Artykuł przedstawia życiorys i działalność księdza Władysława Górzyńskiego, urodzonego w 1856 roku w Kaliszu. Po ukończeniu gimnazjum w rodzinnym mieście, studiował w Seminarium Duchownym we Włocławku, gdzie w 1880 roku otrzymał święcenia kapłańskie. Pełnił funkcję proboszcza w kilku miejscowościach, a w 1905 roku, na własną prośbę, zrezygnował z obowiązków duszpasterskich, aby rozpocząć studia z zakresu historii sztuki w Krakowie i Grazu. Po powrocie do pracy duszpasterskiej otrzymał parafię w Raciążku, gdzie zajął się ochroną ruin zamku, opracowaniem monografii oraz przekazaniem ich Towarzystwu Opieki nad Zabytkami Przeszłości. W 1918 roku został kanonikiem katedralnym, a zmarł w 1920 roku. Władysław Górzyński aktywnie uczestniczył w powołaniu Komitetu Artystyczno-Budowlanego przy kurii diecezji Kujawsko-Kaliskiej, angażując się także w prace nad ochroną Muzeum Diecezjalnego we Włocławku. Był pionierem w zakresie wykładów z historii sztuki chrześcijańskiej w miejscowym Seminarium Duchownym. Autor podkreśla, że Górzyński nie był jedynym duchownym zainteresowanym sztuką w tamtych czasach, ale wyróżniał się nowoczesnym podejściem do sztuki religijnej i propagowaniem nowych form architektonicznych. Wspomina również innych zasłużonych dla dziedziny, takich jak ks. Antoni Brykczyński, o. Gerard Wojciech Kowalski, ks. Jan Wiśniewski czy ks. Aleksander Bastrzykowski. Artykuł kończy się powrotem do głównego tematu, czyli referatu, który ksiądz Górzyński wygłosił w 1911 roku w Krakowie. Wówczas ostro krytykował neogotyk i ogólnie cały historyzm w architekturze sakralnej. Atak ten obejmował także symbolikę sztuki kościelnej, zwłaszcza te elementy, które utraciły swoje znaczenie w współczesnym odbiorze. Autor zwraca uwagę na to, że obecnie patrzymy na tę krytykę z perspektywy czasu, ale wówczas była ona przełomowa i znamienna dla zmian w podejściu do sztuki sakralnej.