Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 17 Nr 2 (2009)

Teologia pastoralna

Das helige Bild. Anmerkungen zu einer christlichen Tradition der angemessnen Verehrung Gottes.

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2009.17.2.141-159  [Google Scholar]
Opublikowane: 21.04.2020

Abstrakt

Tworzenie obrazów bóstw towarzyszy człowiekowi od najdawniejszych czasów, czego dowodem są chociażby malowidła na ścianach jaskiń. Takie wyobrażenie otaczano kultem poprzez składanie ofiary. Znaczenie tej formy przejawu religijności przechodziło różne przeobrażenia. W religiach wschodu obraz służył jako pomoc w medytacji. Wczesny Judaizm zabraniał przedstawiania wyobrażenia Boga, czego podstawą było drugie przykazanie Dekalogu oraz, jak twierdzą niektórzy komentatorzy, zagrożenie niekontrolowanym synkretyzmem. Później stopniowo pojawiają się judaistyczne symbole aż do bogatych przedstawień scen biblijnych zdobiących Synagogi. W chrześcijaństwie obraz rozumiany był różnie, co doprowadziło w pewnych okresie do sporu. Dla zachodniego Chrześcijaństwa był to przedmiot pomagający w modlitwie, przede wszystkim tym, którzy nie umieli czytać, a więc miał charakter pedagogiczny. Wschodnie chrześcijaństwo, rozumiejąc obraz jako przedstawienie innej rzeczywistości, rozwinęło teologię Ikony przypisując obrazowi charakter świętości, a więc jednocześnie uprawniając do oddawania mu czci. Tworzeniu ikony towarzyszył pewien rytuał i określone zasady malowania. Malujący przygotowywał się poprzez post i modlitwę, a finałem jego przygotowania, który stanowił zarazem początek jego pracy, było wypowiedzenie nad nim modlitwy poświęcenia. Zasady malowania obejmowały miedzy innymi - dobór kolorów, które posiadały odpowiednią symbolikę, brak cienia, aureola, gesty przedstawianych osób. Ważnym, formalnym elementem Ikony, jest jej opis składający się, w zależności od przedstawianej postaci, z pierwszych liter imienia w języku greckim. Opis ikony wyraża związek z rzeczywistością, którą przedstawia. Ikona bez opisu nie może zostać poświęcona i tym samym nie może być używana jako przedmiot liturgiczny. Ikonografia, jako sztuka liturgiczna, ma za cel umożliwić zrozumienie treści boskiej liturgii, a szczególnie Eucharystii. Ikona umożliwia spotkanie z Chrystusem, który jest w niej uczczony przez pocałunek, adorację. Obraz umożliwia komunikację pomiędzy człowiekiem a Bogiem, dlatego posiada w życiu religijnym tak znamienną wartość.

Bibliografia

  1. Belting H., Bild und Kult, München 1990. [Google Scholar]
  2. Erni R., Das Christusbild der Ostkirche, Luzern–Stuttgart 1963. [Google Scholar]
  3. FigL J.,Art. Bild. I. Religionsgeschichtlich. In: Lexikon für Theologie und Kirche, Bd. II, Frankfurt in Breisgau 2006. [Google Scholar]
  4. Fischer H., Die Ikone. Ursprung-Sinn-Gestalt, Freiburg 1989. [Google Scholar]
  5. Kalokyris K., Der Inhalt der Ikonographie der Ostkirchen, „Concilium” 16 (1980). [Google Scholar]
  6. Kunzler M., Liturge sein. Entwurf einer Ars celebrandi, Paderborn 2007. [Google Scholar]
  7. Maier J., Art. Bild. Im Judentum, In: Lexikon für Theologie und Kirche, Bd. II, Frankfurt in Breisgau 2006. [Google Scholar]
  8. Nichols A., Israels Bilder, IKaZ 18 (1989). [Google Scholar]
  9. Nyssen W., Zur Herkunft des Bildes im Christentum, IKaZ 18 (1989). [Google Scholar]
  10. Onasch K., Ikone-Kirche-Gesellschaft, Paderborn 1996. [Google Scholar]
  11. Ouspensky L., Sinn und Sprache der Ikonen, w: L. Ouspensky, W. Lossky, Wladimir, Der Sinn der Ikonen, Bern–Olten 1952. [Google Scholar]
  12. Pfeiffer H., Der pädagogische Aspekte der christlichen Architektur und bildenden Kunst, IKaZ 18 (1989). [Google Scholar]
  13. Ratzinger J., Der Geist der Liturgie. Eine Einführung, Freiburg i Br. 2007. [Google Scholar]
  14. Schade H., Art. Bild, Bilderverehrung, Bilderstreit, w: K. Rahner (Hrsg.), Herders Theologisches Taschenlexikon, Bd. I, Freiburg 1972. [Google Scholar]
  15. Thon N., Ikone und Liturgie, Trier: Paulinus Verlag 1979. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.