Wpływ praktyk religijnych w rodzinie na religijność i osobowość… w okresie wschodzącej dorosłości

Abstract

Przedmiotem opracowania jest problem zależności między praktyką wiary w rodzinie, a poziomem życia religijnego w okresie wyłaniającej się dorosłości. Zakres aktywności religijnej w rodzinie na próbie 240 młodych dorosłych został zbadany przy pomocy Skali Praktyk Religijnych w Rodzinie (FAITHS), natomiast ich religijność była diagnozowana przy zastosowaniu Skali Tożsamości Religijnej (STR) Skali Centralności Religijności (CRS-15), Skali Przekonań Post-krytycznych (PCBS-18), Skali Spójności Przekonań Religijnych (SSPR), Skali Odrzucania Chrześcijaństwa (RCS), Skali Pewności Wiary (CIFS), Inwentarza Kompetencji Moralnych (MCI), oceny motywacji praktyk religijnych oraz oceny częstości korzystania z Biblii. Osobowość diagnozowano przy użyciu Skal Typu Psychologicznego i Temperamentu Emocjonalnego Francisa (FPTETS), Kwestionariusza do pomiaru Wielkiej Piątki (IPIP-BFM-20), Skali Samooceny (SES) oraz Skali niepokoju o przyszłość (NP).
Zastosowania technika korelacji częstości i ważności religijnych praktyk oceniania retrospektywnie przez badanych z ich religijnością i osobowością ukazała istnienie istotnych powiązań między religijną aktywnością rodziny i zdecydowaną większością badanych aspektów religijności, oraz nieliczne i słabe korelacje osobowością; z niektórymi preferencjami psychologicznymi i cechami osobowości. Po zastosowaniu techniki analizy skupień uzyskane dwie grupy osób istotnie różniących się od siebie poziomem częstości i ważności praktyk w rodzinie (zmienna niezależna) porównano w zakresie religijności i osobowości (zmienne zależne). Okazało się, że generalnie obie grupy różnią się od siebie istotnie w obszarze badanych zmiennych, a przede wszystkim religijnością. Na trzecim etapie opracowania danych zastosowano technikę analizy regresyjnej dzięki czemu stwierdzono, że zarówno częstość, jak i ważność praktyk (predyktory) brane oddzielnie objaśniają istotnie poziom większości badanych aspektów religijności, natomiast jeśli brane są łącznie, to funkcja objaśniająca (predyktora) dla zmiennych religijności (z wyjątkiem jej centralności) religijności przechodzi na znaczenie przypisywane praktykom wiary w rodzinie.
Tak częstość praktyk religijnych w rodzinie, jak ich ważność korelują nisko i jedynie z częścią zmiennych osobowości (FPTETS i BFM-20), z kolei cechy ugodowości i ekstrawersji są objaśniane przez ważność praktyk, natomiast stabilność emocjonalna jest objaśniana przez ich częstość. Przedstawione wyniki badań wskazują na potrzebę bardziej dopracowanego pomiaru aktywności religijnej w rodzinach oraz na konieczność duszpasterskiego przygotowywania rodzin do wypełniania ich zadania przekazu wiary.