Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Baner Consilium Iuridicum

Tom 1 Nr 8 (2023): Wydanie anglojezyczne

Artykuły

Prawny zakaz mowy nienawiści w praktyce orzeczniczej – pomiędzy sędziowską dyskrecjonalnością a arbitralizmem

  • Grzegorz Maroń
DOI: https://doi.org/10.52097/ci.8134  [Google Scholar]
Opublikowane: 14.12.2023

Abstrakt

W oparciu o komparatystyczne studium orzecznictwa w sprawach o mowę nienawiści, zwłaszcza sprawach karnych, poczyniono rozważania nad sędziowską dyskrecjonalnością i arbitralizmem. Autor twierdzi, że dyskrecjonalność – w rozumieniu pewnej mieszczącej się w granicach prawa swobody po stronie sądu w czynieniu ustaleń i podejmowaniu rozstrzygnięć – jest nieunikniona i potrzebna. Niejednokrotnie jednak sądy sprawując wymiar sprawiedliwości uciekają się do działań arbitralnych, co w sprawach dotyczących hate speech przybiera formy, takie jak zwłaszcza: wybiórcze i tendencyjne stosowanie prawa według klucza ideologicznego; samozwańcze poszerzanie ustawowego katalogu chronionych przed mową nienawiści grup osób; nieuwzględnianie czy deprecjonowanie przez sąd w swoich rozważaniach formułowanego przez oskarżonego argumentu z wolności słowa bądź wolności wyznania; aprioryczne zakładanie, że ekspresja treści nienawistnych jest tym samym co podżeganie czy nawoływanie do nienawiści; pomijanie kwestii związku inkryminowanego zachowania oskarżonego z naruszeniem bądź zagrożeniem dla chronionego dobra prawnego, w szczególności porządku publicznego. Sędziowski arbitralizm stanowi jaskrawe wypaczenie standardów procesu orzeczniczego i roli judykatywy w państwie prawa.

Bibliografia

  1. Bojanowski T., Wybrane prawnokarne aspekty mowy nienawiści w kontekście standardów ochrony wolności słowa, Prawo w Działaniu 2021, No. 47. [Google Scholar]
  2. Brincat E., Court clears priest of hate speech charges, https://timesofmalta.com/articles/view/court–clears–priest–hate–speech– charges.983888. [Google Scholar]
  3. Dąbrowski S., Łazarska A., Nadużycie władzy sędziowskiej, Polski Proces Cywilny 2012, No. 1. [Google Scholar]
  4. Dziadzio A., Wolność słowa a mowa nienawiści – dawniej i dziś, Fo-rum Prawnicze 2015, No. 4. [Google Scholar]
  5. Edge P., Oppositional Religious Speech: Understanding Hate Preach-ing, Ecclesiastical Law Journal 2018, Vol. 20. [Google Scholar]
  6. Fr David Muscat not guilty of homophobic comments, https://tvmnews.mt/en/news/fr–david–muscat–not–guilty–of–homophobic– comments/. [Google Scholar]
  7. Kaczmarek T., Rozdział I. Kara kryminalna i jej racjonalizacja, (w:) tenże (red.), Nauka o karze. Sądowy wymiar kary. System Prawa Karnego, Vol. 5, Warszawa 2017. [Google Scholar]
  8. Kardas P., Kardas A., Zasada równości w prawie karnym (zarys problematyki), Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2019, issue 1. [Google Scholar]
  9. Machaj Ł., Wypowiedzi symboliczne w orzecznictwie Sądu Najwyższego USA, Wrocław 2011. [Google Scholar]
  10. Mańko R., W stronę krytycznej filozofii orzekania. Polityczność, ety-ka, legitymizacja, Łódź 2018. [Google Scholar]
  11. Maroń G., Jurysdykcja sądów w „sprawach religijnych” w ujęciu komparatystycznym, (in:) P. Sobczyk (ed.), (Nie)odpowiedzialność cywilnoprawna kościelnych osób prawnych za czyny niedozwolone popełnione przez osoby duchowne, Warszawa 2022. [Google Scholar]
  12. Maroń G., Sędziowie jako „arbitrzy moralni” i „moraliści” na przykła-zie wybranych orzeczeń sądów karnych, Prokuratura i Prawo 2020, No. 10–11. [Google Scholar]
  13. Maroń G., Mowa „antymuzułmańska” i „antyimigrancka” w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, Przegląd Prawa Publicznego 2016, No. 1. [Google Scholar]
  14. Maroń G., Krytyka homoseksualizmu (homoseksualistów) w świetle orzecznictwa sądów kanadyjskich, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza 2015, No. 17. [Google Scholar]
  15. Mysłowski P., Prawo sędziowskie a pewność sytuacji prawnej jednostki – spojrzenie krytyczne, (in:) A. Błaś (ed.), Pewność sytuacji prawnej jednostki w prawie administracyjnym, Warszawa 2012. [Google Scholar]
  16. Nor V., Dzyndra M., The Concept of Judicial Discretion in Criminal Proceedings, Wrocławsko-Lwowskie Zeszyty Prawnicze 2015, No. 6. [Google Scholar]
  17. Puppinck G., Cenzura wypowiedzi dotyczących islamu w Europejskim Trybunale Praw Człowieka: uderzający przypadek sprawy E.S. przeciwko Austrii, Chrześcijaństwo–Świat–Polityka 2020. [Google Scholar]
  18. Rychlewska A., Zasada nullum crimen sine lege w systemie państwa prawa. Analiza porównawcza na tle europejskiego systemu ochrony praw człowieka, Kraków 2018 (PhD disseration). [Google Scholar]
  19. Safjan M., Niezależność Trybunału Konstytucyjnego i suwerenność konstytucyjna RP, Państwo i Prawo 2006, No. 6. [Google Scholar]
  20. Schumacher J., Straßenprediger in Zürich wegen Hassrede verurteilt, https://www.pro–medienmagazin.de/strassenprediger–in–zuerich–wegen–hassrede–verurteilt/ [Google Scholar]
  21. Sottiaux S., Conflicting Conceptions of Hate Speech in the ECtHR’s Case Law, German Law Journal 2022, Vol. 23. [Google Scholar]
  22. Tuleja P., Dlaczego sędzia nie może być ustami ustawy? Prawa człowieka a ustrojowa pozycja sądu, (in:) J. Ciapała, R. Piszko, A. Pyrzyńska (eds.), Dylematy wokół prawa do sądu, Warszawa 2023. [Google Scholar]
  23. Wąsek A., Prawo karne – minimum moralności?, Annales UMCS. Sectio G Ius 1984, Vol. 31, No. 3. [Google Scholar]
  24. Woiński M., Prawnokarne aspekty zwalczania mowy nienawiści, Warszawa 2014. [Google Scholar]
  25. Wojciechowski B., Dyskrecjonalność sędziowska. Studium teoretycznoprawne, Toruń 2004. [Google Scholar]
  26. Zajadło J., Banał formuły dura lex sed lex, Palestra 2019, No. 5. [Google Scholar]
  27. Zajadło J., Sędziowskie nieposłuszeństwo, Państwo i Prawo 2016, No. 1. [Google Scholar]
  28. Zych T., W poszukiwaniu pewności prawa. Precedens a przewidywalność orzeczeń sądowych w tradycji prawa anglosaskiego, Toruń 2017. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.