Abstract
This paper takes up a suggestion made by Telford Work, who in his monograph Living and Active proposed the use of the marks of the Church for theological reflection on Scripture. The evangelical theologian posits that the Church’s distinctive marks can also be viewed as distinctive marks of the Bible. The article is limited to the Church’s mark of holiness seen from a Catholic perspective. Contemporary ecclesiological reflections led to the conclusions about the holiness and inspiration of Scripture. The holiness of Scripture results from the inseparable connection between Scripture and Christ and His humility. Scripture is also the fruit of salvific action because the Church as the Bride of Christ is the co-author of the Bible. Scripture is holy because its subjects are holy God and the holy Church. The holiness of Scripture must, however, be distinguished from the holiness of the hagiographers and the holiness in Scripture. The holiness of Scripture lies at the ontological level, of which the content and literary layer can be a sign. Scripture, like the Church, bears the sins of men and remains holy not in spite, but because of it. Scripture must not be described with the Protestant expression simul iustus et peccator. Only in the memory of the Church is it possible to grasp more fully the holiness of Scripture. The holiness of Scripture is always greater than the holiness in the Church, while the holiness in Scripture need not be greater than the holiness in the Church. As holiness increases, Scripture increases; on the other hand, Scripture causes holiness to increase (the hermeneutic circle). Scripture is one of the means of salvation because the glorified Christ uses the inspired word. The gift of inspiration consisted in a deeper identification of the hagiographer with the essence of the Church and in this sense it was a prophetic gift which allows one to recognise the holiness of the Church and thus leads to the sanctification of the community of believers.
References
Ahlgren G.T.W., The Church is Holy, [w:] The Many Marks of the Church, W. Madges, M.J. Daley (eds.), New London 2006, s. 35–38.
Balthasar von H.U., Duch chrześcijański, tłum. Z. Włodkowa, Poznań 2013.
Benedykt XVI, Adhortacja Sacramentum caritatis.
Benedykt XVI, Adhortacja Verbum Domini.
Berr J., The Trinitarian Being of the Church, „St Vladimir’s Theological Quarterly” 48/1 (2004), s. 67–88.
Cameron S. de N.M., Incarnation and Inscripturation. The Christological Analogy in the Light of Recent Discussion, „Scottish Bulletin of Evangelical Theology” 3 (1985), s. 35–46.
Castelo D., Wall R.W., The Marks of Scripture: Rethinking the Nature of the Bible, Grand Rapids 2019.
Czaja A., Traktat o Kościele, [w:] E. Adamiak, A. Czaja, Dogmatyka, t. 2, Warszawa 2006, s. 289–551.
Dańczak A., Wymiar świętości i grzechu w Kościele proszącym o przebaczenie, „Studia Gdańskie” 18/19 (2005/2006), s. 93–107.
Dulles A., The Church as ‘One Holy, Catholic, and Apostolic’, „Evangelical Review of Theology” 23/1 (1999), s. 11–23.
Dziewulski G., Święty Kościół grzesznych chrześcijan, „Roczniki teologiczne” 9 (2016), s. 43–63.
Ellsberg R., The Church is Holy, [w:] The Many Marks of the Church, W. Madges, M.J. Daley (eds.), New London 2006, s. 39–42.
Enns P., Inspiration and Incarnation: Evangelicals and the Problem of the Old Testament, Grand Rapids 2015.
Farkasfalvy D., A Theology of the Christian Bible: Revelation – Inspiration – Canon, Washington 2018.
Farkasfalvy D., Inspiration & Interpretation: A Theological Introduction to Sacred Scripture, Washington 2010.
Franciszek, Adhortacja Gaudete et exsultate.
Giambrone A., The Quest for the Vera et Sincera de Jesu. Dei Verbum §19 and the Historicity of the Gospels, „Nova et Vetera” English Edition 13/1 (2015), s. 87–123.
Góźdź K., Kościół świętych – Kościół grzeszników według Josepha Ratzingera – Benedykta XVI, „Teologia w Polsce” 2 (2014), s. 31–41.
Greshake G., Trójjedyny Bóg. Teologia trynitarna, tłum. J. Tyrawa, Wrocław 2009.
Hahn S., Przymierze i komunia. Teologia biblijna papieża Benedykta XVI, tłum. D. Krupińska, Kraków 2021.
Healy M.E., Behind, in Front of… or through the Text? The Christological Analogy and the Lost World of Biblical Truth, [w:] “Behind” the Text. History and Biblical Interpretation, C. Bartholomew, C.S. Evans, M. Healy, M. Rae (eds.), Grand Rapids 2003, s. 181–195.
Jakubiec C., Prorok i hagiograf, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 32/2–3 (1979), s. 66–73.
Jan Chryzostom, In Gen., Hom. 17, 1 (PG 53, 134).
Jan Paweł II, Adhortacja Reconciliato et paenitentia.
Jan Paweł II, Bulla Incarnationis mysterium.
Jan Paweł II, Encyklika Ecclesia de Eucharistia.
Jan Paweł II, Encyklika Solicitudo rei socialis.
Jan Paweł II, Encyklika Ut unum sint.
Jankowski A., Biblijne pojęcie świętości człowieka, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 37/2 (1984), s. 109–118.
Jankowski A., Idea wyzwolenia w listach św. Pawła, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 40/2 (1987), s. 110–119.
Kasper W., Kościół katolicki. Istota, rzeczywistość, posłannictwo, tłum. G. Rawski, Kraków 2014.
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 2009.
Kowalska F., Dzienniczek. Miłosierdzie Boże w duszy mojej, Kraków [b.r.].
Krawczyk R., Biblijna koncepcja świętości, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 67/4 (2014), s. 345–362.
Kubacki Z., Wprowadzenie do teologii religii, seria: Bobolanum 11, Warszawa 2018.
Lambrecht J., Pierwszy List do Koryntian, tłum. B. Widła, [w:] Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego. Komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek, W.R. Farmer (red.), W. Chrostowski (red. wyd. pol.), tłum. H. Bednarek i in., Warszawa 2001, s. 1452–1480.
Levering M., Engaging the Doctrine of Revelation: The Mediation of the Gospel through Church and Scripture, Grand Rapids 2014.
Lubac H. de, Katolicyzm. Społeczne aspekty dogmatu, tłum. M. Stokowska, Kraków 1988.
Lubac H. de, Medytacje o Kościele, tłum. I. Białkowska-Cichoń, seria: Myśl Teologiczna 15, Kraków 1997.
Mansini G., Fundamental Theology, Washington 2018.
Martin F., Revelation and Understanding Scripture: Reflections on the Teaching of Joseph Ratzinger, Pope Benedict XVI, „Nova et Vetera” English Edition 13/1 (2015), s. 253–272.
McPartlan P., Sacrament of Salvation. An Introduction to Eucharistic Ecclesiology, Edinburgh 1995.
Medwid W., Przekroczyć próg jednoczesnej sprawiedliwości i grzeszności wierzącego, „Polonia Sacra” 19/4 (2015), s. 107–131.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Bóg Trójca, jedność ludzi. Monoteizm chrześcijański przeciwko przemocy, tłum. K. Stopa, Kraków 2014.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Pamięć i pojednanie. Kościół i winy przeszłości. Dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej, tłum. J. Królikowski, Kraków 2000.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Wybrane zagadnienia z eklezjologii (1984), tłum. A. Michalik, [w:] Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, J. Królikowski (red.), Kraków 2000, s. 197–236.
Müller G.L., Prośba Kościoła o przebaczenie w Świętym Roku Pojednania, tłum. J. Balter, „Communio” 3, wyd. polskie (2002), s. 35–54.
Muszyński H., Charyzmat natchnienia biblijnego, [w:] Wstęp ogólny do Pisma Świętego, J. Szlaga (red.), Poznań 2008, s. 17–68.
Nadolski B., Christus heri, hodie et in saecula saeculorum. Uobecniająca pamięć misterium paschalnego, „Ethos” 25/3 (2012), s. 21–35.
Napiórkowski A., Ecclesia semper purificanda et reformanda, „Communio” wyd. polskie 4 (2013), s. 102–118.
O’Collins G., Braithwaite D., Tradition as Collective Memory: A Theological Task to Be Tackled, „Theological Studies” 76/1 (2015), s. 29–42.
O’Collins G., Chrystologia. Jezus Chrystus w ujęciu biblijnym, historycznym i systematycznym, Kraków 2008.
O’Collins G., Inspiration: Towards a Christian Interpretation of Biblical Inspiration, Oxford 2018.
O’Collins G., Jezus nasz Odkupiciel. Chrześcijańskie ujęcie zbawienia, tłum. J. Pociej, Kraków 2009.
O’Collins G., Revelation: Towards a Christian Interpretation of God’s Self-revelation in Jesus Christ, Oxford 2016.
Oliynyk A., Liturgiczno-sakralne źródła inspiracji dla homilii prawosławnej, „Roczniki Teologiczne” 64/12 (2017), s. 117–127.
Paweł VI, Wyznanie wiary Ludu Bożego, tłum. J. Królikowski, Kraków 2012.
Pinnock C., The Scripture Principle, San Francisco 1984.
Poulpiquet A. de, Tylko Kościół. Apologetyka, tłum. J. Zoppa, Sandomierz 2015.
Prothro J., The Christological Analogy and Theological Interpretation: Its Limits and Use, „Journal of Theological Interpretation” 14/1 (2020), s. 102–119.
Prusak B.P., Theological Considerations – Hermeneutical, Ecclesiological, Eschatological Regarding Memory and reconciliation: the church and the faults of the past, „Horizons” 32/1 (2005), s. 136–151.
Ratzinger J. /Benedykt XVI, Balthasar von H.U., Maryja w tajemnicy Kościoła, tłum. W. Szymona, Kraków 2007.
Ratzinger J., Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, tłum. M. Górecka, W. Szymona, Lublin 2015 (Opera omnia, t. 6/1).
Ratzinger J., Kościół – znak wśród narodów. Pisma eklezjologiczne i ekumeniczne, tłum. W. Szymona, Lublin 2013 (Opera omnia, t. 8/1).
Ratzinger J., O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – Przekaz – Interpretacja, tłum. W. Szymona, Lublin 2016 (Opera omnia, t. 7/1).
Ratzinger J., O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – Przekaz – Interpretacja, tłum. E. Grzesiuk, Lublin 2016 (Opera omnia, t. 7/2).
Ratzinger J., Seewald P., Bóg i świat. Wiara i życie w dzisiejszych czasach. Z kardynałem Josephem Ratzingerem Benedyktem XVI rozmawia Peter Seewald, tłum. G. Sowinski, Kraków 2001.
Ratzinger J., Wiara – prawda – tolerancja. Chrześcijaństwo a religie świata, tłum. R. Zajączkowski, Kielce 2005.
Ratzinger J., Wiara w Piśmie i Tradycji. Teologiczna nauka o zasadach, tłum. J. Merecki, Lublin 2018 (Opera omnia, t. 9/1).
Ratzinger J., Wiara w Piśmie i Tradycji. Teologiczna nauka o zasadach, tłum. J. Merecki, Lublin 2018 (Opera omnia, t. 9/2).
Ratzinger J., Zmartwychwstanie i życie wieczne. Studia o eschatologii i teologii nadziei, tłum. J. Kobienia, Lublin 2014 (Opera omnia, t. 10).
Ruddy C., “For the Many”: The Vicarius-Representative Heart of Joseph Ratzinger’s Theology, „Theological Studies” 75/3 (2014), s. 564–584.
Salij J., Dar Kościoła, Poznań 2007.
Schönborn C., Przebóstwienie, życie i śmierć, tłum. W. Szymona, Poznań 2001.
Seweryniak H., Teologia fundamentalna, t. 2, Warszawa 2010.
Sobór Watykański II, Dekret o ekumenizmie Unitatis redintegratio.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei verbum.
Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes.
Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej Sacrosanctum concilium.
Sokolowski R., God’s Word and Human Speech, „Nova et Vetera” English Edition 11/1 (2013), s. 187–210.
Sullivan F.A., The Church We Believe In: One, Holy, Catholic and Apostolic, New York 1988.
Szymik J., Theologia Benedicta, t. 2, Katowice 2012.
Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, I-III, t. 1–34, London 1962–1986.
Wagner H., Dogmatyka, tłum. J. Zychowicz, seria: Myśli Teologiczna 58, Kraków 2007.
White T.J., Światło Chrystusa. Wprowadzenie do katolicyzmu, tłum. G. Gomola, A. Gomola, Poznań 2019.
Work T., Living and Active: Scripture in the Economy of Salvation, Grand Rapids 2002.
Wright W.M. IV, Martin F., Encountering the Living God in Scripture: Theological and Philosophical Principles for Interpretation, Grand Rapids 2019.
Zatwardnicki S., Chalcedońska formuła „bez zmieszania i bez rozdzielania” w świetle dokumentów Międzynarodowej Komisji Teologicznej, Wrocław 2018.
Zatwardnicki S., Kościół zgorszenia – tajemnica obrazy, Katowice 2018.
Zatwardnicki S., Księgi natchnione i ich interpretacja. Inspirujące przesłanie Josepha Ratzingera – Benedykta XVI, Lublin 2021.
Downloads
Download data is not yet available.
