Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Językoznawstwo baner

No. 2/21 (2024)

Articles

Lexical Characteristics of the Belarusian Translation of Chapter 3 and 4 of the Gospel of Matthew (Catholic and Orthodox Editions)

DOI: https://doi.org/10.25312/j.8519  [Google Scholar]
Published: 2024-12-10

Abstract

This article provides a comparative analysis of lexical and certain grammatical peculiarities in the Catholic and Orthodox editions of the Belarusian translation for Chapters 3 and 4 of the Gospel of Matthew of the New Testament. The study is based on biblical textual sources in Belarusian, Polish, Russian, Greek, and Biblical Hebrew, including explanatory and other dictionaries, as well as works on modern Belarusian literary lexicology. It is emphasized that while adapting the Gospel of Matthew into Belarusian, translators exhibit a certain dependence on foreign languages’ influence and confessional writing traditions, thus sometimes disregarding encyclopedic variants, or ignoring lexical, semantic, and grammatical processes characteristic for the modern Belarusian literary language.

References

  1. Bibliâ onlajn (b. g.), https://only.bible/bible/rst78/ [dostęp: 10.11.2023]. [Google Scholar]
  2. Bibliâ-teka (b. g.), https://bible-teka.com/ [dostęp: 12.11.2023]. [Google Scholar]
  3. BT – Dynarski K., Przybył M. (red.) (2020), Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Biblia Tysiąclecia, Poznań. [Google Scholar]
  4. Budzʹko Ì.U. (2003), Rèlìgìjny sloǔnìk starabelaruskaj movy, Baranavìčy. [Google Scholar]
  5. Budzʹko Ì.U. (2008), Starabelaruskaâ leksìkagrafìâ ǔ kantèksce perakladaǔ Svâtoga Pìsʹma na starabelaruskuû movu, [u:] L.P. Kuncèvìč, N.V. Palâščuk (red.), Dyâlektalogìâ ì gìstoryâ belaruskaj movy: matèryâly Mìžnarodnaj navukovaj kanferèncyì, Mìnsk, 15–16 krasavìka 2008 g, Mìnsk, s. 240–244. [Google Scholar]
  6. Budzʹko Ì.U. (2013), Leksìčny malûnak rannìh perakladnyh tèkstaǔ rèlìgìjnaga zmestu: na perakryžavannì kulʹturnyh tradycyj, [u:] G.M. Mezenka, S.U. Nìkalaenka (sost.), Belaruska-ruska-polʹskae supastaǔlâlʹnae movaznaǔstva, lìtaraturaznaǔstva, kulʹturalogìâ: Acta Albaruthenica, Rossica, Polonica: zbornìk navukovyh artykulaǔ: pa matèryâlah navukovaj kanferèncyì, Vìcebsk, s. 8–11. [Google Scholar]
  7. Budzʹko Ì.U. (2017), Adlûstravanne leksìkì ì tèkstavyh ìlûstracyj z perakladaǔ Francyska Skaryny ǔ „Gìstaryčnym sloǔnìku belaruskaj movy” (Vyp. 1–37, Mìnsk, 1982–2017), [u:] I.L. Kopylov (red.), Slovo i slovarʹ: sbornik naučnyh materialov, Minsk, s. 120–123. [Google Scholar]
  8. DGRS – Dvoreckij I.H., Sobolevskij S.I. (red.) (1958), Drevnegrečesko-russkij slovarʹ, t. 2, Moskva. [Google Scholar]
  9. Dubroǔskì A.U. (2015), Sučasnyâ peraklady Bìblìì: semantyka-stylìstyčny analìz, [u:] S.V. Dubovìk (adk. rèd.), Žurnalìstyka-2015: stan, prablemy ì perspektyvy: matèryâly 17-j Mìžnar. navuk.-prakt. kanf., 12–13 lìst. 2015 g., Mìnsk, Mìnsk, s. 268–270. [Google Scholar]
  10. ÈSBM –Martynaǔ V.U. (red.) (1993), Ètymalagìčny sloǔnìk belaruskaj movy, t. 8, Mìnsk. [Google Scholar]
  11. Fanetyčnyâ asablìvascìperakladu Novaga Zapavetu na belaruskuû movu (pravaslaǔnaâ ì katalìckaâ rèdakcyì, «Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie», t. 11, s. 33–51, http://dx.doi.org/10.17951/zcm.2022.11.33-51 [Google Scholar]
  12. Furs V.U. (2009), Sučasnyâ belaruskìâ peraklady Evangellâ pavodle Macveâ: haraktar ì faktary varyântnascì vykladaǔ adnago zmestu ǔ tèkstah roznyh typaǔ, dysertacyâ na suìskanne vučonaj stupenì kandydata fìlalagìčnyh navuk, Mìnsk. [Google Scholar]
  13. Furs V.U. (2017), Moǔnae ablìčča novyh belaruskìh perakladaǔ Evangellâ pavodle Macveâ, [u:] E.I. Bogdan (sost.), Francisk Skorina i ego vremâ. 500-letie belorusskogo i vostočnoslavânskogo knigopečataniâ: materialy Meždunarodnoj naučnoj konferencii, Minsk, 30 noâbrâ – 2 dekabrâ 2017 g., Minsk, s. 195–199. [Google Scholar]
  14. Furs V.U. (2018), Leksìčny sklad sučasnyh belaruskìh bìblìjnyh perakladaǔ: krynìcy farmìravannâ, [u:] P.V. Vasûčènka (red.), Belaruskaâ mova, lìtaratura, kulʹtura ì svet: prablemy rèprèzentacyì: zbornìk navukovyh artykulaǔ pa vynìkah Mìžnarodnaj navukovaj kanferèncyì (Mìnsk, 3–4 lìstapada 2016 g.), Mìnsk, s. 231–237. [Google Scholar]
  15. Gardun S. (red.) (2017), Novy Zapavet Gospada našaga Ììsusa Hrysta, peraklad z grèčaskaj na sučasnuû belaruskuû movu Bìblejskaj kamìsìì Belaruskaj Pravaslaǔnaj Carkvy, Mìnsk. [Google Scholar]
  16. Kazloǔskaâ-Doda Â. (2013a), Asablìvascì movy tak zvanaga «èkumenìčnaga perakladu» Novaga Zapavetu (2003 g.). Lìngvìstyčnyâ natatkì, [u:] Drugì Mìžnarodny kangrès dasledčykaǔ Belarusì. Pracoǔnyâ matèryâly, t. 2, Kaunas, s. 342–346. [Google Scholar]
  17. Kazloǔskaâ-Doda Â. (2013b). Bìblìjnaâ frazealogìâ belaruskaj ì polʹskaj moǔ: agulʹnae ì roznae, «Studia Białorutenistyczne», № 7, s. 245–258. [Google Scholar]
  18. Leksìčnyâ ì gramatyčnyâ asablìvascì perakladu glaǔ 1 ì 2 Evangellâ pavodle Macveâ na belaruskuûmovu (pravaslaǔnaâ ì katalìckaâ rèdakcyì 2017 g.), «Poznańskie Studia Slawistyczne», nr(24), s. 271–292, https://doi.org/10.14746/pss.2023.24.12 [Google Scholar]
  19. Lukašanec A. (2009), Belaruskaâ mova ǔ pačatku XXI st., «Vesnìk Belaruskaga dzâržaǔnaga ǔnìversìtèta», № 1, s. 4–10. [Google Scholar]
  20. Majewski M. (2013), Jak przekłady zmieniają sens Biblii… O teorii i praktyce tłumaczenia, Kraków. [Google Scholar]
  21. Modras K. (2011), Objawienie Boga w Koranie i innych księgach świętych, “Roczniki Kulturoznawcze”, t. 2, s. 109–134. [Google Scholar]
  22. Novy Zapavet (b. g.), https://catholic.by/3/lib/bible [dostęp: 2.03.2022]. [Google Scholar]
  23. NTG – Aland B., Aland K., Karavidopoulos J., Martini C.M., Metzger B.M. (red.) (2012), Nestle–Aland Novum Testamentum Graece, Stuttgart. [Google Scholar]
  24. Šaplyka M.È. (2018), Transfarmacyâ perakladaǔ Bìblìì: ad mìnulaga da sučasnaga, [u:] G.M. Valočka (red.), „Daragoe mne – ì maë – belaruskae”: navukovy zbornìk da 100-goddzâ z dnâ naradžènnâ prafesara F.M. Ânkoǔskaga, Rīga: s. 330–333. [Google Scholar]
  25. SO – Slounik.org, https://tinyurl.com/4ru3b6e5 [dostęp: 10.11.2023]. [Google Scholar]
  26. Surynovìč S. (2012), Bìblìâ, što začynìla stagoddze, «Arche. Pačatak», № 4(115), s. 284–299. [Google Scholar]
  27. TSBLM – Kapyloǔ Ì.L. (red.) (2016), Tlumačalʹny sloǔnìk belaruskaj lìtaraturnaj movy, Mìnsk. [Google Scholar]
  28. TSBM – Atrahovìč K. (red.) (1977–1984), Tlumačalʹny sloǔnìk belaruskaj movy, t. 1–5, Mìnsk. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.