Słowo „duchowieństwo” oznacza zarówno grupę religijno-społeczną o charakterze kierowniczym, kultowym i duszpasterskim w danej wspólnocie religijnej (stan kapłanów w odróżnieniu od stanu świeckiego i zakonnego), jak i — grupę polityczno-społeczną (stan duchowny obok stanu rycerskiego, mieszczańskiego i chłopskiego). Mówiąc o stanie duchownym w drugim znaczeniu mamy na myśli wszechwładny niegdyś politycznie i ekonomicznie stan feudalny średniowiecznego duchowieństwa, który przetrwał gdzieniegdzie aż do XIX wieku. W czasach nowożytnych, duchowieństwo prawie wszędzie uległo procesowi defeudalizacji i dostosowało się do nowych ustrojów. Przeważnie sadowiło się w warstwie inteligencji, tworząc w jej obrębie osobną grupę zawodową w ramach szeroko pojętej „służby społecznej”. Nierzadko jednak lokowało się w warstwie chłopskiej lub robotniczej, czego skrajnym przykładem była francuska próba z „księżmi-robotnikami” . Procesy akomodacyjne przebiegały przy tym w różny sposób i w różnym tempie. Zadaniem niniejszej pracy jest właśnie ukazać procesu społecznej i kulturowej akomodacji dużej części galicyjskiego duchowieństwa na przykładzie diecezji tarnowskiej