Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Tom 19 Nr 1 (2011)

Wokół teologi pastoralnej

Sztuka wyzwaniem dla Kościoła i teologii

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2011.19.1.149-167  [Google Scholar]
Opublikowane: 26.03.2020

Abstrakt

Der Artikel will zur Reflexion über manche Aspekte der Beziehung zwischen zeitgenössischer Kunst, Kirche und Theologie anregen. Die Kunst greift mit der ihr eigenen Dynamik die existentiellen Fragen und Erfahrungen der Menschen und deren unaufhörliche Suche nach dem verborgenen Sinn der Dinge auf. Kirche und Kunst treffen sich in diesem Raum und inspirieren sich gegenseitig. Ihre Partnerschaft beruht darauf, dass sie den Menschen aus Unterdrückung und Versklavung befreien möchten. Kirche braucht die Kunst, um die eigene Botschaft zu verkünden. Die Kunst öffnet den Raum der Freiheit von Zwang, Missbrauch, Erfolg um jeden Preis und ermöglicht, in kreativer Weise sich dem Mysterium der Schöpfung zu nähern. Sie ist in dem Sinne prophetisch, dass sie rein diskursives Verständnis der Welt überschreitet und zu immer größerer Wahrheit führt, sprengend die Grenzen des Diskurses und der menschlichen Erkenntnis. Oft bezeichnet man die Kunst als Seismograf. Sie kann helfen, die „Zeichen der Zeit” zu erkennen. Sie ist führendes Bindeglied zur religiösen Erfahrung der Wahrheit und Aufruf zur Öffnung auf das Geheimnis hin. Kunstwerke sind nicht nur ästhetische Illustrationen, sondern wahre theologische Quellen. Kirche versteht heute Kunst als potenziellen „locus theologicus” und lädt die Künstler zum Dialog ein. 

Bibliografia

  1. Bibliografia [Google Scholar]
  2. Balthasar H.U. v., Rozwój idei muzycznej. Próba syntezy muzyki, w: Pisma wybrane, t. 2: Pisma z zakresu sztuki i religii, Kraków 2007. [Google Scholar]
  3. Benedykt XVI, Prawdziwe piękno jest drogą chrześcijańskiego humanizmu. Przesłanie Ojca Świętego z okazji XIII Sesji Publicznej Akademii Papieskich, „L’Osservatore Romano” (2009) nr 2. [Google Scholar]
  4. Böhm G., Die Wiederkehr der Bilder, w: Was ist ein Bild?, Hrsg. G. Böhm, München 1994. [Google Scholar]
  5. Chenu M.D., La teologia nel XII secolo, Milano 1992. [Google Scholar]
  6. Dzidek T., Funkcje sztuki w poznaniu teologicznym, w: Poza utopią i nihilizmem. Człowiek jako podmiot kultury, red. A. Waśko, Kraków 2007, s. 65–83. [Google Scholar]
  7. Fleckner U., Der Künstler als Seismograph. Zur Gegenwart der Kunst und zur Kunst der Gegenwart. Fundus, Hamburg 2010. [Google Scholar]
  8. Gadamer H.G., Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, Warszawa 2007. [Google Scholar]
  9. Gadamer H.G., Rozum, słowo, dzieje, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  10. Gebauer G., Wulf Ch., Mimesis – Kultur – Kunst – Gesellschaft, Hamburg 1992. [Google Scholar]
  11. Hecht Ch., Katholische Bildertheologie im Zeitalter von Gegenreformation und Barock. Studien zu Traktaten von Johannes Molanus, G. Paleotti und anderen Autoren, Berlin 1997. [Google Scholar]
  12. Heidegger M., Drogi lasu, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  13. Hinkel H., Aufforderungen – Gesellschaftliche Widersprüche im Spiegel der Gegenwartskunst, w: Gesellschaft im Widerspruch – Erfahrungen und Perspektiven, Hrsg. F. Krupp, A.G. Hoesch Krupp, Essen–Dortmund 1994. [Google Scholar]
  14. Historia teologii. Epoka nowożytna, red. G. Angellini, G. Colombo, M. Vergottini, t. 4, Kraków 2008, s. 257–291. [Google Scholar]
  15. Jan Paweł II, Encyklika Redemptor hominis, Rzym 1979. [Google Scholar]
  16. Jan Paweł II, Istota, wielkość i odpowiedzialność sztuki i publicystyki. Przemówienie do artystów i dziennikarzy, Monachium 19 listopada 1980 r., w: Wiara i kultura. Dokumenty, przemówienia, homilie, red. M, Radwan, T, Gorzkula, K. Cywińska, Rzym 1986, s. 99–108. [Google Scholar]
  17. Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005. [Google Scholar]
  18. Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei, Lublin 1994. [Google Scholar]
  19. Jan Paweł II, Świat pozbawiony sztuki z trudem otwiera się na wiarę i na miłość. Homilia wygłoszona w czasie Mszy św. dla artystów, Bruksela 20 maja 1985 r., w: Wiara i kultura. Dokumenty, przemówienia, homilie, red. M, Radwan, T, Gorzkula, K. Cywińska, Rzym 1986, s. 291–298. [Google Scholar]
  20. Jastrząb D., Duchowy świat Dostojewskiego, Kraków 2009. [Google Scholar]
  21. Kawecki W., Kościół i kultura w dialogu, Kraków 2008. [Google Scholar]
  22. Koch G., Was Kunst ist und was sie bedeutet, „Diakonia. Zeitschrift für die Praxis der Kirche” 35 (2004), no 6, s. 387–393. [Google Scholar]
  23. Körner B., Melchior Cano. De locis theologicis. Ein Beitrag zur theologischen Erkenntnislehre [rozprawa habilitacyjna], Graz 1994. [Google Scholar]
  24. Kowalewska D., Świat szalony?, http://www.mosart.pl/galeria-gsn-archiwum-artykul-30.html [Google Scholar]
  25. Krąpiec M., Arystoteles, w: Encyklopedia Katolicka, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, Lublin 1973, t. I, kol. 963–967 [Google Scholar]
  26. Kulig A., Etyka „bez końca”. Twórczość filmowa Krzysztofa Kieślowskiego wobec problemów etycznych, Poznań 2009, [Google Scholar]
  27. Lang A., Loci theologici, w: Lexikon für Theologie und Kirche, Hrsg. V.J. Höfer, K. Rahner, Freiburg 1986, Bd. VI, kol. 1110. [Google Scholar]
  28. Larcher G., Kunst – Kirche – Theologie. Wechselbezüge zwischen Tradition und Modernität, w: Bilderverbot Die Sichtbarkeit des Unsichtbaren, Hrsg. E. Nordhofen, Paderborn 2001, s. 173–187. [Google Scholar]
  29. Lehmann K., Die Welt im Spiegel der Kunst als Herausforderung für Kirche und Theologie, w: Religion aus Malerei? Kunst der Gegenwart als theologische Aufgabe, Hrsg. R. Hoeps, Paderborn 2005. [Google Scholar]
  30. Marciniak J., O formie i miłości, „Dyskurs. Zeszyty Naukowo-Artystyczne Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu” (2007), nr 1. [Google Scholar]
  31. Mądzik L., Dotknąć tajemnicy, w: Jan Paweł II do artystów. Artyści do Jana Pawła II, Lublin 2006. [Google Scholar]
  32. Mennekes F., Lichtblicke in Köln, „Stimmen der Zeit” (2008), nr 1, s. 48–64. [Google Scholar]
  33. Meyer G., Bilder, Bildung und christlicher Glaube. Eine Auseinandersetzung mit den Grundlagen einer religionspädagogisch verantworteten Bildtheorie, Münster–Hamburg–London 2003. [Google Scholar]
  34. Morawski S., Niewdzięczne rysowanie mapy. O postmodernizmie i kryzysie kultury, Toruń 1999. [Google Scholar]
  35. Morin E., Kino i wyobraźnia, Warszawa 1975. [Google Scholar]
  36. Nordhofen E.: Eine Konvergenz – Bild-Anthropologie und Bild-Theologie, w: Im Zwischenreich der Bilder, Hrsg. R.M. Jacobi, B. Marx, G. Strohmaier, Leipzig 2004, s. 105–116. [Google Scholar]
  37. Orth S., Ein Einsehen ermöglichen – ein Gespräch mit Friedhelm Mennekes über das Religiöse in der Kunst, „Herder Korrespondenz” 62 (2008), no. 10, s. 505. [Google Scholar]
  38. Paweł VI, Do artystów. Fragmenty przemówienia do artystów, wygłoszonego w Kaplicy Sykstyńskiej oraz zamieszczonego w „L’Osservatore Romano” z 7 maja 1964r., „Znak” R. 16 (1964), nr 126 (12) s. 1425–1426. [Google Scholar]
  39. Peter C., Christliche Literatur des 20. Jahrhunderts, Bd. I, Wuppertal 1985. [Google Scholar]
  40. Piesiewicz K., Twórczość, w: Jan Paweł II do artystów. Artyści do Jana Pawła II, Lublin 2006, s. 501–509. [Google Scholar]
  41. Rahner K., Handbuch der Pastoraltheologie II/1, rozdz. V: Anthropologische Voraussetzungen für den Selbstvollzug der Kirche, Freiburg 1971. [Google Scholar]
  42. Ratzinger J., Raport o stanie wiary. Rozmowa przeprowadzona w 1984 r. przez V. Messoriego z J. Ratzingerem, Marki 1986, s. 111n. [Google Scholar]
  43. Rauchenberger J., Biblische Bildlichkeit. Kunst – Raum theologischer Erkenntnis, Paderborn 1998. [Google Scholar]
  44. Ricoeur P., Egzystencja i hermeneutyka – rozprawy o metodzie, Warszawa 1985. [Google Scholar]
  45. Rogowski R.E., Światłość i tajemnica. Z problematyki teologii egzystencjalnej, Katowice 1986. [Google Scholar]
  46. Sekretariat Der Deutschen Bischofskonferenz, Kunst und Kultur in der theologischen Ausund Fortbildung. Arbeitshilfe des Sekretariates der Deutschen Bischofskonferenz Nr. 115, Bonn 1993. [Google Scholar]
  47. Skarbek K., O demistyfikacji rzeczywistości medialnej, fragm. rozmowy z 8 czerwca 2010 r. na antenie Radia Wrocław 102,3 FM, http://www.asp.wroc.pl/?module=News&controller=Read&action=news&id=5278. [Google Scholar]
  48. Skarbek K., Sztuka porządkuje nasz świat, 29 września 2008 r., „Gorzowski Internetowy Informator Kulturalny”, http://giik.pl/wywiady/60/krzysztof_skarbek_sztuka_porzadkuje_nasz_swiat.html. [Google Scholar]
  49. Starowieyski M., Odbudować mosty. Kryzys kultury chrześcijańskiej i seminarium. „W Drodze” 9 (349) (2002), s. 65–76. [Google Scholar]
  50. Stock A., Keine Kunst. Aspekte der Bildtheologie, Paderborn 1996. [Google Scholar]
  51. Stock A.; Ist die bildende Kunst ein locus theologicus?, w: Wozu Bilder im Christentum? Beiträge zur theologischen Kunsttheorie, St. Ottilien 1990. [Google Scholar]
  52. Stróżewski W., Wokół piękna, Kraków 2002. [Google Scholar]
  53. Szymik J., W poszukiwaniu teologicznej głębi literatury. Literatura piękna jako „locus theologicus”, Katowice 2007. [Google Scholar]
  54. Tillich P., Diereligiöse Substanz der Kultur. Schriften zur Theologie der Kultur. Gesammelte Werke, Bd. IX, Stuttgart 1967. [Google Scholar]
  55. Tillich P., Dynamika wiary, Poznań 1987. [Google Scholar]
  56. Urban M., Dotknięcie Niewidzialnego. Sztuka i religia w myśli Hansa Ursa von Balthasara, w: H.U. von Balthasar, Pisma wybrane, t. 2, Kraków 2007. [Google Scholar]
  57. Weizsäcker C.F von., O kryzysie, w: Rozmowy w Castel Gandolfo, red. K. Michalski, W. Bonowicz Kraków 2010, s. 149–160. [Google Scholar]
  58. Wójtowicz K., Poezja w nauczaniu katechetycznym, „Katecheta” (1978), nr 4. [Google Scholar]
  59. Zaunschirm Th., Die arabischen Brüder von Joseph Beuys, „Neue Zürcher Zeitung” 19. September 2001. [Google Scholar]
  60. Zaunschirm Th., Los hermanos árabes. Joseph Beuys y el World Trade Center, w: Beauty for Ashes. Spiritual Reflections on the Attack on America, ed. J. Farina, New York 2001. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.