Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 141 (2024): Nasza Przeszłość

Artykuły

Rozwój charyzmatu a pamięć historyczna zakonu Ducha Świętego według Epitome Xenodochii Wojciecha Bazeusza

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2024.141.37-56  [Google Scholar]
Opublikowane: 05.08.2024

Abstrakt

Niniejszy artykuł przedstawia zagadnienie przekazu zakonnej tradycji o powstaniu szpitala Ducha Świętego w Rzymie, która zawarta jest w dziele Epitome Xenodochii renesansowego pisarza, Wojciecha Bazeusza, który swoją pracę wydał w Krakowie w 1570 r. Analiza treści dzieła dostarcza wartościowych informacji nie tyle o dziejach omawianego szpitala, ile o pamięci historycznej i charyzmacie polskich duchaków. Podstawowym problemem badawczym jest cel utożsamienia początków zakonu z założeniem szpitala Ducha Świętego w Rzymie w kontekście ewolucji charyzmatu zakonnego duchaków. W niniejszej pracy opis Wojciecha Bazeusza zestawiona została z innymi znanymi przekazami dotyczącymi omawianego zagadnienia. Porównany został także charyzmat Gwidona z Montpellier, założyciela duchaków z charyzmatem tego zakonu w epoce wczesnonowożytnej. Całość przeprowadzonych badań służyło odpowiedzi na pytanie skąd Bazeusz zaczerpnął przekazaną przez siebie wersję legendy oraz w jakim celu w określony sposób skonstruował swoją narrację. Praca w sposób możliwie kompletny odpowiada na powyższe pytania naświetlając jednocześnie ewolucję charyzmatu zakonnego duchaków w Europie od momentu założenia ich zakonu aż do czasów Soboru Trydenckiego.

Bibliografia

  1. Bazeusz W., Epitome Xenodochii m. Alberti Bassaei Scebresinensis [...] siue capita qu[a]eda[m] ex Xenodochio seu libro de officio erga hospites, peregrinos, pauperes variasque miserabiles p[er]sonas p[ro]pter reformandu[m] hospitalia edita [...], (dostęp online 10.05.2020: https://polona.pl/item/epitome-xenodochii-m-alberti-bassaei-scebresinensis-siue-capita-qu-a-eda-m-ex,Njk1MTMwNjk/4/#info:metadata), Kraków 1570. [Google Scholar]
  2. Felini P. M., Trattato nuovo delle cose maravigliose dell'alma città di Roma, ornato de molete figure, [...]. Composto da F. Pietro Martire Felini da Cremona dell Ordine de'Serui, [...]. Con Privilegio., Rzym 1615. [Google Scholar]
  3. [Kodeks mniszek zakonu św. Ducha w Krakowie], Biblioteka Jagiellońska, rkps sygn. 7044 I, (dostęp zdalny 25.04.2021: https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/662718/ [Google Scholar]
  4. edition/635406/content). [Google Scholar]
  5. Panciroli O., I Testori Nascosti nell'Alma Citta di Roma raccolti, e posti in luce per opera D'Ottauvio Panciroli Teologo da Reggio. Con Privilegio, Rzym 1600. [Google Scholar]
  6. [Rachunki Macieja Regimontanusa 1570-1591], Biblioteka Jagiellońska, rkps, sygn. 6387. [Google Scholar]
  7. Saunier P., De Capite sacri ordini Sancti Spiritus dissertatio in qua ortus, progressusque Ordinis totius, ac specitim Romanae Domus amplitudo, praerogatiuum Ius, & Oeconomia disseruntur. Scribebat Fr. Petrus Saulnier Gallus, Romana Domus Professus, (dostęp online 20.05.2020: https://books.google.pl/books?id=FYTOCCmFvSAC), [Rzym] 1649. [Google Scholar]
  8. Saunier P., De Fraternitate S. Spiritus historicus commentarius, (dostęp online 20.05.2020: https://books.google.pl/books?id=vf_AYqR_bjAC), Kraków 1651. [Google Scholar]
  9. Saunier P., Trattato del sacro ordine di s. Spirito detto in Sassia di Roma. In cui si discorre della sua fondatione, regola, e voti, e particolarmente del quarto voto, che è della carità verso i poueri infermi. Opera historica morale postuma. Del rev. fra Pietro Saunier francese. Professo del medemo ordine nella casa di Roma, (dostęp online 20.05.2020: https://books.google.pl/books?id=WwOtrQSTNXIC), Rzym 1661. [Google Scholar]
  10. Statuty (3) dla szpitali i konwentów św. Ducha w Krakowie, Sandomierzu i Kaliszu zatwierdzone przez króla Zygmunta Augusta w Lublinie w 1569 r., Biblioteka Jagiellońska, rkps, sygn. 8905 IV. [Google Scholar]
  11. Torelli L., Secoli agostiniani ouero Historia generale del sacro Ordine eremitano del gran dottore di santa chiesa s. Aurelio Agostino Vescovo d’Hippona Divisa in Tredici Secoli, […] Tomo Quarto […], t. 4, Bolonia 1675. [Google Scholar]
  12. Antosiewicz K., Opieka nad dziećmi w zakonie Świętego Ducha w Krakowie (1220-1788), [w:] Z badań nad dziejami zakonów i stosunków wyznaniowych na ziemiach polskich, red. E. Wiśniowskiego, Lublin 1984. [Google Scholar]
  13. Barycz H., Basaeus Wojciech, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 1: Abakanowicz - Beynart, str. 348. [Google Scholar]
  14. Bruździński A., Biskup krakowski Piotr Tylicki wobec zakonów w swojej diecezji (1607-1616), „Folia Historica Cracoviensia”, t. 10, 2004, s. 49-69. [Google Scholar]
  15. Menz M., Pamięć historyczna, [w:] Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Warszawa 2014, s. 328–330. [Google Scholar]
  16. Nègre E., Toponymie Générale de la France, t. II, Genève-Droz 1991. [Google Scholar]
  17. Parzyszek Cz., Życie konsekrowane w posoborowym nauczaniu Kościoła, Ząbki 2007. [Google Scholar]
  18. Przybyłowicz O. M., Rachunki prepozyta klasztoru Św. Ducha de Saxia w Krakowie Macieja Regimontowicza z lat 1570-1591. Świat ludzi i rzeczy, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, t. 75, 2015, s. 191-224. [Google Scholar]
  19. Surdacki M., Dzieci porzucone w szpitalu Świętego Ducha w Rzymie w XVIII w., Lublin 1998. [Google Scholar]
  20. Surdacki M., Infirmeria Świętego Ducha w Rzymie w XVII-XVIII wieku. Perspektywy badawcze, "Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościlne", t. 110, 2018, s. 381-394. [Google Scholar]
  21. Surdacki M., Opiekuńcza funkcja Szpitala Świętego Ducha w Rzymie w XVII-XVIII w., "Przegląd Historyczny", nr 94/1, s. 3-22. [Google Scholar]
  22. Szewczul B., Problematyka odzwierciedlenia charyzmatu instytutu zakonnego w jego prawie własnym, „Prawo Kanoniczne”, t. 58, 2015, nr 3, s. 66-85. [Google Scholar]
  23. Szymborski W., Uwagi o średniowiecznym przewodniku po odpustach nadanych szpitalowi Duchaków w Krakowie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, Studia Religiologica, z. 41, 2008, s. [157]-165. [Google Scholar]
  24. Tomkowicz S., Zabytki budownictwa m. Krakowa, t. 1: Szpital św. Ducha, Kraków 1892. [Google Scholar]
  25. Walter I., Die Sage der Gründung von Santo Spirito in Rom und das Problem des Kindesmordes, „Mélanges de l'Ecole française de Rome. Moyen-Age, Temps modernes”, t. 97, nr 2, 1985, s. 819-879. [Google Scholar]
  26. Xenodocium (xenodocheum), [w:] Słownik Łacińsko-Polski, pod red. M. Plezi, Tom V: S-Z, Warszawa 1999, s. 125. [Google Scholar]
  27. Xenodochium, [w:] A Latin Dictionary, by Ch. T. Lewis, Oxford 1987, s. 487. [Google Scholar]
  28. Zdanek M., Uniwersytet Krakowski wobec własnej przeszłości w XV-XVI wieku, Kraków 2017. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.