzielę modlitw w intencji budowy nowych kościołów, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 29, 1985, nr 7-10, s. 332-334. [Google Scholar]
  44. Gocłowski, T., Orędzie na niedzielę modlitw w intencji budowy nowych kościołów, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 30, 1986, nr 10-12, s. 393-395. [Google Scholar]
  45. Gocłowski, T., Troska o nasze świątynie. Słowo pasterskie na 28 października 1984, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 28, 1984, nr 7-10, s. 245-247. [Google Scholar]
  46. Handbuch für die Evangelischen in Danzig, wyd. P. Springer, Danzig 1919. [Google Scholar]
  47. Jarmakowski, A.T., Rybicki, A., Wczoraj i dziś. 50 lat parafii Świętego Krzyża w Gdańsku, Gdańsk 1980. [Google Scholar]
  48. Kaczmarek, L., Dekret erekcji parafii Bł. Maksymiliana Kolbego w Gdańsku-Suchaninie, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 26, 1982, nr 1-3, s. 40-43. [Google Scholar]
  49. Kaczmarek, L., Dekret erekcji parafii pw. Bł. Doroty z Mątów, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 23, 1979, nr 7-8, s. 274. [Google Scholar]
  50. Kaczmarek, L., Dekret erekcji parafii pw. Bożego Ciała w Gdańsku, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 21, 1977, nr 10-12, s. 244. [Google Scholar]
  51. Kaczmarek, L., Dekret erekcji parafii pw. Opatrzności Bożej w Gdańsku-Zaspie, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 23, 1979, nr 7-8, s. 280. [Google Scholar]
  52. Kaczmarek, L., Dekret erekcji parafii pw. Św. Judy Tadeusza w Gdańsku-Łostowicach, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 27, 1983, nr 1-3, s. 25-27. [Google Scholar]
  53. Kaczmarek, L., Dekret erekcji parafii pw. Św. Kazimierza Królewicza w Gdańsku-Zaspie, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 28, 1984, nr 1-3, s. 38-40. [Google Scholar]
  54. Kaczmarek, L., Dekret erekcji parafii pw. Św. Piotra i Pawła w Gdańsku, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 23, 1979, nr 11-12, s. 271-272. [Google Scholar]
  55. Kaczmarek, L., Dekret erekcji parafii pw. Św. Wojciecha w Gdańsku-Świbnie, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 25, 1981, nr 7-8, s. 174-176. [Google Scholar]
  56. Kaczmarek, L., Dekret o zmianie granic między parafią pw. Ignacego i parafią pw. Niepokalanego Poczęcia N.M. Panny w Gdańsku, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 23, 1979, nr 7-8, s. 282-283. [Google Scholar]
  57. Kaczmarek, L., Dekret z 20.07.1971 r. o reaktywowaniu parafii przy kościele pw. Św. Brygidy w Gdańsku, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 15, 1971, nr 12, s. 645-646. [Google Scholar]
  58. Kaczmarek, L., Dekret z 22.07.1971 r. o zmianie granic między parafią pw. Św. Józefa i parafią pw. Św. Brygidy w Gdańsku, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 15, 1971, nr 12, s. 647. [Google Scholar]
  59. Kleinert, E., Administrator apostolski diecezji gdańskiej 1945-1951, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 21, 1977, nr 1-4, s. 79-87. [Google Scholar]
  60. Kleinert, E., Biskup Lech Kaczmarek a struktury diecezjalne, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 22, 1979, nr 1-2, s. 39-43. [Google Scholar]
  61. Kujot, S., Kto założył parafie w dzisiejszej dyecezyi chełmińskiej?: studium historyczne, Roczniki TNT, t. 9-10, 1902-1903. [Google Scholar]
  62. Lauer, W., Biskup Edmund Nowicki jako biskup gdański, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 15, 1971, nr 3-4, s. 107-139. [Google Scholar]
  63. Lubomski, A., Wie die Danziger Pfarreien entstaden, [w:] „Katholisches Jahrbuch für das Bistum Danzig”, Daznig 1936, s. 42-61 [Google Scholar]
  64. Lulkowski, F., Z historii Kościoła na Mierzei Gdańskiej, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 30, 1986, nr 4-6, s. 173-175. [Google Scholar]
  65. Marek, R., Kościół rzymskokatolicki wobec ziem zachodnich i północnych, Warszawa 1976. [Google Scholar]
  66. Muhl, J., Kirchengeschichtliches von der Danziger Nehrung, „Mitteilungen des Westpreußischen Geschichtsvereins”, Jg. 39, 1940, s. 36-45. [Google Scholar]
  67. Nocny, W., Stogi: zapomniana „wyspa”, Gdańsk 2006, s. 201. [Google Scholar]
  68. Nocny, W., Wołos, R., 25 lat parafii św. Wojciecha: Gdańsk-Świbno 1981-2006, Gdańsk 2006. [Google Scholar]
  69. Nowicka, M., Dzieje gdańskiego Jasienia, Gdańsk 2004. [Google Scholar]
  70. Nowicki, E., Dekret erekcji parafii pw. NMP Królowej Różańca Św., „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 2, 1958, nr 11-12, s. 665. [Google Scholar]
  71. Nowicki, E., Dekret erekcji parafii pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła w Jelitkowie, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 9, 1965, nr 11, s. 463. [Google Scholar]
  72. Nowicki, E., Dekret erekcji parafii pw. Św. Barbary w Gdańsku, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 12, 1968, nr 6-8, s. 135-137. [Google Scholar]
  73. O’Rourke, E., Eingemeindung in die Kuratie Brenatu, „Amtliches Kirchen-blatt der Diözese Danzig”, nr 2, 1925. [Google Scholar]
  74. O’Rourke, E., Errichtung der Kuratie Danzig-Neuschottland, „Amtliches Kirchenblatt der Diözese Danzig”, nr 6/59 1930. [Google Scholar]
  75. O’Rourke, E., Errichtung einer neuen seelsorgestelle, „Amtliches Kirchen-blatt der Diözese Danzig”, nr 5, 1925. [Google Scholar]
  76. O’Rourke, E., Errichtungs-Urkunde über die Errichtung einer Filialkirchen-gemeinde in Brentau, „Amtliches Kirchenblatt der Diözese Danzig”, nr 2/16, 1929. [Google Scholar]
  77. O’Rourke, E., Errichtungs-Urkunde über die Errichtung einer Filialkirchen-gemeinde in Danizg-Brösen, „Amtliches Kirchenblatt der Diözese Danzig”, nr 2/17, 1929. [Google Scholar]
  78. O’Rourke, E., Errichtungs-Urkunde über die Errichtung einer Filialkirchen-gemeinde in Danizg-Liebfrauen, „Amtliches Kirchenblatt der Diözese Danzig”, nr 2/18, 1929. [Google Scholar]
  79. O’Rourke, E., Umpfarrung, „Amtliches Kirchenblatt für die Apostolische Administratur der Freien Stadt Danzig”, nr 2, 1923. [Google Scholar]
  80. Orkusz, K., Historia parafii Św. Anny w Gdańsku-Letniewie, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 9, 1965, nr 5, s. 152-160. [Google Scholar]
  81. Papenfuß, V., Geschichte der katholischen Kirche in Danzig, Danzig 1937. [Google Scholar]
  82. Parafia Zmartwychwstania Pańskiego w Gdańsku, oprac. A. Pałucha, Gdańsk 2001. [Google Scholar]
  83. Pawłowicz, Z., Historia parafii Św. Antoniego w Gdańsku-Brzeźnie, Gdańsk 1985. [Google Scholar]
  84. Pawłowicz Z., Kościoły Gdańska i Sopotu, Gdańsk 1991. [Google Scholar]
  85. Preussen und die katholische Kirche seit 1640 nach den Acten des Geheimen Staatsarchives von Max Lehmann, wyd. S. Hirzel, t. 4, Von 1758 bis 1775, Leipzig 1883, nr 480. [Google Scholar]
  86. Przykucki, M., Dekret w sprawie ustanowienia parafii Bł. Alberta Chmielewskiego na Osiedlu Gdańsk-Kokoszki, „Orędownik Diecezji Chełmińskiej”, t. 35, 1984, nr 11-12, s. 426-427. [Google Scholar]
  87. Schematyzm Archidiecezji Gdańskiej 2001, Gdańsk 2001. [Google Scholar]
  88. Schematyzm Diecezji Chełmińskiej 1867, Pelplin 1867. [Google Scholar]
  89. Schematyzm Diecezja Gdańskiej 1958, Gdańsk 1958. [Google Scholar]
  90. Schematyzm Diecezja Gdańskiej 1986, Gdańsk 1986. [Google Scholar]
  91. Schematyzm Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego na rok 2000. [Google Scholar]
  92. Simson, P., Geschichte der Stadt Danzig, Bd. IV, Danzig 1918. [Google Scholar]
  93. Simon Grunau’s Preussischte Chronik, Die Preussischen Geschichtschreiber des XVI und XVII Jahrhunderts, wyd. M. Perlbach, Bd. 1, Leipzig 1876. [Google Scholar]
  94. Stachnik, R., Die Katholische Kirche in Danzig. Entwicklung und Geschich-te, Münster 1959. [Google Scholar]
  95. Steffen, F., Die Diözese Danzig, ihr erster Bischof Eduard Graf O'Rourke und ihre Kathedralkirche zu Oliva, Danzig 1926. [Google Scholar]
  96. Szczudłowski, P., Losy poewangelickich obiektów sakralnych na terenie diecezji gdańskiej po 1945 roku, Lublin 2001. [Google Scholar]
  97. Toczek., P., Działalność Polskich Organizacji Katolickich w Wolnym Mieście Gdańsku 1920-1939, „Studia Gdańskie”, t. 4, 1980, s. 143-203. [Google Scholar]
  98. Włodarski, B., Świętopełk i Mściwoj II (z dziejów Pomorza Gdańskiego w XIII w.), „Zapiski Historyczne”, t. 33, 1968, z. 3, s. 61-94. [Google Scholar]
  99. Żółtowski S., Kronika parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Gdańsku, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, t. 4, 1960, nr 2, s. 109-112. [Google Scholar]

Downloads

I dati di download non sono ancora disponibili.