Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie

Tom 5 (2012)

Artykuły

Subsydiarne stosowanie prawa rzymskiego w Polsce przedrozbiorowej na przykładzie zbrodni obrazy majestatu

DOI: https://doi.org/10.32084/tkp.6376  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2012

Abstrakt

Artykuł ma na celu zbadanie wpływu prawa rzymskiego na praktykę sądową w procesach crimen maiestatis w dawnej Polsce. W ostatnich latach można zaobserwować w Polsce rosnące zainteresowanie rzymskim prawem karnym, które jako część spuścizny prawa rzymskiego, znalazło zastosowanie w porządku prawnym w Polsce przedrozbiorowej. Ponadto, wśród wielu przykładów zastosowania rzymskiego prawa karnego, crimen maiestatis, zasługuje na szczególną uwagę. Instytucja ta została włączona do średniowiecznego systemu prawnego w krajach europejskich, włączając Polskę. Pomimo rosnącej liczby regulacji prawa ustawowego, zbrodnia obrazy majestatu nie była przedmiotem jakiejkolwiek całościowej regulacji, która często była podkreślana przez doktrynę tych czasów i uczestników w procesach crimen maiestatis od XVI do XVIII w. Warunki do uzupełnienia luk w prawie zostały recypowane z prawa rzymskiego, a dokładniej z prawa powszechnego, które było rozumiane jako prawo starożytne zebrane w Corpus Juris Civilis, uzupełnione przez zasady i case law z praw zagranicznych i opinii prawników. Autor rozważa wpływ tego prawa na kwalifikacje pewnych aktów i ich etapy jako crimen laesae maiestatis, ocenę dowodów i okoliczności wyłączających bezprawność lub winę. Próba określenia znaczenia prawa rzymskiego dla praktyki prawnej powinna pozwolić autorowi zająć stanowisko w sprawie tezy, że istnieje subsydiarne stosowanie tego prawa w postępowaniu laesae maiestatis.

Bibliografia

  1. J. Bardach, Geneza romanizacji II Statutu Litewskiego, w: Dawne prawo i myśl prawnicza. Prace historyczno- prawne poświęcone pamięci Wojciecha Marii Bartla, red. J. Malec, W. Uruszczak, Kraków 1995. [Google Scholar]
  2. J. Bardach, O dawnej i niedawnej Litwie, Poznań 1988. [Google Scholar]
  3. J. Bardach, Statuty litewskie w Koronie Królestwa Polskiego, "Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego", R. 4, 1999. [Google Scholar]
  4. J. Bardach, Uczone prawo w II Statucie litewskim, w: 1566 Metų Antrasis Lietuvos Statutas, red. S. Łazutka, Wilno 1993. [Google Scholar]
  5. J. Bardach, Wpływ prawa rzymskiego na Statuty litewskie oraz ich oddziaływanie na kraje sąsiednie, "Lithuania", R. 8, 1997, z. 1-2. [Google Scholar]
  6. J. Bąkowa, Szlachta województwa krakowskiego wobec opozycji Jerzego Lubomirskiego w latach 1661-1667, Kraków 1974. [Google Scholar]
  7. K. Bukowska-Gorgoni, Kilka uwag o mocy obowiązującej praw obcych w Polsce w świetle akt procesu o zamach na Stanisława Augusta, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego" DCXXV, Prace prawnicze, z. 97: Studia z historii praw obcych w Polsce, t. 1. [Google Scholar]
  8. W. Czermak, Sprawa Lubomirskiego w roku 1664, w: tegoż, Ostatnie lata Jana Kazimierza. Opracował i wstępem poprzedził A. Kersten, Warszawa 1972, s. 69-222. [Google Scholar]
  9. Dwa zabytki polskiego sądownictwa karnego z wieku XVI, objaśnił A Bojarski, ,,Rozprawy Polskiej Akademii Umiejętności", Wydział Historyczno-Filozoficzny, Kraków 1874. [Google Scholar]
  10. M. Dyjakowska, Crimen laesae maiestatis jako przykład wpływów prawa rzymskiego na prawo karne Polski przedrozbiorowej. Stan badań i postulaty, w: Współczesna romanistyka prawnicza w Polsce, red. A. Dębiński, M. Wójcik, Lublin 2004. [Google Scholar]
  11. M. Dyjakowska, Crimen laesae maiestatis. Studium nad wpływami prawa rzymskiego w dawnej Polsce, Lublin 2010. [Google Scholar]
  12. M. Dyjakowska, Crimen omnium delictorurn gravissimum. Rozważania polskich prawników o zbrodni obrazy majestatu, w: O prawie i jego dziejach księgi dwie. Studia ofiarowane Profesorowi Adamowi Lityńskiemu w czterdziestopięciolecie pracy naukowej i siedemdziesięciolecie urodzin, Księga l, red. M. Mikołajczyk, J. Ciągwa, P. Fiedorczyk, A. Stawarska-Rippel, T. Adamczyk, A. Drogoń, W. Organiściak, K. Kuźmicz, Białystok – Katowice. [Google Scholar]
  13. S. Grzybowski, Jan Zamoyski, Warszawa 1994. [Google Scholar]
  14. R. Hube, O znaczeniu prawa rzymskiego i rzymsko-bizantyjskiego u narodów słowiańskich, w: tegoż, Pisma, t. 1, Warszawa 1905. [Google Scholar]
  15. W. Kłaczewski, Jerzy Sebastian Lubomirski, Wrocław 2002. [Google Scholar]
  16. H. Kowalska, Rusocki (Russocki) Mikołaj, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 33, Wrocław 1991-1992. [Google Scholar]
  17. M. Kuryłowicz, Odpowiedzialność "nieletnich " za czyny bezprawne w prawie rzymskim, w: Postępowanie z nieletnimi. Orzekanie i wykonywanie środków wychowawczych i poprawczych, red. T. Bojarski, Lublin 1988. [Google Scholar]
  18. M. Kuryłowicz, Prawo rzymskie jako fundament europejskiej kultury prawnej, „Zeszyty Prawnicze UKSW", 1, 2002. [Google Scholar]
  19. M. Kuryłowicz, Rzymskie prawo karne w polskich badaniach romanistycznych, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego", Prawo 1, 2003, z. 7. [Google Scholar]
  20. S. Leśniewski, Jan Zamoyski, hetman i polityk, Warszawa 2008. [Google Scholar]
  21. A. Lityński, Przestępstwa polityczne w polskim prawie karnym XVI-XVIII wieku. Katowice 1976. [Google Scholar]
  22. J. Makarewicz, Polskie prawo karne. Część ogólna, Lwów 1919. [Google Scholar]
  23. W. Pociecha, Królowa Bona, t. 2, Poznań 1949. [Google Scholar]
  24. W. Pociecha, Panowanie Zygmunta Starego (1506-1548) w świetle źródeł, Kraków 1923. [Google Scholar]
  25. A. Rzeczycki, Accusationis in Christophorum Sborovium actiones tres, Cracoviae 1585. [Google Scholar]
  26. W. Sawicki, Studia nad wpływami praw obcych w dawnej Polsce, Warszawa 1971. [Google Scholar]
  27. W. Skrzetuski, Prawo polityczne narodu polskiego, t. 1, Warszawa 1782. [Google Scholar]
  28. J. Sondel, Prawo rzymskie w procesie sprawców porwania Stanisława Augusta, w: Crimina et mores. Prawo karne i obyczaje w starożytnym Rzymie, red. M. Kuryłowicz, Lublin 2001. [Google Scholar]
  29. J. Sondel, Ze studiów nad prawem rzymskim w Polsce w okresie Oświecenia, Kraków 1988. [Google Scholar]
  30. W. Stryjeński, Uwagi sądowo-psychiatryczne na marginesie historii. Zamach Michała Piekarskiego na króla Zygmunta III, odbitka z "Przeglądu Lekarskiego", R. 5, Seria II, 1 949, nr 10. [Google Scholar]
  31. W. Uruszczak, Zapomniany prawnik hiszpański Garsias Quadros z Sewilli, "Odrodzenie i Reformacja w Polsce", R. 22, 1977. [Google Scholar]
  32. M. Zabłocka, Romanistyka polska po II wojnie światowej, Warszawa 2002. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.