Hlond pracował na Górnym Śląsku przez cztery lata. Jego działalność przypadła jednak na tak ważne dla Górnego Śląska, Polski i Niemiec okoliczności, że obowiązkiem historyka jest utrwalenie w eseju skutków I wojny światowej (1914-1918) i zawieruchy okresu powstań górnośląskich w całokształcie życia politycznego i kościelnego państwa. W tym miejscu należy zadać pytanie, jak potoczyły się okoliczności kościelne? Odpowiedź jest taka, że kardynał Adolf Bertram, jako ordynariusz diecezji wrocławskiej, utworzył jedynie okręg delegacki swojej diecezji z obszaru głosowania, który przypadł Polsce po głosowaniu 20 III 1921 r. i walkach majowych, mimo wszelkich starań Polski, który nadal był zależny od Wrocławia i zarządzany w imieniu Bertrama przez proboszcza tyszowieckiego Johannesa Kapicę na prawach wikariusza generalnego. Nie należy zapominać, że kardynał Bertram był jednym z tych księży, którzy z mocą podnosili głos za pozostaniem całego obszaru przy Niemczech.
Taki akt musiał wywołać wielkie oburzenie i niezgodę wśród ludności polskiej, tak że w następnym roku, 7 listopada 1922 r., obszar ten został podniesiony przez Rzym do Administracji Apostolskiej, która została przekazana prowincjałowi salezjańskiej prowincji wiedeńsko-węgierskiej, Augustowi Hlondowi, do samodzielnego zarządzania. Przekazanie polskiego Górnego Śląska Hlondowi miało miejsce w Katowicach 17 grudnia tego samego roku, w trzecią niedzielę Adwentu, kiedy to we wszystkich kościołach odczytano jego pierwszy list pasterski. Zaplanowane na ten dzień uroczystości zostały znacznie ograniczone, ponieważ 16 grudnia w Warszawie zastrzelono pierwszego prezydenta zmartwychwstałej Polski Gabriela Narutowicza, a 5 grudnia w Katowicach zmarł Józef Rymer, pierwszy wojewoda górnośląski. Hlond objął urząd zgodnie z postanowieniami konwencji genewskiej w języku polskim i niemieckim, po powołaniu niezbędnego personelu: Emil Szramek, kapelan, został kanclerzem, a Teofil Bromboszcz, który był proboszczem w Ornontowicach, 12 września 1923 r. został wikariuszem generalnym. Pogłębieniu życia religijnego miały służyć prężnie prowadzone Dni Katolickie. Pierwszy Zjazd Katolicki odbył się w Katowicach w 1922 r., drugi we wrześniu 1923 r. w Królewskiej Hucie (później Chorzów), a trzeci ponownie w Katowicach w 1924 r. Jego wyniki, ujęte w 16 regulaminach, przekazano do realizacji poszczególnym parafiom. Hlond musiał rozwiązywać trudne problemy, z których niektóre można wymienić: kwestia mniejszości, opieka nad bezrobotnymi, budowa katedry, budowa seminarium duchownego w Krakowie, ponieważ studenci teologii uczęszczali na tamtejszy uniwersytet. Od początku swojej działalności Hlond kładł nacisk na zadania duchowe, dlatego też gorąco popierał wprowadzenie "Roku Świętego" w 1925 r., a także koronację obrazu Matki Bożej w Piekarach (1925). Wśród sporów i wymiany zdań, których nie szczędził Hlond, nadszedł wreszcie 28 października 1925 r., kiedy to utworzono diecezję katowicką i włączono ją do prowincji kościelnej krakowskiej. Biskupem nowej diecezji został wielce zasłużony dla Górnego Śląska Hlond. W uroczystości 3 stycznia 1926 r. uczestniczył biskup Kakowski w asyście biskupów Anatola Nowaka i Stanisława Łukomskiego oraz 15 polskich biskupów i nuncjusza w Polsce Laurentiusa Lauriego. Hlond nie pozostał długo pierwszym biskupem diecezji katowickiej, choć był rzeczywiście właściwym człowiekiem na tym stanowisku. 20 czerwca 1926 r. został wyniesiony na stanowisko arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego, a w miesiącach jesiennych przejął nowe obowiązki prymasa Polski u szczytu swoich możliwości.