Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Vol. 26 No. 2 (2018)

Systematic theology

Francis’ Antignostic Crusade. Theological Threads in the Pope’s Exhortations

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2018.26.2.215-242  [Google Scholar]
Published: 2019-05-30

Abstract

Pope Francis repeatedly pointed out ancient Gnosticism and Pelagianism heresies as present-day threats to the Church. The Mystery of Incarnation makes it possible to detect three features of Gnosticism in the Church: incorporeity, ideologization and worldliness. The obverse of positively formulated theological truths corresponds to the reverse of negative characteristic of Gnostic tendencies. The Pope is concerned with the Church that moves forward, goes forth, evangelizes and gets involved in other people’s lives (social dimension of preaching the kerygma). The Church relieved from Gnostic tendencies is the Church of proper relationships with God, people and even with the whole created world. The Peter’s follower becomes a guard who takes care that the received faith be put into practice (primacy of reality over an idea). He warns against salvation relegated to the inner sanctum of personal life which closes a man (keeps a man imprisoned in the immanency of their own feelings or knowledge) in the immanency of feelings or knowledge. Christ is today „touched” in His body, especially in the “last” members of the people of God (“the option for the poor”).

(tłum. Olha Zatwardnicka)

References

  1. Balthasar H. Urs von, Wprowadzenie, w: Ireneusz z Lyonu, Bóg w ciele i krwi, wyb. i oprac. H. Urs von Balthasar, tłum. W. Myszor, Kraków 2001. [Google Scholar]
  2. Cooper T., Gnosticism then and now, „Stimulus” 14 (2006) 4, s. 17-21. [Google Scholar]
  3. Fiedrowicz M., Teologia ojców Kościoła. Podstawy wczesnochrześcijańskiej refleksji nad wiarą, tłum. W. Szymona, Kraków 2009. [Google Scholar]
  4. Franciszek Papież, D. Wolton, Otwieranie drzwi. Rozmowy o Kościele i świecie, tłum. M. Chojnacki, Kraków 2018. [Google Scholar]
  5. Franciszek, Adh. Apost. Amoris laetitia. [Google Scholar]
  6. Franciszek, Adh. Apost. Evangelii gaudium. [Google Scholar]
  7. Franciszek, Adh. Apost. Gaudete et exultate. [Google Scholar]
  8. Franciszek, Discorso del Santo Padre Francesco ai partecipanti al pellegrinaggio della diocesi Brescia (22.06.2013), http://w2.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2013/june/documents/papa-francesco_20130622_pellegrinaggio-diocesi-brescia.html (dostęp: 2018.09.28). [Google Scholar]
  9. Franciszek, Enc. Laudato si’. [Google Scholar]
  10. Franciszek, Enc. Lumen fidei. [Google Scholar]
  11. Franciszek, Konst. Apost. O uniwersytetach i wydziałach kościelnych Veritatis Gaudium, http://w2.vatican.va/content/francesco/pl/apost_constitutions/documents/papa-francesco_costituzione-ap_20171208_veritatis-gaudium.html (dostęp: 2018.07.14). [Google Scholar]
  12. Franciszek, List apost. Misericordia et misera. [Google Scholar]
  13. Franciszek, List miłosny (Msza św. w Domu św. Marty, 11.11.2016), https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/franciszek_i/homilie/swmarta_11112016.html (dostęp: 2018.09.28). [Google Scholar]
  14. Franciszek, List z okazji 100 rocznicy ustanowienia Wydziału Teologicznego na „Pontificia Universidad Católica Argentina” (2015.03.03), https://w2.vatican.va/content/francesco/it/letters/2015/documents/papa-francesco_20150303_lettera-universita-cattolica-argentina.html (dostęp: 2018.07.14). [Google Scholar]
  15. Franciszek, Papież Franciszek: potencjał nauczania Pawła VI wciąż aktualny, http://pl.radiovaticana.va/storico/2013/06/22/papie%C5%BC_franciszek_potencja%C5%82_nauczania_paw%C5%82a_vi_wci%C4%85%C5%BC_aktualny/pol-703967 (dostęp: 2018.09.28). [Google Scholar]
  16. Franciszek, Przemówienie do uczestników sesji plenarnej Papieskiej Rady ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji Kościół jest narzędziem miłosierdzia (29.09.2017), https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/franciszek_i/przemowienia/ewangelizacja_29092017.html (dostęp: 2018.07.14). [Google Scholar]
  17. Franciszek, Przemówienie podczas spotkania z uczestnikami Kongresu Kościoła we Włoszech Marzy mi się Kościół niespokojny, Florencja, 2015.11.10, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/franciszek_i/przemowienia/kongres_kosciola_10112015.html (dostęp: 2018.07.14). [Google Scholar]
  18. Franciszek, Wideoprzesłanie do uczestników Międzynarodowego Kongresu Teologicznego na „Pontificia Universidad Católica Argentina” (2015.09.01-03), https://w2.vatican.va/content/francesco/it/messages/pont-messages/2015/documents/papa-francesco_20150903_videomessaggio-teologia-buenos-aires.html (dostęp: 2018.07.14). [Google Scholar]
  19. Gavrilyuk P., Creation in Early Christian Polemical Literature. Irenaeus Against the Gnostics and Athanasius Against the Arians, „Modern Theology” 29 (2013) 2, s. 22-32. [Google Scholar]
  20. Gnostycyzm, w: G. O'Collins, E.G. Farrugia, Leksykon pojęć teologicznych i kościelnych z indeksem angielsko-polskim, tłum. J. Ożóg, B. Żak, Kraków 2002, s. 100-101. [Google Scholar]
  21. Gnoza, w: H. Vorgrimler, Nowy leksykon teologiczny, tłum. i oprac. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, konsult. nauk. J. Salij, Warszawa 2005, s. 109-110. [Google Scholar]
  22. Greshake G., Wprowadzenie do nauki o łasce (Myśl Teologiczna, 48), tłum. S. Jopek, Kraków 2005. [Google Scholar]
  23. Grzegorz z Nazjanzu, Epistola CI (PG 37, 175-194). [Google Scholar]
  24. Himes K., Chapter Four of Evangelii Gaudium: The Social Dimension of Evangelization, „International Review of Mission”, (2015) 401, s. 181-186. [Google Scholar]
  25. Hocken P., What Challenges Do Pentecostals Pose to Catholics?, „Journal of the European Pentecostal Theological Association” 35 (2015) 1, s. 48–57. [Google Scholar]
  26. Ilo S.Ch., The Church of the Poor. Towards an Ecclesiology of Vulnerable Mission, „Ecclesiology” (2014) 10, s. 229-250. [Google Scholar]
  27. Ireneusz z Lyonu, Adversus haereses (PG 7, 453-1224). [Google Scholar]
  28. Jan Paweł II, Messori V., Przekroczyć próg nadziei. Jan Paweł II odpowiada na pytania Vittoria Messoriego, Lublin 1994. [Google Scholar]
  29. Jonas H., The Gnostic Religion. The Message of the Alien God and the Beginnings of Christianity, Boston 2001. [Google Scholar]
  30. Keenan J.F., Receiving Amoris Laetitia, „Theological Studies” 78 (2017) 1, s. 193-212. [Google Scholar]
  31. Kehl M. (współpr. H.-D. Mutschler, M. Sievernich), I widział Bóg, że to jest dobre. Teologia stworzenia, tłum. W. Szymona, Poznań 2008. [Google Scholar]
  32. Kongregacja Nauki Wiary, List o niektórych aspektach chrześcijańskiego zbawienia Placuit Deo, http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20180222_placuit-deo_en.html (dostęp: 2018.07.17). [Google Scholar]
  33. Kuźma I., Św. Ireneusz z Lyonu i jego argumentacja przeciw gnostykom, „Elpis” (2015) 17, s. 145-151. [Google Scholar]
  34. Lanczkowski J., Gnoza, w: Leksykon mistyki, red. nauk. P. Dinzelbacher, tłum. B. Widła, uzup. tłum. i bibliogr. pol. S. Urbański, oprac. tłum. i bibliogr. obcojęzyczna P. Pachciarek, K. Rybacka, Warszawa 2002, s. 93-94. [Google Scholar]
  35. Leon Wielki, Mowy (Pisma Ojców Kościoła, 24), tłum. K. Tomczak, Poznań-Warszawa-Lublin 1958. [Google Scholar]
  36. Lubac de H., Medytacje o Kościele (Myśl Teologiczna, 15), tłum. I. Białkowska-Cichoń, Kraków 1997. [Google Scholar]
  37. Międzynarodowa Komisja Teologiczna, „Sensus fidei” w życiu Kościoła. Dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej (2014), tłum. M. Moskal, Kraków 2015. [Google Scholar]
  38. Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Aktualne problemy eschatologii (1992), tłum. J. Królikowski, w: Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969-1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 303-340. [Google Scholar]
  39. Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Pamięć i pojednanie. Kościół i winy przeszłości. Dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej (2000), tłum. J. Królikowski, Kraków 2000. [Google Scholar]
  40. Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Teologia dzisiaj. Perspektywy, zasady i kryteria (2012), tłum. K. Stopa, Kraków 2012. [Google Scholar]
  41. Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Wybrane zagadnienia z chrystologii (1979), tłum. J. Bielecki, w: Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969-1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 111-132. [Google Scholar]
  42. Moellering R.L., Ancient and Modern Gnosticism, „Currents in Theology and Mission” 10 (1983) 4, s. 221-232. [Google Scholar]
  43. Myszor W., Gnostycyzm i teologia Ireneusza z Lyonu. Zagadnienia wybrane (Studia Antiquitatis Christianae, Series Nova 11), red. L. Lach-Bartnik, Katowice 2010. [Google Scholar]
  44. Myszor W., Ireneusz z Lyonu i gnostycy. Zdemaskowanie i odparcie fałszywej gnozy. Tłumaczenie: Adversus haereses. Księga I i II (Studia Antiquitatis Christianae, Series Nova 17), tłum. W. Myszor, Katowice 2016. [Google Scholar]
  45. Nastałek J., Wybrane aspekty herezjologii Ojców Kościoła, w: Status błędu w filozofii i teologii (Diafora, Interdyscyplinarne Studia z Filozofii i Teologii 1), red. B. Ferdek, L. Miodoński, Wrocław 2014, s. 131-144. [Google Scholar]
  46. P. Pacewicz, Co Franciszek powiedział biskupom? Dokument, który musisz przeczytać, https://oko.press/franciszek-powiedzial-biskupom-dokument-ktory-musisz-przeczytac/ (dostęp: 2018.07.27). [Google Scholar]
  47. Papieska Rada ds. Kultury, Papieska Rada ds. Dialogu Międzyreligijnego, Jezus Chrystus dawcą wody żywej. Refleksja chrześcijańska na temat „New Age”, tłum. J. Królikowski, Poznań 2003. [Google Scholar]
  48. Papieska Rada Iustitia et Pax, Kompendium Nauki Społecznej Kościoła, tłum. D. Chodyniecki i in., Kielce 2005. [Google Scholar]
  49. Peters T., Post-Modern Religion, „Currents in Theology and Mission” 10 (1983) 5, s. 261-272. [Google Scholar]
  50. Pricopi V.-A., From Ancient Gnostics to Modern Scholars – Issues in Defining the Concept of “Gnosticism”, „Revista Românească pentru Educaţie Multidimensională” (2013) nr 2, s. 41-56. [Google Scholar]
  51. Proniewski A., Theological issues in the ecological encyclical Laudato si, „Rocznik Teologii Katolickiej” 14 (2015) 1, s. 49-61. [Google Scholar]
  52. Ratzinger J. (Benedykt XVI), Formalne zasady chrześcijaństwa. Szkice do teologii fundamentalnej, tłum. W. Szymona, Poznań 2009. [Google Scholar]
  53. Ratzinger J., Kościół – znak wśród narodów. Pisma eklezjologiczne i ekumeniczne (Opera omnia, VIII/1), tłum. W. Szymona, Lublin 2013. [Google Scholar]
  54. Ratzinger J., Prawda w teologii, tłum. M. Mijalska, Kraków 2001. [Google Scholar]
  55. Riches A., Ecce homo. On the Divine Unity of Christ, Grand Rapids, Michigan 2016. [Google Scholar]
  56. Rowland T., Catholic Theology, London-Oxford-New York-New Delhi-Sydney 2017. [Google Scholar]
  57. Scaer D.P., Gnosis in the Church Today, „Springfielder” 38 (1975) 4, s. 334-344. [Google Scholar]
  58. Scannone J.C., Pope Francis and the Theology of the People, „Theological Studies” 77 (2016) 1, s. 118-135. [Google Scholar]
  59. Segal R.A., Gnosticism, ancient and modern, „The Christian Century” 112 (1995) 32, s. 1053-1056. [Google Scholar]
  60. Sesboüé B., Wolinski J., Bóg zbawienia. Tradycja, reguła i Symbole wiary. Ekonomia zbawienia. Rozwój dogmatów trynitarnych i chrystologicznych (Historia dogmatów, 1), red. B. Sesboüé, red. nauk. pol. T. Dzidek, tłum. P. Rak, Kraków 1999. [Google Scholar]
  61. Shields R., A Disturbing Pope, Cardinal Newman, and the Voice of the Faithful, „Cross Currents” 66 (2016) 4, s. 414-429. [Google Scholar]
  62. Strzelczyk G., Gospodarek D., Kościół musi reagować na zagrożenia wiary, https://ekai.pl/kosciol-musi-reagowac-na-zagrozenia-wiary/ (dostęp: 2018.07.14). [Google Scholar]
  63. Strzelczyk G., Gospodarek D., O schizmę nie trudno, https://ekai.pl/o-schizme-nie-trudno-ks-strzelczyk-o-ruchach-charyzmatycznych/ (dostęp: 2018.07.14). [Google Scholar]
  64. Strzelczyk G., Po co Kościół, Warszawa 2018. [Google Scholar]
  65. Strzelczyk G., Przyjaciel grzeszników. Boga portret własny, Kraków 2014. [Google Scholar]
  66. Turner H.E.W., The Pattern of Christian Truth. A Study of the Relations between Orthodoxy and Heresy in the Early Church, Eugene 2004. [Google Scholar]
  67. Zatwardnicki S., Kościół zgorszenia – tajemnica obrazy, Katowice 2018. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.