Salta al menu principale di navigazione Salta al contenuto principale Salta al piè di pagina del sito

V. 13 (2021)

Artykuły

Ekspertyza w sprawie aktualnej sytuacji prawnej w kontekście ewentualnego ­podjęcia prac nad ustawą o stosunku ­Rzeczypospolitej Polskiej do Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego ­nieposiadającego hierarchii duchownej

DOI: https://doi.org/10.34888/ppw.2021.39-58  [Google Scholar]
Pubblicato: 2021-12-31

Abstract

Ekspertyza zawiera analizę aktualnego położenia prawnego Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego nieposiadającego hierarchii duchownej w kontekście ewentualnego podjęcia prac nad nową ustawą o stosunku państwa do tego Kościoła. Obecny stan prawny dotyczący WKS nie jest jednoznaczny, wzbudza zasadnicze wątpliwości interpretacyjne. Koliduje przez to z ustrojową zasadą zaufania obywatela do państwa i stanowionego przezeń prawa oraz zasadą bezpieczeństwa obrotu prawnego. W pierwszej kolejności powinny być brane pod uwagę postanowienia Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. Akt ten zapewnia Kościołowi m.in. wolność religijną w wymiarze kolektywnym, równouprawnienie w porównaniu z innymi konfesjami, poszanowanie przez państwo wewnętrznej niezależności i autonomii, wreszcie bilateralizm (dwustronność) w określeniu jego relacji z państwem.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o stosunku Państwa do Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego, nie posiadającego hiararchji duchownej jest anachroniczne. Nie odpowiada standardom konstytucyjnym i prawnomiędzynarodowym w zakresie zbiorowej wolności religijnej. Narusza poprzez szereg swoich postanowień o charakterze policyjnym konstytucyjną zasadę poszanowania autonomii i niezależności Kościoła. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 22 marca 1928 r. należy interpretować przez pryzmat postanowień wyznaniowych Konstytucji RP z 1997 r., zwłaszcza art. 25 ust. 3, a także odpowiednich postanowień Ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Zatem liczne postanowienia aktu z 1928 r. utraciły moc obowiązującą. Opcjonalnie dopuszczalne jest stanowisko, iż wygasły one w drodze desuetudo (tzw. odwyknienia).
Istnieją zasadnicze wątpliwości w sprawie aktualnego, obowiązującego statutu WKS. Wydaje się, że Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 1928 r. o uznaniu statutu Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego, nie posiadającego hierarchji duchownej wygasło na skutek desuetudo. Obowiązującym statutem jest akt z 1984 r., od lat stosowany przez ten Kościół.
W celu uzgodnienia aktualnego stanu prawnego Kościoła z Konstytucją RP konieczne jest uchwalenie nowej, indywidualnej ustawy o stosunku państwa do wspomnianego wyznania. Winna ona urzeczywistniać konstytucyjne zasady stosunków wyznaniowych oraz zawierać postanowienia analogiczne do tych zawartych w indywidualnych ustawach wyznaniowych z lat 1989–1997. Należy także niezwłocznie uchylić rozporządzenie Rady Ministrów z 29 sierpnia 1928 r.

Riferimenti bibliografici

  1. Źródła [Google Scholar]
  2. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm. [Google Scholar]
  3. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 1921 r., Dz. U. Nr 44, poz. 267, z późn. zm. [Google Scholar]
  4. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o stosunku Państwa do Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego, nie posiadającego hierarchji duchownej, Dz. U. Nr 38, poz. 363, z późn. zm. [Google Scholar]
  5. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 1928 r. o uznaniu statutu Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego, nie posiadającego hierarchji duchownej, M. P. Nr 210, poz. 482. [Google Scholar]
  6. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1153. [Google Scholar]
  7. Piśmiennictwo [Google Scholar]
  8. Baranowskij W., Protaszenko G., Starowierije Bałtii i Polszy, Wilnius 2005. [Google Scholar]
  9. Borecki P., Prawodawstwo wyznaniowe z okresu II Rzeczypospolitej we współczesnym polskim systemie prawnym, „Studia Prawa Publicznego” 2014, nr 4, s. 61–82. [Google Scholar]
  10. Borecki P., Równouprawnienie kościołów i innych związków wyznaniowych [w:] Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Mezglewski, Warszawa 2014, s. 378–386. [Google Scholar]
  11. GUS, Wyznania religijne w Polsce 2015-2018, Warszawa 2020. [Google Scholar]
  12. Iwaniec E., Z dziejów staroobrzędowców na ziemiach polskich XVII-XX wieku, Warszawa 1977. [Google Scholar]
  13. Krasowski K., Związki wyznaniowe w II Rzeczypospolitej. Studium historycznoprawne, Warszawa–Poznań 1988. [Google Scholar]
  14. Langer T., Państwo a nierzymskokatolickie związki wyznaniowe w Polsce Ludowej, Poznań 1967. [Google Scholar]
  15. Mezglewski A., Misztal H., Stanisz P., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2011. [Google Scholar]
  16. Michalak R., Polityka wyznaniowa państwa polskiego wobec mniejszości religijnych w latach 1945-1989, Zielona Góra 2014. [Google Scholar]
  17. Mniejszości wyznaniowe w Polsce. Prawo wewnętrzne (statutowe). Wprowadzenie, zbiór statutów, opracowanie, oprac. R. Brożyniak, M. Winiarczyk-Kossakowska, Warszawa 2014. [Google Scholar]
  18. Osuchowski J., Prawo wyznaniowe Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1939 (węzłowe zagadnienia), Warszawa 1967. [Google Scholar]
  19. Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2013. [Google Scholar]
  20. Prawo wewnętrzne nierzymskokatolickich związków wyznaniowych w Polsce. Wybór aktów prawnych, wyb. i oprac. nauk. P. Borecki, Cz. Janik, Warszawa 2012. [Google Scholar]
  21. Rykała A., Staroobrzędowcy w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica” 1999, nr 2, s. 39–52. [Google Scholar]
  22. Sawicki J., Studia nad położeniem prawnym mniejszości religijnych w państwie polskim, Warszawa 1937. [Google Scholar]
  23. Sobczyk P., Autonomia związków wyznaniowych [w:] Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Mezglewski, Warszawa 2014, s. 1–7. [Google Scholar]
  24. Walencik D., Leszczyński A., Organizacja i status prawny Staroobrzędowej Gminy Wyznaniowej w Suwałkach [w:] Człowiek, Państwo, Kościół. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi Arturowi Mezglewskiemu, red. nauk. P. Sobczyk, P. Steczkowski, Lublin 2020, s. 641–674. [Google Scholar]
  25. Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Warszawa 2008. [Google Scholar]
  26. Wysoczański W., Pietrzak M., Prawo kościołów i związków wyznaniowych nierzymskokatolickich w Polsce, Warszawa 1997. [Google Scholar]

Downloads

I dati di download non sono ancora disponibili.

Puoi leggere altri articoli dello stesso autore/i