Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 100 (2003): Nasza Przeszłość

Artykuły

Beneficja unickiego dekanatu dukielskiego oraz ich użytkownicy w latach 1761-1780

  • Mariusz Kaznowski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2003.100.257-327  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2003

Abstrakt

Unicki dekanat dukielski znajdował się w południowo-zachodnim narożniku diecezji przemyskiej. W latach 1761-1780 liczył 27 parafii i jedną filialną. Ze swymi dwoma podziałami terytorialnymi, południowym (Beskid Niski) i północnym (Nizina Strzyżowska), Dekanat Dukielski posiadał wszelkie cechy pogranicza etniczno-religijnego. Istnienie każdej parafii zabezpieczało beneficjum parafialne, tj. dochodowe życie kościelne. Tylko proboszcz, który otrzymał dla swojej parafii instytucję kanoniczną od biskupa ordynariusza, mógł być uprawnionym beneficjentem odpowiedniego utrzymania. Prawo cerkwi unickiej zezwalało świeckim, którzy brali udział w życiu religijnym gminy, na korzystanie z części gruntów należących do kościoła. Artykuł oparty jest na XVIII-wiecznych źródłach z archiwum unickiej diecezji przemyskiej (obecnie Archiwum Państwowe w Przemyślu). Są wśród nich protokoły wizytacji parafialnych w dekanacie dukielskim, opisy beneficjów diecezjalnych, a także spisy członków kościoła, święceń, prezbiterów i diakonów.

Bibliografia

  1. Bieńkowski L., Organizacja Kościoła wschodniego w Polsce, w: Kościół w Polsce, t. 2 - Wieki XVI-XVIII , red. J. Kłoczowski, Kraków 1969. [Google Scholar]
  2. Budzyński Z., Ludność pogranicza polsko-ruskiego w drugiej połowie XVIII wieku. Stan. Rozmieszczenie. Struktura wyznaniowa i etniczna, t. 1-2, Przemyśl-Rzeszów 1993. [Google Scholar]
  3. Budzyński Z., Struktura terytorialna i stan wiernych Kościoła unickiego na Łemkowszczyźnie w XVIII wieku, „Łemkowie w historii i kulturze Karpat”, cz. 1, wyd. 2, Sanok 1995. [Google Scholar]
  4. Kołbuk W., Kościoły wschodnie w Rzeczypospolitej około 1772 roku. Struktury administracyjne, Lublin 1998. [Google Scholar]
  5. Nabywaniec S., Diecezja przemyska greckokatolicka w latach 1772-1795, „Premislia Christiana”, 5 (1992/1993). [Google Scholar]
  6. Nabywaniec S., Uniccy biskupi przemyscy w latach 1610-1991. Szkice biograficzne, Rzeszów 1995. [Google Scholar]
  7. Półćwiartek J., Parafie greckokatolickie diecezji przemyskiej w XVIII w. Stan organizacyjny, pozycja gospodarcza i społeczna, „Polska-Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa”, 3 (1996). [Google Scholar]
  8. Sołtys W., Związki wsi i dworu z cerkwią we wsiach beskidzkich i podbeskidzkich od XVI w. do końca ery galicyjskiej, „Łemkowie w historii i kulturze Karpat”cz. 1, wyd. 2, Sanok 1995. [Google Scholar]
  9. Śliwa T., Greckokatolicka diecezja przemyska w XVIII w. (do 1772), „Polska - Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa”, 3 (199 6). [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.