Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Tom 31 Nr 2 (2023): A Tribute to Joseph Ratzinger – Benedict XVI

Teologia systematyczna

Chrystologiczne "raz jeden" objawienia a dogmaty maryjne w teologii Josepha Ratzingera

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2023.31.2.85-136  [Google Scholar]
Opublikowane: 19.12.2023

Abstrakt

Celem artykułu jest ukazanie dogmatów maryjnych w ich związku z Pismem Świętym jako świadectwem Objawienia oraz z Tradycją. Najpierw przedstawiono Ratzingera ujęcie relacji między jednorazowością Objawienia w Chrystusie a jego ciągłością oraz więzi między Pismem chroniącym „raz jeden” Objawienia a Tradycją, w której Objawienie pozostaje zawsze teraźniejsze. Następnie zaprezentowana została kwestia pamięci Kościoła, w której Duch Święty prowadzący do pełni prawdy odsłonił również maryjny wymiar Objawienia. Kolejno przedstawiono dynamiczną koncepcję Tradycji, jakiej domaga się ogłoszenie dogmatów maryjnych z 1854 i 1950 roku. W ostatniej i najważniejszej części artykułu wydobyto z twórczości bawarskiego teologa te treści mariologii, które wyrósłszy z ziarna tekstów natchnionych, rzucają światło na „raz jeden” Objawienia oraz jego świadectwo w Piśmie. Na przykładzie dogmatów maryjnych zarysowano twórczy i niewolny od napięć stosunek dwóch biegunów Objawienia, jednorazowości i ciągłości.

Bibliografia

  1. Barth K., Die Kirchliche Dogmatik, vol. 1/2: Die Lehre Vom Wort Gottes. Prolegomena Zur Kirchlichen Dogmatik, Zollikon–Zürich 1945. [Google Scholar]
  2. Benedict XVI, Address to the Participants in the International Congress Organized to Commemorate the 40th Anniversary of the Dogmatic Constitution on Divine Revelation Dei Verbum (16.09.2005), https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2005/september/documents/hf_ben-xvi_spe_20050916_40-dei-verbum.html (Polish translation: Benedykt XVI, Do uczestników kongresu z okazji 40. Rocznicy ogłoszenia soborowej Konstytucji “Dei verbum”. Słowo Boże źródłem odnowy Kościoła [16.09.2005], “L’Osservatore Romano” [Polish edition] 26/11–12 [2005], pp. 24–25). [Google Scholar]
  3. Benedict XVI, Address to the Participants in the Plenary Assembly of the Pontifical Biblical Commission (23.04.2009), https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2009/april/documents/hf_ben-xvi_spe_20090423_pcb.html (Polish translation: Benedict XVI, Przemówienie do uczestników zgromadzenia plenarnego Papieskiej Komisji Biblijnej Tradycja i Pismo Święte przenikają się nawzajem [23.04.2009], “L’Osservatore Romano” [Polish edition] 30/6 [2009], pp. 33–35). [Google Scholar]
  4. Benedict XVI, Exhortation Sacramentum Caritatis, 2007. [Google Scholar]
  5. Benedict XVI, Exhortation Verbum Domini, 2010. [Google Scholar]
  6. Benedict XVI, Homily of His Holiness Benedict XVI. Cappella Papale for the Opening of the 12th Ordinary General Assembly of the Synod of Bishops. Basilica of St Paul Outside-the-Walls (5.10.2008), https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/homilies/2008/documents/hf_ben-xvi_hom_20081005_apertura-sinodo.html (Polish translation: Benedykt XVI, Homilia Papieża podczas Mszy św. inaugurującej Synod Bez Boga człowiek jest samotny, a społeczeństwo zagubione [5.10.2008], “L’Osservatore Romano” [Polish edition] 29/12 [2008], pp. 7–9). [Google Scholar]
  7. Benedict XVI, Homily on the Solemnity of the Assumption of the Blessed Virgin Mary in the Parish Church of St. Thomas of Villanova, Castel Gandolfo (15.08.2012), https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/homilies/2012/documents/hf_ben-xvi_hom_20120815_assunzione.html [access: 5.10.2023] (Polish translation: Benedict XVI, Kiedy otwieramy się na Boga, nasze życie staje się bogate i wielkie. Homilia w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w kościele parafialnym pw. św. Tomasza z Villanova, Castel Gandolfo [15.08.2012], [in:] Benedykt XVI, Mystagogia Benedicti. Wprowadzenie w tajemnice roku liturgicznego. Uroczystości, święta i wspomnienia Najświętszej Maryi Panny, ed. A. Demitrów, Biskupów 2022, pp. 238–242). [Google Scholar]
  8. Benedict XVI, Interview with His Holiness Benedict XVI on the TV Programme entitled “In His Image. Questions on Jesus” broadcast by Rai Uno (22.04.2011, Good Friday), https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2011/april/documents/hf_ben-xvi_spe_20110422_intervista.html (Polish translation: Benedykt XVI, Moc samej miłości. Wywiad z Benedyktem XVI, transmitowany przez pierwszy kanał telewizji RAI w programie Na Jego obraz. Pytania na temat Jezusa [22 kwietnia 2011 r., Wielki Piątek], [in:] Benedykt XVI, Mystagogia Benedicti. Wprowadzenie w tajemnice roku liturgicznego. Wielki Tydzień, ed. A. Demitrów, Biskupów 2021, pp. 266–276). [Google Scholar]
  9. Benedict XVI, Solemnity of the Assumption of the Blessed Virgin Mary. Angelus (15.08.2007), https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/angelus/2007/documents/hf_ben-xvi_ang_20070815_assunzione.html [access: 5.10.2023] (Polish translation: Benedykt XVI, Światło Maryi rzuca blask na dzieje całej ludzkości. Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański [15.08.2007], [in:] Benedykt XVI, Mystagogia Benedicti. Wprowadzenie w tajemnice roku liturgicznego. Uroczystości, święta i wspomnienia Najświętszej Maryi Panny, ed. A. Demitrów, Biskupów 2022, pp. 206–208). [Google Scholar]
  10. Benedict XVI, Seewald P., Light of the World. The Pope, the Church, and the Signs of the Times. A Conversation with Peter Seewald, transl. M.J. Miller, A.J. Walker, San Francisco, CA 2010 (Polish translation: Benedykt XVI, P. Seewald, Światłość świata. Papież, Kościół i znaki czasu. Benedict XVI w rozmowie z Peterem Seewaldem, transl. P. Napiwodzki, Kraków 2011). [Google Scholar]
  11. Benedict XVI, Seewald P., Ostatnie rozmowy, transl. J. Jurczyński, Kraków 2016. [Google Scholar]
  12. Blanco P., The Theology of Joseph Ratzinger: Nuclear Ideas, “Theology Today” 68/2 (2011), pp. 153–173. [Google Scholar]
  13. Bossu N., Advani S., Resolving the Dualism between Exegesis and Theology: Joseph Ratzinger and the Rediscovery of Tradition. A Case Study of the Purification of the Temple (John 2:13–25), “Alpha Omega” 23/1 (2020), pp. 47–79. [Google Scholar]
  14. Bouyer L., Mystère et ministères de la femme, Paris 1976. [Google Scholar]
  15. Congar Y., Tradycja i tradycje, vol. 2: Esej teologiczny, transl. A. Ziernicki, Poznań–Warszawa 2022. [Google Scholar]
  16. Daly G., Revelation in the Theology of the Roman Catholic Church, [in:] Divine Revelation, ed. P. Avis, Eugene, OR 1997, pp. 23–44. [Google Scholar]
  17. Denzinger H., Enchiridion symbolorum definitionum et declarationum de rebus fidei et morum. Kompendium der Glaubensbekenntnisse und kirchlichen Lehrentscheidungen, Freiburg im Breisgau 2009. [Google Scholar]
  18. Ferdek B., Objawienie w doktrynie kard. Josepha Ratzingera/Benedykta XVI, “Studia Theologiae Fundamentalis” 1 (2010), pp. 169–181. [Google Scholar]
  19. Frings J., Das Konzil und die moderne Gedankenwelt, Köln 1962. [Google Scholar]
  20. Gaál E. de, “Exaltation in the Second Adam”: Heavenly Mindedness and the Young Joseph Ratzinger in His 1950s Contributions to the Lexikon Für Kirche und Theologie, [in:] Engaging Catholic Doctrine: Essays in Honor of Matthew Levering, eds. R. Barron, S.W. Hahn, J.R.A. Merrick, Steubenville, OH 2023, pp. 489–508. [Google Scholar]
  21. Guitton J., Maryja, transl. T. Dmochowska, Warszawa 1956. [Google Scholar]
  22. Hahn S., Covenant and Communion: The Biblical Theology of Pope Benedict XVI, Grand Rapids, MI 2009. [Google Scholar]
  23. Hangler R., Die Mariologie von Joseph Ratzinger/Papst Em. Benedikt XVI. Ein Überblick, “Studia Nauk Teologicznych” 12 (2017), pp. 113–129. [Google Scholar]
  24. Hengel M., Die Johanneische Frage. Ein Lösungsversuch mit einem Beitrag zur Apokalypse von Jörg Frey, Tübingen 1993. [Google Scholar]
  25. International Theological Commission, Select Themes of Ecclesiology on the Occasion of the Twentieth Anniversary of the Closing of the Second Vatican Council, 1984. [Google Scholar]
  26. John Paul II, Encyclical Letter Redemptoris Mater, 1987. [Google Scholar]
  27. Levering M., Engaging the Doctrine of Revelation: The Mediation of the Gospel through Church and Scripture, Grand Rapids, MI 2014. [Google Scholar]
  28. Mansini G., Ecclesiology, Washington, DC 2021. [Google Scholar]
  29. McCaughey M., Through the Lens of the Pure in Heart: Ratzinger’s Theological Approach and the Interpretation of Revelation, “Annales Theologici” 32/1 (2018), pp. 113–140. [Google Scholar]
  30. McKenna M.F., The Female Line in the Bible: Ratzinger’s Deepening of the Church’s Understanding of Tradition and Mary, “Religions” 11/6 (2020), article no. 310. [Google Scholar]
  31. McKenna M.F., Innovation within Tradition: Joseph Ratzinger and Reading the Women of Scripture, Minneapolis, MN 2015. [Google Scholar]
  32. Nichols A., The Thought of Pope Benedict XVI: An Introduction to the Theology of Joseph Ratzinger, London 2007. [Google Scholar]
  33. Pidel A., Christi Opera Proficiunt: Ratzinger’s Neo-Bonaventurian Model of Social Inspiration, “Nova et Vetera” [English edition] 13/3 (2015), pp. 693–711. [Google Scholar]
  34. Popowski R., Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu. Wydanie z pełną lokalizacją greckich haseł, kluczem polsko-greckim oraz indeksem form czasownikowych, Warszawa 1995. [Google Scholar]
  35. Ratzinger J., Daughter Zion: Meditations on the Church’s Marian Belief, transl. J.M. McDermott, San Francisco 1983 (Polish translation: J. Ratzinger, Wzniosła Córa Syjonu. Rozważania mariologiczne, transl. J. Królikowski, Poznań 2002). [Google Scholar]
  36. Ratzinger J., Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, vol. 1, Series: Opera Omnia 6/1, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. M. Górecka, W. Szymona, Lublin 2015. [Google Scholar]
  37. Ratzinger J., Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, vol. 2, Series: Opera Omnia 6/2, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. W. Szymona, Lublin 2015. [Google Scholar]
  38. Ratzinger J., Milestones. Memoirs 1927–1977, transl. E. Leiva-Merikakis, San Francisco, CA 1998. [Google Scholar]
  39. Ratzinger J., O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – przekaz – interpretacja, vol. 1, Series: Opera Omnia 7/1, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. W. Szymona, Lublin 2016. [Google Scholar]
  40. Ratzinger J., O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – przekaz – interpretacja, vol. 2, Series: Opera Omnia 7/2, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. E. Grzesiuk, Lublin 2016 (Opera omnia 7/2). [Google Scholar]
  41. Ratzinger J., Rozumienie objawienia i teologia historii według Bonawentury. Rozprawa habilitacyjna i studia nad Bonawenturą, Series: Opera Omnia 2, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. J. Merecki, Lublin 2014. [Google Scholar]
  42. Ratzinger J., Thoughts on the Place of Marian Doctrine and Piety in Faith and Theology as a Whole, “Communio” [English edition] 30/1 (2003), pp. 147–160. [Google Scholar]
  43. Ratzinger J., Wiara w Piśmie i Tradycji. Teologiczna nauka o zasadach, vol. 1, Series: Opera Omnia 9/1, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. J. Merecki, Lublin 2018. [Google Scholar]
  44. Ratzinger J., Wiara w Piśmie i Tradycji. Teologiczna nauka o zasadach, vol. 2, Series: Opera Omnia 9/2, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. J. Merecki, Lublin 2018. [Google Scholar]
  45. Ratzinger J., Znak Kany, transl. L. Balter, “Communio” [Polish edition] 27/1 (2007), pp. 3–8. [Google Scholar]
  46. Ratzinger J./Benedict XVI, Balthasar H. Urs von, Mary: The Church at the Source, transl. A. Walker, San Francisco, CA 2005 (Polish translation: J. Ratzinger/Benedict XVI, H. Urs von Balthasar, Maryja w tajemnicy Kościoła, transl. W. Szymona, Kraków 2007). [Google Scholar]
  47. Ratzinger J., Messori V., The Ratzinger Report: An Exclusive Interview on the State of the Church, San Francisco, CA 1985 (Polish translation: J. Ratzinger, V. Messori, Raport o stanie wiary. Z Ks. Kardynałem Josephem Ratzingerem rozmawia Vittorio Messori, transl. Z. Oryszyn, J. Chrapek, Kraków–Warszawa 1986). [Google Scholar]
  48. Ratzinger J., Seewald P., God and the World: A Conversation with Peter Seewald, San Francisco, CA 2002 (Polish translation: J. Ratzinger, P. Seewald, Bóg i świat. Wiara i życie w dzisiejszych czasach. Z kardynałem Josephem Ratzingerem Benedyktem XVI rozmawia Peter Seewald, transl. G. Sowinski, Kraków 2001). [Google Scholar]
  49. Ratzinger J., Seewald P., A Life, vol. 1: Youth in Nazi Germany to the Second Vatican Council 1927–1965, transl. D. Livingstone, London 2020 (Polish translation: J. Ratzinger, Moje życie, transl. W. Wiśniowski, Częstochowa 2005). [Google Scholar]
  50. Riches A., Deconstructing the Linearity of Grace: The Risk and Reflexive Paradox of Mary’s Immaculate Fiat, “International Journal of Systematic Theology” 10/2 (2008), pp. 179–194. [Google Scholar]
  51. Rowland T., Ratzinger’s Faith. The Theology of Pope Benedict XVI, Oxford 2008. [Google Scholar]
  52. Second Vatican Council, Dogmatic Constitution on the Church Lumen Gentium, 1964. [Google Scholar]
  53. Second Vatican Council, Dogmatic Constitution on Divine Revelation Dei Verbum, 1965. [Google Scholar]
  54. Seweryniak H., Teologiczna droga Josepha Ratzingera – papieża i współczesnego ojca Kościoła, [in:] Niedźwiedź biskupa Korbiniana. W kręgu myśli teologicznej Benedykta XVI, eds. H. Seweryniak, K. Sitkowska, P. Artemiuk, Płock 2011, pp. 15–74. [Google Scholar]
  55. Szymik J., Theologia benedicta, vol. 3, Katowice 2015. [Google Scholar]
  56. Vulić B., Marija, Kristova majka, u svjetlu jedinstva i harmonije Svetoga pisma u misli J. Ratzingera / Benedikta XVI, “Diacovensia” 27/3 (2019), pp. 453–474. [Google Scholar]
  57. Wahlberg M., Revelation as Testimony: A Philosophical-Theological Study, Grand Rapids, MI 2014. [Google Scholar]
  58. Witczyk H., Natchnienie, prawda, zbawienie, Poznań 2020. [Google Scholar]
  59. Wojtczak A., The Characteristic Aspects of Benedict XVI’s Teachings on Mary, “Gregorianum” 95/2 (2014), pp. 327–348. [Google Scholar]
  60. Zatwardnicki S., One Source of Revelation and Two Currents of the Revelation Transmission and Cognition: The Apological Dimension of Joseph Ratzinger’s Theology, “Wrocławski Przegląd Teologiczny” 28/2 (2020), pp. 63–93. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.