Abstrakt
Artykuł podejmuje refleksję teologiczną, której punktem wyjściowym jest doświadczenie przez człowieka nagości po grzechu pierworodnym. Nagość, którą odkrywają pierwsi rodzice, jest oznaką biedy i słabości, natomiast odzienie – odwagi i mocy. Ubranie jest również odpowiedzią na poczucie wstydu, którego doznaje człowiek, a zarazem na potrzebę pięknego wyglądu i praktycznej ochrony przed zimnem. Jako nośnik informacji sygnalizuje ono również stan wewnętrzny człowieka (I). Początek szat liturgicznych odnajdujemy w kapłaństwie Aarona, od którego sam Bóg wymaga ich używania przy składaniu ofiary oraz określa ich wygląd. W Starym Testamencie szaty liturgiczne służyły jako środek kultowej komunikacji człowieka z Bogiem i były wyrazem naśladowania Jego wielkości. W Nowym Testamencie są one rozumiane jako znak wejścia w boską δόξα przez chrzest. Szaty liturgiczne kapłana przypominają o tym, że sprawuje on święte czynności in persona Christi. W dalszej części zostały opisane poszczególne szaty i insygnia, ich powstanie, rozwój, znaczenie oraz zastosowanie w Kościele rzymskokatolickim (II. 1; II. 2), w Kościele wschodnim (III) i w Kościołach ewangelickich (IV). Jako istotny został ukazany kanon kolorów liturgicznych, które spełniają funkcję sygnalizacyjną charakterystyczną dla przeżywanego misterium zarówno w Kościele katolickim (II. 3), jak i w Kościołach ewangelickich (IV. 1). Wyjątek stanowi Kościół wschodni, który nie posługuje się żadnym kanonem kolorów. W ostatniej części (V) został przedstawiony liturgiczny strój świeckich (pełniących funkcję z urzędu lub też bez specjalnej nominacji), którym jest alba lub odpowiednia tunika jako znak uczestnictwa człowieka w powszechnym kapłaństwie przez chrzest.
Bibliografia
- Amon E., Lebensaustausch zwischen Gott und Mensch. Zum Liturgieverständnis Johannes Pinsks, , Regensburg 1988. [Google Scholar]
- Berger R., Die liturgische Gewänder und Insignien, w: Gottesdienst der Kirche, Bd. III., Regensburg 1987, s. 313–314. [Google Scholar]
- Braun J., Die liturgische Gewandung im Occident und Orient nach Ursprung und Entwicklung, Verwendung und Symbolik, Freiburg im Br. 1907, Nachdruck: Wiss. Buchgesell, Darmstadt 1964. [Google Scholar]
- Frank K.S., Art. Skapulier, in: Lexikon für Theologie und Kirche, Bd. IX., 2000. [Google Scholar]
- Gerhards A., „...in weißen Gewändern”. Eine Besinnung auf die Kleidung im Gottesdienst (1), „Gottesdienst” 25 (1991). [Google Scholar]
- Hofhansl E., Art. Gewänder, liturgische, in: Die Theologische Realenzyklopädie, Bd. XIII. [Google Scholar]
- Hofhansl E., Häussling A., Art. Farben/Farbensymbolik, in: Die Theologische Realenzyklopädie, Bd. XI. [Google Scholar]
- Kunzler M., Indumentum Salutis. Überlegungen zum liturgischen Gewand, „Theologie und Glaube” 81(1991). [Google Scholar]
- Kunzler M., Liturgische Kleidung für Laiendienste im Gottesdienst. Plädoyer für eine sachgerechte Gestalt, „Liturgisches Jahrbuch” 54 (2004). [Google Scholar]
- Peterson E., Theologie des Kleides, „Benediktische Monatsschrift” 16 (1934). [Google Scholar]
- Peterson E., Marginalien zur Theologie und andere Schriften, Würzburg 1995. [Google Scholar]
- Ratzinger J., Der Geist der Liturgie. Eine Einführung, Freiburg–Basel–Wien 2000. [Google Scholar]
- Riedel I., Farben in Religion, Gesellschaft, Kunst und Psychoterapie, Stuttgart 1989. [Google Scholar]
- Saggi L., Art. Scapulire, in: Dictionnaire de spiritualité, ascétique et mystique, Bd. XIV, Paris 1990, s. 390–395. [Google Scholar]
- Stollberg D., Stola statt Beffchen. Protestantismus und Sinnlichkeit – anhand eines Details, „Deutsches Pfarrerblatt” 90 (1990). [Google Scholar]
- Trenkle E., Liturgische Gewänder und Geräte der Ostkirche, München 1962. [Google Scholar]
Downloads
Download data is not yet available.
