Abstrakt
Dla większości religii znakiem boskiej obecności, sacrum, jest świątynia. Budynki świątynne poprzez swoją formę, układ funkcjonalno-przestrzenny, usytuowanie czy wystrój, od samego początku niosły wiele symbolicznych znaczeń i komunikowały transcendentalne skojarzenia. Świątynia jest także podstawowym przejawem architektury sakralnej, której rozwój wiązał się ze złożonymi przemianami na wielu płaszczyznach. Chrześcijańska architektura sakralna posiada dwa archetypy, których cechy wspólne, w połączeniu z myślą teologiczną zawartą w tekstach biblijnych i patrystycznych oraz czynnikami historycznymi, doprowadziły do wyewoluowania kolejnych form świątynnych budynków. Pierwszym z nich jest dom mieszkalny, a drugim Świątynia Jerozolimska. To właśnie one leżą u źródeł rozwoju chrześcijańskiej architektury sakralnej. Tekst artykułu, odnosząc się do obydwu archetypów, przedstawia genezę świątyni chrześcijańskiej oraz sygnalizuje jej pierwsze formy, którymi były domus ecclesiae, a także domy modlitwy – pierwsze wolno stojące, autonomiczne budynki kościelne. Tekst stanowi jednocześnie przyczynek do dalszych, pogłębionych badań w tej tematyce.
Bibliografia
- Araszczuk S., Obrzędy poświęcenia kościoła i ołtarza w odnowionej liturgii Soboru Watykańskiego II, „Opolska Biblioteka Teologiczna”, nr 95, Opole 2007. [Google Scholar]
- Bouyer L., Architektura i liturgia, Kraków 2009. [Google Scholar]
- Eliade M., Traktat o historii religii, Łódź 1993. [Google Scholar]
- Filarska B., Początki architektury chrześcijańskiej, Lublin 1983. [Google Scholar]
- Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć – wybór esejów, Warszawa 1977. [Google Scholar]
- Humphrey C., P. Vitebsky P., Architektura i sacrum, Świat Książki, Warszawa 2005. [Google Scholar]
- Liedke A., Budownictwo kościelne, w: Encyklopedia Katolicka, t. 2, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszynka, Z. Sułowski, Lublin 1985, kol. 1173-1179. [Google Scholar]
- Liede A., Historia sztuki kościelnej w zarysie, Poznań 1961. [Google Scholar]
- McNutt S., Kościoły i katedry. Arcydzieła architektury, Warszawa 2000. [Google Scholar]
- Mielcarek K., Świątynia Jerozolimska, w: Encyklopedia Katolicka, t. 20, red. E. Gigilewicz, Lublin 2013, kol. 350-353. [Google Scholar]
- Norberg-Schulz Ch., Bycie, przestrzeń i architektura, Warszawa 2000. [Google Scholar]
- Norman E., Dom Boga. Historia architektury sakralnej, Warszawa 2007. [Google Scholar]
- Pismo Święte Nowego i Starego Testamentu, Biblia Tysiąclecia, wyd. 5, Poznań 2002. [Google Scholar]
- Rabiej J., Tradycja i nowoczesność w architekturze kościołów katolickich. Świątynia fenomenem kulturowym, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej”, nr 1606, Gliwice 2004. [Google Scholar]
- Ratzinger J., Duch liturgii, Poznań 2002. [Google Scholar]
- Sobeczko J. H., Zgromadzeni w imię Pana. Teologia znaku zgromadzenia liturgicznego, „Opolska Biblioteka Teologiczna”, nr 33, Opole 1999. [Google Scholar]
- Szymski A. M., Kanon formy architektonicznej w kościele katolickim. Tradycja i współczesność architektury sakrum, „Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej nr 496”, Instytut Architektury i Planowania Przestrzennego nr 36, Szczecin 1990. [Google Scholar]
- Tobolczyk M., Narodziny architektury, Warszawa 2000. [Google Scholar]
- Walczak R., Symbolika i wystrój świątyni chrześcijańskiej. Przewodnik po współczesnej architekturze wnętrz sakralnych według soborowych dokumentów Kościoła i aktualnego prawa kościelnego, Włocławek 2011. [Google Scholar]
- Wąs C., Antynomie współczesnej architektury sakralnej, Wrocław 2008. [Google Scholar]
Downloads
Download data is not yet available.
