Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 115 (2011): Nasza Przeszłość

Miscellanea

Z badań nad prosopografią konwentów cysterskich na ziemiach polskich

  • Jolanata M. Marszalska
  • Waldermar Graczyk
Opublikowane: 30.12.2011

Abstrakt

Badania nad kongregacjami zakonnymi jako grupą społeczną i ich relacjami z lokalną społecznością oraz wpływem na inne środowiska, szczególnie na płaszczyźnie kulturalnej, religijnej i gospodarczej, stają się coraz częstsze. Jednakże prace z dziedziny proso-pografii klasztornej nadal są ograniczone, głównie ze względu na brak dostępnego materiału źródłowego oraz trudności z jego analizą. Najwięcej informacji dostarczają źródła archiwalne dotyczące osób pełniących ważne funkcje w zakonach i klasztorach, podczas gdy informacje o innych zakonnikach są z reguły bardziej skąpe. Opracowania często skupiają się głównie na przełożonych poszczególnych konwentów, a ustalenie składów osobowych i funkcji w klasztorze jest trudnym zadaniem. Więcej informacji prosopograficznych dostarczają dokumenty dotyczące gospodarki klasztornej i spraw sądowych. Badania nad składami osobowymi opactw cysterskich na ziemiach polskich stanowią wyzwanie, ze względu na ograniczoną dostępność materiału źródłowego. Niekompletne opracowania są jedynie wstępnym zrozumieniem tematu, a pełne zrozumienie wymagałoby więcej danych. W przeszłości autorzy, tak jak Stanisław Kujot czy Kazimierz Dąbrowski, podnosili znaczenie badań nad konwentami zakonnymi, ale prace w tej dziedzinie nadal są ograniczone. Podstawowe źródła dla tego typu badań to dokumenty fundacyjne klasztorów, kroniki, nekrologi, księgi metrykalne, akta wizytacyjne, statuty reformacyjne oraz korespondencja. Najwięcej informacji mamy dla konwentów z okresu średniowiecza, natomiast badania nad klasztorami nowożytnymi są znacznie trudniejsze. Prace badawcze wymagają obcowania z literaturą źródłoznawczą i uwzględnienia wiarygodności przekazów. W ostatnich latach zauważalne jest zwiększone zainteresowanie badaniami prosopograficznymi klasztorów cysterskich w Polsce, ale nadal istnieje niedosyt w zakresie tych badań. Pomimo tego, badania te wzbogacają naszą wiedzę na temat życia klasztorów i ich roli w historii Polski.

Bibliografia

  1. Bukowski W., Katalog opatów jędrzejowskich. Próba ustalenia chronologii, [w:] Cystersi w Polsce. W 850- lecie fundacji opactwa jędrzejowskiego, red. D. Olszewski, Kielce 1990, s. 179-204. [Google Scholar]
  2. Dąbrowski K., Opactwo Cystersów w Oliwie od XII do XVI wieku, Gdańsk 1975, s. 43. [Google Scholar]
  3. Dekański D., Badania prosopograficzne opactw cysterskich Pomorza Gdańskiego do 1309 roku, zwłaszcza opactwa w Oliwie, „Nasza Przeszłość”, 83(1994), s. 249-279. [Google Scholar]
  4. Dekański D., W sprawie narodowości i chronologii opatów oliwskich w pierwszej połowie XIV wieku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 176(1987), s. 109-117. [Google Scholar]
  5. Dekański D., W sprawie narodowości i chronologii opatów oliwskich do końca XIII wieku, „Rocznik Gdański”, 49(1989), z. 1, s. 5-22. [Google Scholar]
  6. Dekański D.A., Badania prosopograficzne opactw cysterskich Pomorza Gdańskiego do 1309 roku, zwłaszcza opactwa w Oliwie, „Nasza Przeszłość”, 83(1994), s. 254. [Google Scholar]
  7. Der Konvent von Heinrichau von der reformation bis zür 1277, Säkularisation (1810), „Archiv für Schlesische Kirchengeschichte”, 36(1979), s. 65-102; 37(1979), s. 151-183; 39(1981), s. 181-218. [Google Scholar]
  8. Dobosz J., Okoliczności i motywy fundacji klasztoru cystersów w Sulejowie, „Nasza Przeszłość”, 83(1994), s. 177-187. [Google Scholar]
  9. Grajkowska L., Pierwsi opaci Polscy w klasztorze cystersów w Wągrowcu, „Rocznik Nadnotecki”, 23(1992), s. 83-92. [Google Scholar]
  10. Grüger H., Der Nekrolog de Kloster Heinrichau (ca 1280-1550), „ Archiv für Schlesische Kirchengeschichte”, 31(1973), s. 36-69; 32(1974), s. 45-80; 33(1995), s. 9-27. [Google Scholar]
  11. Hockenbeck H., Kloster Lekno (Wongrowitz) und die Preussenmission von 1206-1212, Arensberg 1893. [Google Scholar]
  12. Kaczmarek K., Średniowieczni opaci w Wieleniu-Przemęcie, „Przyjaciel Ludu”, 5-6(1993), s. 17-25; Tenże, Lista opatów klasztoru cystersów w Wieleniu-Przemęcie ok. 1286-1596. Próba rekonstrukcji, [w:] Scripta Minora, t. 2, red. B. Lapis, Poznań 1998, s. 51-68. [Google Scholar]
  13. Kłoczowski J., Zakony na ziemiach polskich w wiekach średnich, [w:] Kościół w Polsce, t. 1, Kraków 1966, s. 377. [Google Scholar]
  14. Kujot S., Opactwo Pelplińskie, Pelplin 1875, s. 17-19. [Google Scholar]
  15. Magiera T., Series Antistitum Monasterii Szczyrzyc [...] Series Abbatum Szczyrzycensium, [w:] Xenia Bernardina, t. 3, Wien 1891, s. 319-320. [Google Scholar]
  16. Marszalska J.M., Biblioteka opactwa cystersów w Szczyrzycu do końca XIX stulecia. Dziedzictwo wieków, Tarnów 2007, s. 312-313. [Google Scholar]
  17. Marszalska J.M., Graczyk W., Skład osobowy i spełniane funkcje w klasztorze oo. Cystersów w Szczyrzycu w czasach komendy, [w:] Ingenio et Humilitate. Studia z dziejów zakonu cystersów i Kościoła na ziemiach polskich, Poznań-Katowice-Wąchock 2007, s. 317-338. [Google Scholar]
  18. Marszalska J.M., Komenda – okresem rozwoju czy stagnacji klasztoru Cystersów w Szczyrzycu, „Nasza Przeszłość”, 109(2008), s. 269-285. [Google Scholar]
  19. Mitkowski J., Początki klasztoru cystersów w Sulejowie. Studia nad dokumentem, fundacją i rozwojem uposażenia do końca XIII wieku, Poznań 1949. [Google Scholar]
  20. Niwiński M., Średniowieczni opaci klasztoru wąchockiego, Kraków 1931. [Google Scholar]
  21. Rymar E., Opactwo cystersów bierzwnickich, „Zeszyty Bierzwnickie”, 1992-1993, s. 7-26. [Google Scholar]
  22. Rymar E., Skorygowana lista opatów cysterskich z Bierzwnika, „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny”, 4(1997), s. 309-313. [Google Scholar]
  23. Series abbatum coenobii Byszovinsis seu Coronoviensis ordinic cysterciensis, visitationes archidiaconatus Pomeraniae Hieronymo Rozrażewski Vladislaviensi et Pomeraniae episcopo factae, wyd. W. Kętrzyński, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 5, Lwów 1888, s. 814-817. [Google Scholar]
  24. Series abbatum coenobii Byszovinsis seu Coronoviensis ordinic cysterciensis, visitationes archidiaconatus Pomeraniae Hieronymo Rozrażewski Vladislaviensi et Pomeraniae episcopo factae, wyd. S. Kujot, t. 1-2, Toruń 1897-1898. [Google Scholar]
  25. Sikora F., Z dziejów klasztoru oliwskiego w XII-XVI wieku, „Zapiski Historyczne”, 42(1977), z. 4, s. 95-129. [Google Scholar]
  26. Starzyński M., Katalog opatów mogilskich w średniowieczu, „Nasza Przeszłość”, 100(2003), s. 77-126. [Google Scholar]
  27. Wilczyński M., Germanie w służbie zachodniorzymskiej w V w. n.e. Studium historyczno-prosopograficzne, Kraków 2001, s. 5. [Google Scholar]
  28. Wyrwa A.M., Opactwo cysterskie Łekno-Wągrowiec (1153-1835/1836). Zarys dziejów, Poznań-Wągrowiec 1998. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Inne teksty tego samego autora