Salta al menu principale di navigazione Salta al contenuto principale Salta al piè di pagina del sito

V. 30 N. 1 (2022)

Teologia systematyczna

Czy wszystko, co twierdzą autorzy natchnieni, należy uważać za stwierdzone przez Ducha Świętego? Konieczność pogłębionej interpretacji nr 11 Dei verbum

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2022.30.1.83-118  [Google Scholar]
Pubblicato: 2022-07-26

Abstract

W numerze jedenastym Konstytucji o Objawieniu Bożym Dei verbum znalazło się sformułowanie: „wszystko to, co autorzy natchnieni, czyli hagiografowie, twierdzą, należy uważać za stwierdzone przez Ducha Świętego”. W artykule ukazane zostały racje konieczności podjęcia pogłębionej interpretacji tego fragmentu. Spośród licznych przesłanek uzasadniających reinterpretację zostały wybrane te, które wynikają z odczytania cytowanego ustępu w kontekście całego numeru jedenastego i całego dokumentu soborowego. W pierwszej części artykułu wskazano najpierw na potrzebę uwzględnienia różnych możliwości rozumienia frazy, że Duch Święty „wszystko i tylko to, co sam chciał” przekazał przez ludzkich autorów. Następnie zaprezentowano różnicę między mową Boga w pojedynczym fragmencie oraz w całym kanonie. Znaczące wnioski wynikają również ze związku natchnienia z prawdą biblijną. W drugiej części tekstu za ojcami soboru odwołano się do analogii inkarnacyjnej, by na tej podstawie uzasadnić potrzebę przejścia od uniżonej formy słowa Bożego do jego wywyższenia, a także wzięto pod uwagę różnicę między Słowem Wcielonym i wypowiadanymi przez Niego słowami a pozostałymi słowami biblijnymi. Podane w DV 12 zasady interpretacji Biblii rzucają dodatkowe światło na poszukiwanie tego, co spodobało się Duchowi Świętemu wypowiedzieć przez hagiografów. W ostatniej partii materiału wyeksponowano fakt, że objawienie Boże dociera do Ludu Bożego w historii, co stanowi jeszcze jeden powód dla reinterpretacji DV 11.

Riferimenti bibliografici

  1. Alonso Schӧkel L., Słowo natchnione. Pismo święte w świetle nauki o języku, tłum. A. Malewski, Kraków 1993. [Google Scholar]
  2. Austin J.L., How to Do Things with Words: The Williams James Lectures Delivered at Harvard University in 1955, London 1962. [Google Scholar]
  3. Balthasar von H.U., Catholica. Wierzę w Kościół powszechny, tłum. W. Szymona, Poznań 1998. [Google Scholar]
  4. Balthasar von H.U., Teologia, cz. 1: Stary Testament, seria: Chwała. Estetyka teologiczna 3/2, tłum. J. Fenrychowa, Kraków 2010. [Google Scholar]
  5. Bardski K., Alegoryczno-symboliczna interpretacja Biblii, Kraków 2016. [Google Scholar]
  6. Barton J., Kanon, [w:] Słownik hermeneutyki biblijnej, R.J. Coggins, J.L. Houlden (red.), W. Chrostowski (red. wyd. pol.), tłum. B. Widła, Warszawa 2005, s. 370–375. [Google Scholar]
  7. Barton J., Verbal Inspiration, [w:] A Dictionary of Biblical Interpretation, R.J. Coggins, J.L. Houlden (eds.), London–Philadelphia 1990, s. 719–722. [Google Scholar]
  8. Bauckham R., Jesus the Revelation of God, [w:] Divine Revelation, P. Avis (eds.), Eugene 1997, s. 174–200. [Google Scholar]
  9. Benedykt XVI, Adhortacja Verbum Domini. [Google Scholar]
  10. Bieringer R., Biblical Revelation and Exegetical Interpretation According to Dei Verbum 12, [w:] Studien zum Neuen Testament und seiner Umwelt, Serie: A 27, A. Fuchs (Hg.), Linz 1999, s. 5–40. [Google Scholar]
  11. Borto P., Kudasiewicz J., Aktualność teologiczno-pastoralna Konstytucji o Objawieniu Bożym, „Kieleckie Studia Teologiczne” 5 (2006), s. 371–402. [Google Scholar]
  12. Collins R.F., Natchnienie biblijne, [w:] Katolicki komentarz biblijny, R.E. Brown, J.A. Fitzmyer, R.E. Murphy (red.), W. Chrostowski (red. wyd. pol.), tłum. K. Bardski i in., seria: Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2004, s. 1575–1590. [Google Scholar]
  13. Enns P., Inspiration and Incarnation: Evangelicals and the Problem of the Old Testament, Grand Rapids 2015. [Google Scholar]
  14. Farkasfalvy D., A Theology of the Christian Bible: Revelation – Inspiration – Canon, Washington 2018. [Google Scholar]
  15. Farkasfalvy D., Inspiration & Interpretation: A Theological Introduction to Sacred Scripture, Washington 2010. [Google Scholar]
  16. Goldingay J., Natchnienie, [w:] Słownik hermeneutyki biblijnej, R.J. Coggins, J.L. Houlden (red.), W. Chrostowski (red. wyd. pol.), tłum. B. Widła, Warszawa 2005, s. 611–613. [Google Scholar]
  17. Grech P., Further Reflections on Biblical Inspiration and Truth, „Biblical Theology Bulletin” 42/2 (2012), s. 81–89. [Google Scholar]
  18. Grzegorz Wielki, Homiliae in Ezechielem, [w:] Patrologia Latina, vol. 76, col. 785–1072. [Google Scholar]
  19. Grzegorz Wielki, Homilie na Księgę Ezechiela, cz. 1, tłum. i red. A. Wilczyński, Kraków 2019. [Google Scholar]
  20. Harrison B.W., The Truth and Salvific Purpose of Sacred Scripture According to Dei Verbum, Article 11, http://www.rtforum.org/lt/lt59.html [dostęp: 22.04.2022]. [Google Scholar]
  21. Hugon ze św. Wiktora, De arca Noe morali, [w:] Patrologia Latina, vol. 176, col. 631–704. [Google Scholar]
  22. Jan Chryzostom, In Gen., Hom. 17, [w:] Patrologia Graeca, vol. 53, col. 134–148. [Google Scholar]
  23. Jan Paweł II, Przemówienie na temat interpretacji Biblii w Kościele, [w:] Interpretacja Biblii w Kościele. Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej z komentarzem biblistów polskich, tłum. i red. R. Rubinkiewicz, seria: Rozprawy i Studia Biblijne 4, Warszawa 1999, s. 9–20. [Google Scholar]
  24. Jankowski A., Wprowadzenie do Konstytucji dogmatycznej o Objawieniu Bożym, [w:] Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 341–349. [Google Scholar]
  25. Kasper W., Kościół katolicki. Istota, rzeczywistość, posłannictwo, tłum. G. Rawski, Kraków 2014. [Google Scholar]
  26. Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 2009. [Google Scholar]
  27. Kurz W., Dei Verbum: Sacred Scripture since Vatican II, [w:] After Forty Years: Vatican Council II’s Diverse Legacy, K.D. Whitehead (ed.), South Bend 2007, s. 175–200. [Google Scholar]
  28. Leks P., „Słowo Twoje jest prawdą…” (J 17,17). Charyzmat natchnienia biblijnego, Katowice 1997. [Google Scholar]
  29. Letter and Spirit, vol. 6: For the Sake of Our Salvation: The Truth and Humility of God’s Word, S. Hahn (ed.), Steubenville 2011. [Google Scholar]
  30. Leon XIII, Encyklika Providentissimus Deus. [Google Scholar]
  31. Levering M., Participatory Biblical Exegesis: A Theology of Biblical Interpretation, Notre Dame 2008. [Google Scholar]
  32. Levering M., Engaging the Doctrine of Revelation: The Mediation of the Gospel through Church and Scripture, Grand Rapids 2014. [Google Scholar]
  33. Linke W., Natchnienie i prawda Pisma Świętego. Od Dei Verbum do Evangelii gaudium, [w:] Natchnienie Pisma Świętego. W świetle świadectwa tekstów o nich samych, seria: Analecta Biblica Lublinensia 15, M. Wróbel, S. Szymik, K. Napora (red.), Lublin 2017, s. 21–44. [Google Scholar]
  34. List do Hebrajczyków. Tłumaczenie, wstęp i komentarz ks. Antoni Paciorek, Lublin 1998. [Google Scholar]
  35. Lohfink N., Jak rozumieć Pismo Święte, tłum. A. Morawska, [w:] Biblia dzisiaj, J. Kudasiewicz (red.), Kraków 1969, s. 29–59. [Google Scholar]
  36. Lubac H. de, Słowo Boga w historii człowieka. Objawienie Boże, Kraków 1997. [Google Scholar]
  37. Malina A., List do Hebrajczyków. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, seria: Nowy Komentarz Biblijny – Nowy Testament 15, Częstochowa 2018. [Google Scholar]
  38. Mansini G., Fundamental Theology, Washington 2018. [Google Scholar]
  39. Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Wybrane zagadnienia z chrystologii (1979), tłum. J. Bielecki, [w:] Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, J. Królikowski (red.), Kraków 2000, s. 111–132. [Google Scholar]
  40. Muszyński H., Charyzmat natchnienia biblijnego, [w:] Wstęp ogólny do Pisma Świętego, J. Szlaga (red.), Poznań 2008, s. 17–68. [Google Scholar]
  41. Müller G.L., Dogmatyka katolicka, tłum. W. Szymona, Kraków 2015. [Google Scholar]
  42. Oakes K., Scripture, Tradition, and Creeds, [w:] The Oxford Handbook of Divine Revelation, B.M. Mezei, F.A. Murphy, K. Oakes (eds.), Oxford 2021, s. 21–34. [Google Scholar]
  43. O’Collins G., Inspiration: Towards a Christian Interpretation of Biblical Inspiration, Oxford 2018. [Google Scholar]
  44. O’Collins G., Revelation: Towards a Christian Interpretation of God’s Self-revelation in Jesus Christ, Oxford 2016. [Google Scholar]
  45. Oczachowski A., Objawienie. Natchnienie. Biblia, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” 15 (2010), s. 237–245. [Google Scholar]
  46. Papieska Komisja Biblijna, Natchnienie i prawda Pisma Świętego. Słowo, które od Boga pochodzi i mówi o Bogu, aby zbawić świat, tłum. H. Witczyk, Kielce 2014. [Google Scholar]
  47. Pitre B., The Mystery of God’s Word: Inspiration, Inerrancy, and the Interpretation of Scripture, „Letter & Spirit” 6 (2010), s. 47–66. [Google Scholar]
  48. Pius XII, Encyklika Divino Afflante Spiritu, pol. tłum. za: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pius_xii/encykliki/divino_afflante_30091943.html [dostęp: 12.06.2022]. [Google Scholar]
  49. Pius XII, Encyklika Divino Afflante Spiritu, [w:] Breviarium fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, I. Bokwa (red.), Poznań 2007, s. 384–388. [Google Scholar]
  50. Prothro J.B., The Christological Analogy and Theological Interpretation: Its Limits and Use, „Journal of Theological Interpretation” 14/1 (2020), s. 102–119. [Google Scholar]
  51. Rahner K., Nowe ujęcie natchnienia biblijnego, tłum. A. Morawska, [w:] Biblia dzisiaj, J. Kudasiewicz (red.), Kraków 1969, s. 189–197. [Google Scholar]
  52. Ratzinger J., Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, tłum. M. Górecka, W. Szymona, seria: Opera omnia 6/1, Lublin 2015. [Google Scholar]
  53. Ratzinger J., Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, tłum. W. Szymona, seria: Opera omnia 6/2, Lublin 2015. [Google Scholar]
  54. Ratzinger J., O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – Przekaz – Interpretacja, tłum. W. Szymona, seria: Opera omnia 7/1, Lublin 2016. [Google Scholar]
  55. Ratzinger J., O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – Przekaz – Interpretacja, tłum. E. Grzesiuk, seria: Opera omnia 7/2, Lublin 2016. [Google Scholar]
  56. Ratzinger J., Wiara w Piśmie i Tradycji. Teologiczna nauka o zasadach, tłum. J. Merecki, seria: Opera omnia 9/1, Lublin 2018. [Google Scholar]
  57. Ratzinger J., Wiara w Piśmie i Tradycji. Teologiczna nauka o zasadach, tłum. J. Merecki, seria: Opera omnia 9/2, Lublin 2018. [Google Scholar]
  58. Riches A., After Chalcedon: The Oneness of Christ and the Dyothelite Mediation of his Theandric Unity, „Modern Theology” 24/2 (2008), s. 199–224. [Google Scholar]
  59. Scheffczyk L., Sacred Scripture: God’s Word and the Church’s Word, „Communio” English Edition 1 (2001), s. 26–41. [Google Scholar]
  60. Schönborn C., Bóg zesłał Syna Swego. Chrystologia, współpr. M. Konrad, H.P. Weber, tłum. L. Balter, Poznań 2002. [Google Scholar]
  61. Seitz C.R., The Character of Christian Scripture: The Significance of a Two-Testament Bible, Grand Rapids 2011. [Google Scholar]
  62. Słownik hermeneutyki biblijnej, R.J. Coggins, J.L. Houlden (red.), W. Chrostowski (red. wyd. pol.), tłum. B. Widła, Warszawa 2005. [Google Scholar]
  63. Sobór Trydencki, Przyjęcie Ksiąg świętych i Tradycji apostolskich, tłum. M. Karas, A. Maniecka, [w:] Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst łaciński i polski, t. 4/1: Lateran V, Trydent, Watykan I (1511–1870), układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2007, s. 211–213. [Google Scholar]
  64. Sobór Watykański I, Konstytucja dogmatyczna o wierze katolickiej Dei Filius, tłum. A. Baron, M. Karas, J.D. Szczurek, [w:] Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst łaciński i polski, t. 4/2: Lateran V, Trydent, Watykan I (1511–1870), układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2007, s. 889–911. [Google Scholar]
  65. Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei verbum. [Google Scholar]
  66. Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium. [Google Scholar]
  67. Stubenrauch B., Pneumatologia – traktat o Duchu Świętym, tłum. P. Lisak, Kraków 1999. [Google Scholar]
  68. Szymik S., Benedykta XVI hermeneutyka wiary, „The Biblical Annals” 2/1 (2012), s. 217–228. [Google Scholar]
  69. Wahlberg M., Revelation as Testimony: A Philosophical-Theological Study, Grand Rapids 2014. [Google Scholar]
  70. Webster J., Holy Scripture: A Dogmatic Sketch, Cambridge 2003. [Google Scholar]
  71. Webster J., Hypo pneumatos hagiou feromenoi elalesan apo Theou anthropoi: On the Inspiration of Holy Scripture, [w:] Conception, Reception, and the Spirit: Essays in Honour of Andrew T. Lincoln, J.G. McConville, L.K. Pietersen (eds.), Cambridge 2016, s. 236–250. [Google Scholar]
  72. Williamson P.S., Catholic Principles for Interpreting Scripture, „The Catholic Biblical Quarterly” 65 (2003), s. 327–349. [Google Scholar]
  73. Witczyk H., Natchnienie, prawda, zbawienie, Poznań 2020. [Google Scholar]
  74. Wolterstorff N., Divine Discourse: Philosophical Reflections on the Claim that God Speaks, Cambridge 1995. [Google Scholar]
  75. Work T., Living and Active: Scripture in the Economy of Salvation, Grand Rapids 2002. [Google Scholar]
  76. Zatwardnicki S., Hermeneutyka wiary w nauczaniu papieża Benedykta XVI, seria: Bibliotheca Biblica, Wrocław 2014. [Google Scholar]
  77. Zatwardnicki S., One Source of Revelation and Two Currents of the Revelation Transmission and Cognition: The Apological Dimension of Joseph Ratzinger’s Theology, „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 28/2 (2020), s. 63–93. [Google Scholar]

Downloads

I dati di download non sono ancora disponibili.