Перейти к главному меню навигации Перейти к основному контенту Перейти к нижнему колонтитулу сайта
Językoznawstwo baner

№ 2/21 (2024)

Artykuły

Лексічныя асаблівасці перакладу глаў 3 і 4 Евангелля паводле Мацвея на беларускую мову (праваслаўная і каталіцкая рэдакцыі)

DOI: https://doi.org/10.25312/j.8519  [Google Scholar]
Опубликован: 2024-12-10

Аннотация

У артыкуле праводзіцца параўнальны аналіз лексічных і пэўных граматычных асаблівасцей у каталіцкай і праваслаўнай рэдакцыях перакладу на беларускую мову 3 і 4 главы Евангелля паводле Мацвея Новага Запавету. Даследаванне грунтуецца на біблейскіх тэкставых крыніцах на беларускай, польскай, рускай, грэчаскай і старажытнагабрэйскай мовах, тлумачальных і інш. слоўніках, а таксама працах па лексікалогіі сучаснай беларускай літаратурнай мовы. Падкрэсліваецца, што перакладчыкі Евангелля паводле Мацвея на беларускую мову выказваюць пэўную залежнасць ад іншамоўных уплываў, канфесійных традыцый напісання, не заўсёды выкарыстоўваючы слоўнікавыя варыянты, не ўлічваючы ў поўным аб’ёме лексічныя, семантычныя і граматычныя працэсы, характэрныя для сучаснай беларускай літаратурнай мовы.

 

Analiza leksykalna przekładu rozdziałów 3 i 4 Ewangelii Mateusza na język białoruski (wyd. prawosławne i katolickie)

W artykule przeprowadzono analizę porównawczą cech leksykalnych i wybranych cech gramatycznych w katolickim i prawosławnym wydaniach białoruskiego przekładu rozdziałów 3 i 4 Ewangelii Mateusza Nowego Testamentu. Badania opierają się na biblijnych źródłach tekstowych w językach białoruskim, polskim, rosyjskim, greckim i starożytnym hebrajskim, także na słownikach i pracach z dziedziny leksykologii współczesnego języka białoruskiego. Podkreśla się, że tłumaczenia Ewangelii Mateusza na język białoruski ujawniają pewną zależność od wpływów języków obcych, tradycji pisarstwa religijnego. Ponadto zauważa się pomijanie wartiartów słownikowych, nienawiązywanie do procesów leksykalnych, semantycznych i gramatycznych, charakterystycznych dla współczesnego białoruskiego języka literackiego.

 

Библиографические ссылки

  1. Bibliâ onlajn (b. g.), https://only.bible/bible/rst78/ [dostęp: 10.11.2023]. [Google Scholar]
  2. Bibliâ-teka (b. g.), https://bible-teka.com/ [dostęp: 12.11.2023]. [Google Scholar]
  3. BT – Dynarski K., Przybył M. (red.) (2020), Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Biblia Tysiąclecia, Poznań. [Google Scholar]
  4. Budzʹko Ì.U. (2003), Rèlìgìjny sloǔnìk starabelaruskaj movy, Baranavìčy. [Google Scholar]
  5. Budzʹko Ì.U. (2008), Starabelaruskaâ leksìkagrafìâ ǔ kantèksce perakladaǔ Svâtoga Pìsʹma na starabelaruskuû movu, [u:] L.P. Kuncèvìč, N.V. Palâščuk (red.), Dyâlektalogìâ ì gìstoryâ belaruskaj movy: matèryâly Mìžnarodnaj navukovaj kanferèncyì, Mìnsk, 15–16 krasavìka 2008 g, Mìnsk, s. 240–244. [Google Scholar]
  6. Budzʹko Ì.U. (2013), Leksìčny malûnak rannìh perakladnyh tèkstaǔ rèlìgìjnaga zmestu: na perakryžavannì kulʹturnyh tradycyj, [u:] G.M. Mezenka, S.U. Nìkalaenka (sost.), Belaruska-ruska-polʹskae supastaǔlâlʹnae movaznaǔstva, lìtaraturaznaǔstva, kulʹturalogìâ: Acta Albaruthenica, Rossica, Polonica: zbornìk navukovyh artykulaǔ: pa matèryâlah navukovaj kanferèncyì, Vìcebsk, s. 8–11. [Google Scholar]
  7. Budzʹko Ì.U. (2017), Adlûstravanne leksìkì ì tèkstavyh ìlûstracyj z perakladaǔ Francyska Skaryny ǔ „Gìstaryčnym sloǔnìku belaruskaj movy” (Vyp. 1–37, Mìnsk, 1982–2017), [u:] I.L. Kopylov (red.), Slovo i slovarʹ: sbornik naučnyh materialov, Minsk, s. 120–123. [Google Scholar]
  8. DGRS – Dvoreckij I.H., Sobolevskij S.I. (red.) (1958), Drevnegrečesko-russkij slovarʹ, t. 2, Moskva. [Google Scholar]
  9. Dubroǔskì A.U. (2015), Sučasnyâ peraklady Bìblìì: semantyka-stylìstyčny analìz, [u:] S.V. Dubovìk (adk. rèd.), Žurnalìstyka-2015: stan, prablemy ì perspektyvy: matèryâly 17-j Mìžnar. navuk.-prakt. kanf., 12–13 lìst. 2015 g., Mìnsk, Mìnsk, s. 268–270. [Google Scholar]
  10. ÈSBM –Martynaǔ V.U. (red.) (1993), Ètymalagìčny sloǔnìk belaruskaj movy, t. 8, Mìnsk. [Google Scholar]
  11. Fanetyčnyâ asablìvascìperakladu Novaga Zapavetu na belaruskuû movu (pravaslaǔnaâ ì katalìckaâ rèdakcyì, «Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie», t. 11, s. 33–51, http://dx.doi.org/10.17951/zcm.2022.11.33-51 [Google Scholar]
  12. Furs V.U. (2009), Sučasnyâ belaruskìâ peraklady Evangellâ pavodle Macveâ: haraktar ì faktary varyântnascì vykladaǔ adnago zmestu ǔ tèkstah roznyh typaǔ, dysertacyâ na suìskanne vučonaj stupenì kandydata fìlalagìčnyh navuk, Mìnsk. [Google Scholar]
  13. Furs V.U. (2017), Moǔnae ablìčča novyh belaruskìh perakladaǔ Evangellâ pavodle Macveâ, [u:] E.I. Bogdan (sost.), Francisk Skorina i ego vremâ. 500-letie belorusskogo i vostočnoslavânskogo knigopečataniâ: materialy Meždunarodnoj naučnoj konferencii, Minsk, 30 noâbrâ – 2 dekabrâ 2017 g., Minsk, s. 195–199. [Google Scholar]
  14. Furs V.U. (2018), Leksìčny sklad sučasnyh belaruskìh bìblìjnyh perakladaǔ: krynìcy farmìravannâ, [u:] P.V. Vasûčènka (red.), Belaruskaâ mova, lìtaratura, kulʹtura ì svet: prablemy rèprèzentacyì: zbornìk navukovyh artykulaǔ pa vynìkah Mìžnarodnaj navukovaj kanferèncyì (Mìnsk, 3–4 lìstapada 2016 g.), Mìnsk, s. 231–237. [Google Scholar]
  15. Gardun S. (red.) (2017), Novy Zapavet Gospada našaga Ììsusa Hrysta, peraklad z grèčaskaj na sučasnuû belaruskuû movu Bìblejskaj kamìsìì Belaruskaj Pravaslaǔnaj Carkvy, Mìnsk. [Google Scholar]
  16. Kazloǔskaâ-Doda Â. (2013a), Asablìvascì movy tak zvanaga «èkumenìčnaga perakladu» Novaga Zapavetu (2003 g.). Lìngvìstyčnyâ natatkì, [u:] Drugì Mìžnarodny kangrès dasledčykaǔ Belarusì. Pracoǔnyâ matèryâly, t. 2, Kaunas, s. 342–346. [Google Scholar]
  17. Kazloǔskaâ-Doda Â. (2013b). Bìblìjnaâ frazealogìâ belaruskaj ì polʹskaj moǔ: agulʹnae ì roznae, «Studia Białorutenistyczne», № 7, s. 245–258. [Google Scholar]
  18. Leksìčnyâ ì gramatyčnyâ asablìvascì perakladu glaǔ 1 ì 2 Evangellâ pavodle Macveâ na belaruskuûmovu (pravaslaǔnaâ ì katalìckaâ rèdakcyì 2017 g.), «Poznańskie Studia Slawistyczne», nr(24), s. 271–292, https://doi.org/10.14746/pss.2023.24.12 [Google Scholar]
  19. Lukašanec A. (2009), Belaruskaâ mova ǔ pačatku XXI st., «Vesnìk Belaruskaga dzâržaǔnaga ǔnìversìtèta», № 1, s. 4–10. [Google Scholar]
  20. Majewski M. (2013), Jak przekłady zmieniają sens Biblii… O teorii i praktyce tłumaczenia, Kraków. [Google Scholar]
  21. Modras K. (2011), Objawienie Boga w Koranie i innych księgach świętych, “Roczniki Kulturoznawcze”, t. 2, s. 109–134. [Google Scholar]
  22. Novy Zapavet (b. g.), https://catholic.by/3/lib/bible [dostęp: 2.03.2022]. [Google Scholar]
  23. NTG – Aland B., Aland K., Karavidopoulos J., Martini C.M., Metzger B.M. (red.) (2012), Nestle–Aland Novum Testamentum Graece, Stuttgart. [Google Scholar]
  24. Šaplyka M.È. (2018), Transfarmacyâ perakladaǔ Bìblìì: ad mìnulaga da sučasnaga, [u:] G.M. Valočka (red.), „Daragoe mne – ì maë – belaruskae”: navukovy zbornìk da 100-goddzâ z dnâ naradžènnâ prafesara F.M. Ânkoǔskaga, Rīga: s. 330–333. [Google Scholar]
  25. SO – Slounik.org, https://tinyurl.com/4ru3b6e5 [dostęp: 10.11.2023]. [Google Scholar]
  26. Surynovìč S. (2012), Bìblìâ, što začynìla stagoddze, «Arche. Pačatak», № 4(115), s. 284–299. [Google Scholar]
  27. TSBLM – Kapyloǔ Ì.L. (red.) (2016), Tlumačalʹny sloǔnìk belaruskaj lìtaraturnaj movy, Mìnsk. [Google Scholar]
  28. TSBM – Atrahovìč K. (red.) (1977–1984), Tlumačalʹny sloǔnìk belaruskaj movy, t. 1–5, Mìnsk. [Google Scholar]

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.