Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie

Tom 13 Nr 2 (2020)

Artykuły

Prawno-historyczne aspekty aktywności obywatelskiej we wspólnotach europejskich i UE

DOI: https://doi.org/10.32084/tekapr.2020.13.2-32  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2020

Abstrakt

Aktywność obywatelska we Wspólnotach Europejskich i Unii Europejskiej nigdy nie stała na pierwszym planie. Wynika to z aktów prawodawczych, będących emanacją braku woli politycznej w tym względzie europejskich decydentów. Projekt Wspólnot Europejskich od początku miał charakter elitarny. Pogłębianie integracji, czyli cedowanie kawałek po kawałku suwerenności przynależnej państwom narodowym na instytucje Wspólnoty, a następnie Unii Europejskiej, zmuszało do stopniowego wciągania w proces ten obywateli. Świadczyć o tym miały bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego (od 1979 r.), a także możliwość wyrażania woli w referendach traktatowych. Wraz z formalnym powstaniem Unii Europejskiej, ustanowiono jej obywatelstwo, wprowadzając Europejską Inicjatywę Obywatelską. Teoretycznie miał to być instrument pozwalający obywatelom Unii na bezpośrednie zaangażowanie w jej proces legislacyjny. W praktyce okazał się daleko niedoskonałym narzędziem prawnym, którego zapisy trzeba było nowelizować. Nieliczne próby oddania głosu obywatelom, jak referendum nad Traktatem z Maastricht, referendum nad Traktatem ustanawiającym Konstytucję dla Europy, czy Traktatem z Lizbony, skutecznie odstraszyły prawodawcę od tego typu demokratycznych eksperymentów. Gdy obywatele UE dostrzegli, że dopuszczone prawnie formy aktywności obywatelskiej stanowią wyłącznie fasadę demokratyzacji, skoncentrowali się na innych modelach operatywności.

Bibliografia

  1. Arystoteles. Dzieła wszystkie. Vol. 1. Warszawa: PWN. [Google Scholar]
  2. Audisio, Giuseppe, and Alberto Chiara. 2016. Twórcy Zjednoczonej Europy. Robert Schuman, Konrad Adenauer, Alcide de Gasperi. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax. [Google Scholar]
  3. Barcz, Jan. 2009. “Instyutucjonalne uwarunkowania strategii rozszerzania Unii Europejskiej.” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny LXXI, no. 2:87–110. [Google Scholar]
  4. Barcz, Jan. 2011. “Inicjatywa obywatelska – aspekty prawne i instytucjonalne.” Europejski Przegląd Sądowy 10:16–25. [Google Scholar]
  5. Bender, Ryszard. 1997. “Polskie inicjatywy integracji europejskiej.” In Polityka integracyjna Niemcy–Polska. Materiały polsko-niemieckiej sesji naukowej 30 listopada –1 grudnia 1995, ed. Mirosław Piotrowski, 99–101. Lublin: TN KUL. [Google Scholar]
  6. Bonde, Jens–Peter. 2018. “Clean the EU before the European elections.” https://www.neweurope.eu/article/clean-the-eu-before-the-european-elections/ [accessed: 25.11.2020]. [Google Scholar]
  7. Celiński, Artur. 2009. “Lex, -kracja i demos. Rzecz o deficycie demokracji w UE.” http://www.knsp.uksw.edu.pl/artykuly/defi cyt_ac.pdf [accessed: 12.09.2009]. [Google Scholar]
  8. Clarce, Stephen. 2017. Merde w Europie. Warszawa: Wydawnictwo: W.A.B. [Google Scholar]
  9. European Citizens’ Initiative – First lessons of implementation. Study. 2014. Bruxelles: European Parliament. [Google Scholar]
  10. “Jean Monnet: Jednocząca siła, dzięki której powstała Unia Europejska.” https://europa.eu/europeanunion/sites/europaeu/files/eu-pioneers/eu-pioneers-jean-monnet_pl.pdf [accessed: 25.11.2020]. [Google Scholar]
  11. Kużelewska, Elżbieta. 2011. Proces ratyfikacji traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy i jego następstwa. Warszawa: Apra. [Google Scholar]
  12. Matusiak, Teresa. 2011. “Lobbing. Piąta władza w UE.” Analiza Unia Europejska.org 8 (9). [Google Scholar]
  13. Mizera, Kamila. 2014. “Deficyt demokratyczny w Unii Europejskiej.” Folia Iuridica Wratislaviensis 3, no. 1:87–138. [Google Scholar]
  14. Monnet, Jean. 2015. Wspomnienia. Warszawa: Wydawnictwo Poltext. [Google Scholar]
  15. Noty faktograficzne o Unii Europejskiej. 2014. Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej. [Google Scholar]
  16. Piotrowski, Mirosław. 2009. Europa Narodów. Lublin: Fundacja Inicjatyw Społecznych “Barwy Ziemi”. [Google Scholar]
  17. Piotrowski, Mirosław. 2013a. Rozmawiajmy o Europie. Szczecinek: Fundacja Nasza Przyszłość. [Google Scholar]
  18. Piotrowski, Mirosław. 2013b. Unia jak Titanic. Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek. [Google Scholar]
  19. Piotrowski, Mirosław. 2014. Rozmawiajmy o Europie. Szczecinek: Fundacja Nasza Przyszłość. [Google Scholar]
  20. Piotrowski, Mirosław. 2017. Zmierzch Europy. Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek. [Google Scholar]
  21. Piotrowski, Mirosław. 2019. Widziane z Brukseli. Lublin: Info Studio. [Google Scholar]
  22. Piotrowski, Mirosław, and Ewa Rzeczkowska. 2016. “Deficyt demokracji.” In Encyklopedia Politologii. Pojęcia, teorie, metody, vol. 1, ed. Wojciech Sokół, and Marek Żmigrodzki, 139–43. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  23. Poppinga, Anneliese. 1987. Konrad Adenauer. Eine Chronik in Daten, Zitaten und Bildern. München: Lübbe. [Google Scholar]
  24. Serczyk, Jerzy. 1996. Podzielone Niemcy. Przegląd dziejów niemieckich od kapitulacji Trzeciej Rzeszy do zjednoczenia obu państw niemieckich. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. [Google Scholar]
  25. Strzępka, Krzysztof. 2018. “Traktat z Maastricht kończy 25 lat.” https://www.bankier.pl/wiadomosc/Traktat-z-Maastricht-konczy-25-lat-4172727.html [accessed: 25.11.2020]. [Google Scholar]
  26. Wróblewski, Artur. 2015. “Unia absurdalna? Polska bez morza i owocowe marchewki.” https://wydarzenia.interia.pl/autor/artur-wroblewski/news-unia-absurdalna-polska-bez-morza-iowocowe-marchewki,nId,1886191 [dostęp: 25.11.2020]. [Google Scholar]
  27. Zdanowicz, Mieczysław. 2018. “Europejska inicjatywa obywatelska. Nieefektywnie wykorzystane pokłady społecznej aktywności.” Przegląd Europejski 2:105–22. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.