Ir al menú de navegación principal Ir al contenido principal Ir al pie de página del sitio
Nasza Przeszłość

Vol. 123 (2015): Nasza Przeszłość

Artykuły

Analiza technologiczno-chronologiczna średniowicznej ceramiki z Zamku "Lipowiec"

  • Joanna Małocha
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2015.123.5-52  [Google Scholar]
Publicado: 2015-06-30

Resumen

Zamek „Lipowiec” (gm. Babice, pow. Chrzanów, woj. małopolskie) od przełomu XIII i XIV stulecia odgrywał istotną rolę w dziejach Małopolski oraz Kościoła krakowskiego. W kolejnych wiekach był on nie tylko warownią i rezydencją hierarchów, ale także miejscem rekolekcji dla duchownych oraz wiezieniem biskupim. Obecnie zaś – zachowany w formie trwałej ruiny – stanowi jedną z ciekawszych atrakcji turystycznych regionu. Profesjonalne badania historyczno-architektoniczno-archeologiczne tego obiektu przeprowadzone zostały jednak dopiero w drugiej połowie XX w., a pozyskany wówczas materiał zabytkowy po dziś nie doczekał się szczegółowego opracowania. Niniejszy artykuł zawiera propozycję analizy zespołu średniowiecznej ceramiki lipowieckiej, odkrytej podczas prac badawczych z lat 1967-1974. Omówienie uwzględnia zarówno aspekt technologiczny, jak i klasyfikację rodzajową zabytków (w tym typologię charakterystycznych część naczyń oraz ich ornamentyki). Zaprezentowano również przesłanki, które posłużyły do ustalenia chronologii zespołu – analogie technologiczne i stylistyczne oraz informacje, wynikające z pozycji stratygraficznej danego znaleziska. Całość analizy pozwala zatem nie tylko na scharakteryzowanie omawianej grupy zabytków, ale także na wysnucie wniosków co do kierunków wpływów stylistycznych i oddziaływań technologicznych w zakresie średniowiecznego garncarstwa w tej części Małopolski. Integralną część artykułu stanowią tablice z rycinami.

Citas

  1. Abraham W, Sprawa Muskaty, Kraków 1893. [Google Scholar]
  2. Antoniewicz M., Zamki na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Geneza – Funkcje – Konteksty, Kielce 1998. [Google Scholar]
  3. Arnold S., Geografia historyczna Polski, Warszawa 1951. [Google Scholar]
  4. Bartys J., Sprawozdanie z badań na grodzisku w Starym Bielsku w pow. bielskim przeprowadzonych w 1938 r., „Śląskie Prace Prehistoryczne” 5 (1939). [Google Scholar]
  5. Barycz H., Historja[!] Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, Kraków 1935. [Google Scholar]
  6. Bláha J., Středověkénálezy z Olomouce – MaléhoNámĕsti, PřehledVýzkumú 1975, ryc. 48.1. [Google Scholar]
  7. Błaszczyk W., Wyniki badań archeologicznych w strefie osady św. Gotar-da na Starym Mieście w Poznaniu, „Fontes Archaeologici Posnanienses” 23 (1972). [Google Scholar]
  8. Bogdanowski J., Sztuka obronna, Kraków 1993. [Google Scholar]
  9. Cabalska M., Wczesne średniowiecze, [w:] Ziemia Chrzanowska i Jaworzno. Monografia, Kraków 1969. [Google Scholar]
  10. Ciż A., Badania archeologiczne na terenie kościoła NMP w Elblągu w roku 1959, „Rocznik Elbląski” 1 (1961), ryc. 17, 18. [Google Scholar]
  11. Codex Diplomaticus Poloniae, t. 3, wyd. Bartoszewicz J., Warszawa 1858. [Google Scholar]
  12. Dehio G., Geschichte der deutschen Kunst, t. 2, Berlin-Leipzig 1921. [Google Scholar]
  13. Dębska-Luty K., Badania wykopaliskowe w Poznaniu na posesji przy ul. Szewskiej 6 w roku 1960, „Fontes Archaeologici Posnanienses” 22 (1972). [Google Scholar]
  14. Długosz J., Liber Beneficiorum Dioecesis Cracoviensis, t. 2, Ecclesiae parochiales, red. A. Przeździecki, Cracoviae 1864. [Google Scholar]
  15. Dobrowolski H. Staropolskie czasy, [w:] Ziemia Chrzanowska i Jaworzno. Monografia, Kraków 1969. [Google Scholar]
  16. Dzięciołowski, E., Badania ratunkowe na starym Rynku w Poznaniu w roku 1960, „Fontes Archaeologici Posnanienses” 23 (1972), ryc. 8.7. [Google Scholar]
  17. Gabałówna L., Ceramika z XII i XIII w. z grodziska łęczyńskiego, „Studia Wczesnośredniowieczne” 3 (1955). [Google Scholar]
  18. Gaczoł A., Zamek Lipowiec, „Spotkania z Zabytkami” 6 (1986). [Google Scholar]
  19. Gajewska M., Kruppé J., Badania archeologiczne w 1958 r. na Wzgórzu Katedralnym we Fromborku, „Rocznik Olsztyński” 3 (1960). [Google Scholar]
  20. Gajewska M., Materiały archeologiczne do dziejów późnośredniowiecznego garncarstwa Kielecczyzny, „Studia z Dziejów Rzemiosła i Przemysłu” 1 (1961). [Google Scholar]
  21. Gajewski L., Materiały do średniowiecznego garncarstwa wiejskiego w Małopolsce, „Materiały Archeologiczne” 1 (1959). [Google Scholar]
  22. Gierlach B., Gierlach O., Ceramika wieku XVI w Warszawie, „Warszawskie Materiały Archeologiczne” 3 (1968). [Google Scholar]
  23. Gierlach O., Góra Trębacz w Trzebnicy w świetle badań archeologicznych w 1964 r., „Wiadomości Archeologiczne” 40 (1975). [Google Scholar]
  24. Górska I., Archeologiczne badania na terenie średniowiecznego zamku w Nowym Korczynie, pow. Busko, [w:] Badania archeologiczne w okolicy Wiślicy, Warszawa 1963. [Google Scholar]
  25. Gruszecki A., Zamki i pałace małopolskie w XVI w. Cechy reprezentacyjno-mieszkaniowe i obronne, Warszawa 1986. [Google Scholar]
  26. Guerquin B., Zamki w Polsce, Warszawa 1974. [Google Scholar]
  27. Hachulska-Lewos R., Materiały średniowieczne z Krakowa-Nowej Huty, stan. 1 (Mogiła, rejon szpitala-centrum), „Materiały Archeologiczne” 13 (1972). [Google Scholar]
  28. Hensel W., Początki państwa polskiego i jego kultury, Wrocław 1971. [Google Scholar]
  29. Holl I., Középkoricserépedények a Budaivárpalotából (XIII-XV sz.), „Buda-pest Régiségei” 20 (1963), ryc. 46. [Google Scholar]
  30. Hołubowicz W., Badania wykopaliskowe w Opolu w 1958 r., „Sprawozdania Archeologiczne” 149 (1962). [Google Scholar]
  31. Inglot S., Stan i rozmieszczenie uposażenia biskupstwa krakowskiego w połowie XV wieku. [Google Scholar]
  32. Jamka R., Szczegółowe sprawozdanie z prac wykopaliskowych w Opolu za okres 1948-1949, „Materiały Wczesnośredniowieczne” 1 (1949). [Google Scholar]
  33. Janiszowski K., Ceramika XVI w., „Warszawskie Materiały Archeologiczne” 1 (1966). Kaźmierczyk J., Sprawozdanie z badań wykopaliskowych na zamku w Toszku, „Archeologia Śląska” 2 (1959). [Google Scholar]
  34. Jurasz T., Zamki i ich tajemnice, Warszawa 1972. [Google Scholar]
  35. Kajzer L., Kołodziejski S., Salm J., Leksykon zamków w Polsce, Warszawa 2001. [Google Scholar]
  36. Kajzer L., Zamki i społeczeństwo. Przemiany architektury i budownictwa obronnego w Polsce w X-XVIII wieku, Łódź 1993. [Google Scholar]
  37. Kamińska J., Obronność siedzib rycerskich w świetle archeologii, [w:] Początki zamków w Polsce, Wrocław 1978. [Google Scholar]
  38. Kamińska J., Siedlątków, obronna siedziba rycerska z XIV [w:], „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna” 15 (1968). [Google Scholar]
  39. Kaźmierczyk J., Wrocław lewobrzeżny we wczesnym średniowieczu, t. 1, Wrocław 1966. [Google Scholar]
  40. Kaźmierczyk J., Wrocław lewobrzeżny we wczesnym średniowieczu, t. 2, Wrocław 1970. [Google Scholar]
  41. Kaźmierczyk J., Wyniki badań wykopaliskowych na dziedzińcu uniwersyteckim we Wrocławiu, „Archeologia Śląska” 2 (1959), ryc. 4,15. [Google Scholar]
  42. Kociszewski L., Kruppé J., Badania fizykochemiczne ceramiki warszawskiej XIV-XVII wieku, Wrocław 1973. [Google Scholar]
  43. Kołodziejski S., Geneza obronnych rezydencji możnowładztwa w Polsce Piastowskiej, [w:] Castrum, urbis et bellum, Baranavičy 2002. [Google Scholar]
  44. Kołodziejski S., Obronne siedziby biskupów krakowskich. Zarys problematyki badawczej, [w:] Siedziby biskupów krakowskich na terenie dawnego województwa sandomierskiego. Materiały z sesji naukowej. Kielce 20. IX. 1997, red. Kajzer L., Kielce 1997. [Google Scholar]
  45. Kołos-Szafrańska Z., W odpowiedzi na recenzję S. Suchodolskiego, „Archeologia Polski” 11 (1966). [Google Scholar]
  46. Komsza M., O znaczenii gon czarnych klejm rannofeodalnej epochi, „Dacia” 5 (1961). [Google Scholar]
  47. Kostrzewski J., Chmielewski W., Jażdżewski K., Pradzieje Polski, Wrocław 1965. [Google Scholar]
  48. Kostrzewski J., Kultura prapolska, Poznań 1949. [Google Scholar]
  49. Kracik J., Ryś G., Dziesięć wieków diecezji krakowskiej, Kraków 1998. [Google Scholar]
  50. Král J., Nálezstředovĕkékeramiky v Opavĕ, „ČasopisSlezskéhoMusea” 5 (1956), z. 2. [Google Scholar]
  51. Kruppé J, Garncarstwo warszawskie w wiekach XIV i XV, Wrocław 1967. [Google Scholar]
  52. Kruppé J., Garncarstwo warszawskie w wiekach XIV i XV, Wrocław 1967. [Google Scholar]
  53. Kruppé J., Studia nad ceramiką XIV wieku ze Starego Miasta w Warszawie, Wrocław 1961. [Google Scholar]
  54. Kruppé, J., Garncarstwo warszawskie w wiekach XIV i XV, Wrocław 1967. [Google Scholar]
  55. Küas H., Mittelalterliche Keramik und andere Funde von Randstädter Steinweg und Pleissenmühlgraben zu Leipzig, „Arbeits und Forschungsberichte zur Sächsischen Bodenden kmalpflege” 14-15 (1966). [Google Scholar]
  56. Kuczyński J., Bodzentyn – zamek. Sprawozdanie z badań archeologicznych przeprowadzonych w 1963 r., „Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego” 3 (1966). [Google Scholar]
  57. Kwapieniowa M., Wałowy A., Średniowieczny piec garncarski odkryty w Dobczycach, pow. Myślenice, „Materiały Archeologiczne” 7 (1966). [Google Scholar]
  58. Leńczyk G., Grodziska i zamczyska w województwie krakowskiem[!], „Z otchłani wieków” 9 (1934). [Google Scholar]
  59. Leńczyk G., Drugie sprawozdanie z inwentaryzacji i planowania grodzisk w woj. Krakowskiem[!] w r. 1933, [w:] „Sprawozdania z czynności i posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności” 34 (1934), z. 3. [Google Scholar]
  60. Leńczyk G., Grodzisko w Piekarach, [w:] Badania wykopaliskowe w Piekarach w powiecie krakowskim, Kraków 1939. [Google Scholar]
  61. Leńczyk G., Wyniki dotychczasowych badań na Tyńcu, pow. Kraków, „Materiały Starożytne” 1(1956). [Google Scholar]
  62. Łepkowski J., Przegląd zabytków przeszłości z okolic Krakowa, Warszawa 1863. [Google Scholar]
  63. Machay F., Działalność duszpasterska kardynała Radziwiłła, biskupa krakowskiego (1591-1600), Kraków 1936. [Google Scholar]
  64. Małkowska-Holcerowa T., Lipowiec, dawny zamek biskupów krakowskich, Warszawa 1998. [Google Scholar]
  65. Małkowska-Holcerowa T., Lipowiec. Dawny zamek biskupów krakowskich, Warszawa 1989. [Google Scholar]
  66. Mechelk H. W., Stadtkernforschung in Dresden, „Forschungen zur Ältesten Entwicklung Dresdens” 4 (1970), ryc. 36.1-3. [Google Scholar]
  67. Motyka J., Kasztelania Chrzanowska, [w:] Chrzanów. Studia z dziejów miasta i regionu do roku 1939, Chrzanów 1998. [Google Scholar]
  68. Nekuda V., Pfaffenschlag – zaniklastředověkáves u Slavonic, Brno 1975. [Google Scholar]
  69. Nekuda, V., Reichertová K., Středovĕkákeramika v Čechách a na Moravĕ, Brno 1968. [Google Scholar]
  70. Nickel E., Eine mittelalterliche Fäkaliengrube in Magdeburg, „Praehistorische Zeitschrift” 37 (1959), ryc. 10b. [Google Scholar]
  71. Niesiołowska A., Perzyńska M., Żak J., Badania na posesji Ostrów Tumski 13 w latach 1950-1953, [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, t. 2, Wrocław 1960, s. 164- [Google Scholar]
  72. Piątkiewicz-Dereniowa M., Płytki posadzkowe z opactwa benedyktynów w Tyńcu, „Folia HistoriaeArtium” 6-7 (1971). [Google Scholar]
  73. Polla B., Středovĕkázaniknutá osada na Spiši (Zalužany), Bratysława 1962. [Google Scholar]
  74. Prokop K.R., Poczet biskupów krakowskich, Kraków 1999. [Google Scholar]
  75. Próba odtworzenia zaginionej części „Liber Beneficiorum” Długosza, z. 2, red. Bujak F., Lwów 1925. [Google Scholar]
  76. Przybyszewski B., Zarys dziejów diecezji krakowskiej (do roku 1999), Kraków 2000. [Google Scholar]
  77. Radomĕrský P., Richter M., Korpus českéstředověkékeramikydatovanémincemi, „Sbornik Národniho Muzea w Praze” 26 (1974). [Google Scholar]
  78. Radwański K., Wczesnośredniowieczna ceramika krakowska i zagadnienie jej chronologii, „Materiały Archeologiczne” 9 (1968). [Google Scholar]
  79. Reichertová K., Středověkákeramika ze SezimovaŬsti, Tábora, a KozihoHrádku. Přispěvek ku chronologii a tvaroslovistředovĕkýkeramiky, Praha 1965. [Google Scholar]
  80. Romiński W., Otmuchów, pow. Grodków, „Silesia Antiqua” 16 (1974). [Google Scholar]
  81. Rybakow B., Remesłodrewnej Rusi, b.m. 1948, [Google Scholar]
  82. Siemaszko A., Włodarek A.], Babice, [w:] Architektura gotycka w Polsce, t. 2, Katalog zabytków, red. Mroczko T, Arszyński M., Warszawa 1995. [Google Scholar]
  83. Sikora F., Lipowiec, [w:] Słownik Historyczno-Geograficzny Województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 3, z. 3, red. Gąsiorowski A., Kraków 2000, s. 674. [Google Scholar]
  84. Sikorska-Uflik I., Materiały z badań wykopaliskowych przeprowadzonych na Starym Rynku w Poznaniu w roku 1964, „Fontes Archaeologici Posnanienses” 21 (1970), ryc. 22.7. [Google Scholar]
  85. Silnicki T., Z dziejów Kościoła w Polsce. Studia i szkice historyczne, Warszawa 1960. [Google Scholar]
  86. Sobieski W., Dzieje Polski, t. 1, Warszawa 1923. [Google Scholar]
  87. Strauss K., Beiträge zur Geschichte der mittelalterlichen Keramik, „Mannus” 18 (1926). [Google Scholar]
  88. Strauss K., Studien zur mittelalterlichen Keramik, Leipzig 1923. [Google Scholar]
  89. Ślawski T., Z przeszłości garncarstwa w Bieczu, „Polska Sztuka Ludowa” 15 (1961), ryc.1 [Google Scholar]
  90. Wałowy A., Materiały z badań archeologicznych na średniowiecznym zameczku w Szaflarach, pow. Nowy Targ, „Materiały Archeologiczne” 2 (1960). [Google Scholar]
  91. Wałowy A., Późnośredniowieczne garncarstwo krakowskie w świetle źródeł archeologicznych, „Materiały Archeologiczne” 19 (1979). [Google Scholar]
  92. Wiśniowski E., Kościół na ziemiach polskich w średniowieczu, [w:] Historia Kościoła, t. 2 (600-1500), red. Rogier L.J., Aubert R., Knowles M.D., Warszawa 1988. [Google Scholar]
  93. Wojciechowski Z., Państwo polskie w wiekach średnich. Dzieje ustroju, Poznań 1948. [Google Scholar]
  94. Wójcik M.L., Ród Gryfitów do końca XIII wieku. Pochodzenie – genealogia – rozsiedlenie, Wrocław 1993. [Google Scholar]
  95. Zagórowski, O. Lipowiec zamek biskupi i dom poprawy dla księży, [w:]„Nasza Przeszłość” 12 (1960). [Google Scholar]
  96. Zlat M., Polska albo opisanie położenia Królestwa Polskiego, Kraków 1976. [Google Scholar]
  97. Zlat M., Zamek średniowieczny jako problem historii sztuki, [w:] Początki zamków w Polsce, Wrocław 1978. [Google Scholar]
  98. Żak J., Badania w ogrodzie przy ul. Ostrów Tumski 10 w roku 1946, [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, t. 1, Wrocław 1959. [Google Scholar]
  99. Żaki A., Archeologia Czchowa nad Dunajcem, cz. 1, Zamczysko-baszta w świetle badań, „Acta Archaeolo-gicaCarpathica” 9 (1967). [Google Scholar]
  100. Żaki A., Badania nad przedlokacyjnym Krakowem w latach 1958-1961, „Sprawozdania Archeologiczne” 15 (1963). [Google Scholar]

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.