Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
##common.pageHeaderLogo.altText##

Vol. 29 (2022)

Artykuły

Princess of halych on the piast throne. Gryfina and her infuence on polish-hungarian and polish-czech relations in the second half of the 13th century

  • Patrycja Jędrzejewska-Michalak
DOI: https://doi.org/10.52097/rs.2022.271-296  [Google Scholar]
Published: 2023-09-19

Abstract

The second half of the thirteenth century it is the time of struggle between the rulers of Bohemia and Hungary to gain influence in the Polish lands and to win the Piast Dukes in the face of the ongoing Bohemian-Hungarian conflict for the inheritance of the Austrian Babenbergs. The then King of Bohemia, Przemysł Otakar II, wanted to gain as an ally the ruler of Krakow, Bolesław the Chaste, who was married to one of the daughters of the Hungarian king Bela IV – Kinga. What was also important for the rulers of Bohemia and Hungary was the attitude of Leszek the Black, elected by Bolesław the Chaste as a heir to the Duke of Łęczyca, who was married to a princess from the Hungarian Arpad dynasty – Gryfina.
In this text I will try to look at the activities of Princess Gryfina in the context of Polish-Hungarian and Polish-Bohemian relations in the face of the fights and conflicts taking place on the international arena between Hungary and the Bohemia. The main goal of the article will be to present Princess Gryfina, a descendant of the Hungarian Arpads and the Ruthenian Ruriks, as a woman who influenced the development of Polish-Hungarian and Polish-Bohemian relations in the second half of the 13th century. It will be also important to indicate the motives that led her to take certian actions.

References

  1. Źródła [Google Scholar]
  2. Długosz J., Roczniki czyli kroniki sławnego królestwa polskiego, tł. J. Mrukówna, k. 7, 8, Warszawa 1974. [Google Scholar]
  3. Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej św. Wacława, wyd. F. Piekosiński, t. 1, Kraków 1874. [Google Scholar]
  4. Kodeks dyplomatyczny Małopolski, wyd. F. Piekosiński, t. I, Kraków 1876. [Google Scholar]
  5. Kronika halicko-wołyńska. Kronika Romanowiczów, tł. D. Dąbrowski, A. Jusupović, Kraków-Warszawa 2017. [Google Scholar]
  6. Ottokars österreichische Reimchronik, wyd. J. Seemüller, „Monumenta Germaniae Historica, Deutsche Chroniken”, t. 5, cz. 1, Hannover 1891. [Google Scholar]
  7. Petra Żitavského Kronika zbraslavskâ, wyd. J. Emler, w: Fontes Rerum Bohemicarum, t. 4, Praha 1884. [Google Scholar]
  8. Przibiconis de Radenin dicta Pulkava Chronicon Bohemiae, w: Fontes rerum Bohemicarum, t. 5, wyd. J. Emler, Praha 1893. [Google Scholar]
  9. Rocznik Traski, wyd. A. Bielowski, w: Monumenta Poloniae Historica, t. 2, Lwów 1872. [Google Scholar]
  10. Ueber Formelbücher zanächst in Bezug auf böhmische Gesichte, ed. F. Palacky, Praga 1847, s. 232-233, https://books.google.pl/books?id=J1Q_AAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=pl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false. [Google Scholar]
  11. Vita et Miracula sanctae Kyngae ducissae Cracoviensis, w: Monumenta Poloniae Historica, t. 4, wyd. W. Kętrzyński, Lwów 1884. [Google Scholar]
  12. Opracowania [Google Scholar]
  13. Antonin R., Zahranični politiká krále Vaclava II w letach 1283-1300, Brno 2009. [Google Scholar]
  14. Barański M., Dominium sądeckie. Od książęcego okręgu grodowego do majątku klasztoru klarysek sądeckich, Warszawa 1992. [Google Scholar]
  15. Barciak A., Czechy a ziemie południowej Polski w XIII oraz w początkach XIV wieku, Katowice 1992. [Google Scholar]
  16. Dąbrowski D., Daniel Romanowicz król Rusi (ok. 1201-1264). Biografia polityczna, Kraków 2012. [Google Scholar]
  17. Deptuła Cz., Wielkopolska rodzina monarsza bł. Jolenty a niektóre problemy biografii księżnej, w: Święci nie przemijają. Materiały z sympozjum naukowego o błogosławionej Jolencie z okazji 700-lecia jej śmierci, Gniezno, 8-9 października 1999 roku, Gdańsk 2002. [Google Scholar]
  18. Duczmal M., Ryksa Piastówna królowa Czech i Polski, Poznań 2010. [Google Scholar]
  19. Felczak W., Historia Węgier, Wrocław 1983. [Google Scholar]
  20. Halecki O., Powołanie księcia Władysława opolskiego na tron krakowski w 1273 r., „Kwartalnik Historyczny”, 27 (1913). [Google Scholar]
  21. Hardi D., From Mačva to Tarnovo: On the Roads of the Balkan Politics of Prince Rostislav Mikhailovich, w: Voyages and Travel Accounts in Historiography and Literature, t. 1, red. B. Stojkovski, 2020, s. 167-185: https://trivent-publishing.eu/img/cms/8-%20Djura%20Hardi.pdf. [Google Scholar]
  22. Hlebionek M. , Bolesław Pobożny i Wielkopolska jego czasów, Kraków 2010. [Google Scholar]
  23. Jasiński K., Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Poznań-Wrocław 2001. [Google Scholar]
  24. Jasiński K., Wojna domowa na Pomorzu Gdańskim w latach 1269/70- 1272, „Społeczeństwo Polski Średniowiecznej”, t. 3, red. S. K. Kuczyński, Warszawa 1985. [Google Scholar]
  25. Jędrzejewska P., Leszek Czarny i Gryfina-skandal polityczny czy obyczajowy? Karta z dziejów stosunków polsko-węgierskich i polsko-czeskich w II połowie XIII wieku, w: Polska i sąsiedzi na przestrzeni wieków. Prace słupskich doktorantów historii, zeszyt 1, red. W. Skóra, A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2017, s. 29-42. [Google Scholar]
  26. Jędrzejewska P., Nowe wzorce zachowań księżnych w XIII wieku na przykładzie księżniczek węgierskich: Kingi, Jolenty-Heleny i Gryfiny, w: Prawa kobiet dawniej i dziś. W 100-lecie nadania praw wyborczych kobietom w Polsce, red. A. Teterycz-Puzio, W. Kamińska, we współpr. P. Osińska, Słupsk 2020, s. 19-31. [Google Scholar]
  27. Jędrzejewska P., Zapomniana księżna halicka? Rola Salomei w kreowaniu relacji polsko-węgierskich i polsko-ruskich, „Resovia Sacra”, 28 (2021), s. 205-230. [Google Scholar]
  28. Kowalska B., Święta Kinga. Rzeczywistość i legenda, Kraków 2008. [Google Scholar]
  29. Libor J., České a polské královstvi za vlády Václava II, w: Przemyślidzi i Piastowie – twórcy i gospodarze średniowiecznych monarchii, red. J. Dobosza, Poznań 2006, s. 237-247. [Google Scholar]
  30. Libor J., Václav II. Král na stříbném trůnu, Praha 2015. [Google Scholar]
  31. Maciaszek K., Bolesław V Wstydliwy Książę krakowski i sandomierski 1226-1279, Kraków 2021. [Google Scholar]
  32. Mika N., Walka o spadek po Babenbergach 1246-1278, Racibórz 2008. [Google Scholar]
  33. Mitkowski J., Leszek Czarny, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XVII, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1972. [Google Scholar]
  34. Nowacki B., Czeskie roszczenia do korony w Polsce w latach 1290-1335, Poznań 1987. [Google Scholar]
  35. Nowacki B., Rządy Przemyślidów w Polsce w ocenie historiografii polskiej, w: Przemyślidzi i Piastowie – twórcy i gospodarze średniowiecznych monarchii, red. J. Dobosza, Poznań 2006. [Google Scholar]
  36. Nowacki W., Śląsk a Królestwo Czeskie w dobie jednoczenia państwa polskiego. Obszar wpływów-lenno-kraj koronny, w: Wielkopolska-Polska-Czechy. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesorowi Bronisławowi Nowackiemu, red. Z. Górczak. J. Jaskulski, Poznań 2009, s. 227-233. [Google Scholar]
  37. Paner A., Kochane dzieci z nieprawego łoża: z życia rodzinnego Przemyślidów, w: Ojcowie i synowie: o tron, władzę, dziedzictwo: w 700. rocznicę narodzin Karola IV Luksemburskiego króla czeskiego i cesarza 1316-1378, Gdańsk 2018, s. 117-144. [Google Scholar]
  38. Pauk M. R., Kilka uwag o rządach czeskich w Polsce, w: Przemyślidzi i Piastowie – twórcy i gospodarze średniowiecznych monarchii, red. J. Dobosza, Poznań 2006. [Google Scholar]
  39. Петрова Д., Ростислав Михайлович (1229-1264): от галички княз до „Imperator Bulgarorum”, Bulgaria Mediaevalis, 9/2018, s. 393-416. [Google Scholar]
  40. Piszczkowska M., Gryfina, w: Polski Słownik Biograficzny, t. IX, Wrocław 1960-61. [Google Scholar]
  41. Sawicki W., Błogosławiona Jolanta. Życie i dzieje kultu, Gniezno-Niepokalanów 1980. [Google Scholar]
  42. Smoliński M., Miłość i polityka. Sojusz pomorsko-śląski z lat sześćdziesiątych XIII wieku, w: Miłość w czasach dawnych, red. B. Możejko, A. Paner, Gdańsk 2009, s. 65-83. [Google Scholar]
  43. Stefaniak P., Z dziejów polityki dynastycznej króla Węgier Beli IV, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego”, 36 (2016), nr 2, s. 103-105. [Google Scholar]
  44. Supernak K., Sprawa następstwa tronu po Bolesławie V Wstydliwym, księciu krakowskim i sandomierskim, „Folia Historica Cracoviensia”, 24 (2018), z. 1, s. 143-162. [Google Scholar]
  45. Teterycz- Puzio A., Bolesław II Mazowiecki. Na szlakach ku jedności, Kraków 2015. [Google Scholar]
  46. Teterycz-Puzio A., Bolesław Wstydliwy a konflikt czesko-węgierski w II połowie XIII w. Podróże dyplomatyczne i wyprawy wojenne księcia ku ziemiom czeskim i węgierskim, w: Via viatores quaerit. Mobilność społeczna w dziejach krajów grupy wyszehradzkiej, red. A. Teterycz-Puzio. L. Kościelak. E. Łączyńska, Słupsk 2016, s. 25-44. [Google Scholar]
  47. Teterycz- Puzio A., Kilka uwag o działalności politycznej księżnych krakowskich w okresie rozbicia dzielnicowego, „Res Historica”, 2008. [Google Scholar]
  48. Teterycz- Puzio A., Na rozstajnych drogach. Mazowsze a Małopolska w latach 1138-1313, Słupsk 2012. [Google Scholar]
  49. Žemlička J., Do tří korun: Poslední rozmach Přemyslovců (1278-1301), Praha 2017. [Google Scholar]
  50. Żmudzki P., Studium podzielonego królestwa. Książę Leszek Czarny, Warszawa 2000. [Google Scholar]