Abstrakt
In the publication, the author discusses the general prerequisite for using preventive measures, including the most onerous one – pre-trial detention, which prerequisite is that there exist an evidentiary basis. In Article 249(1) of the Polish Code of Criminal Procedure, it is described as “high probability of a crime being committed by the accused”. The probability of a crime being committed is tested primarily on the basis of a comparison of the other terms used by the legislator to determine recognition of the suspect as the perpetrator of an act at a specific stage of the proceedings, from the moment of initiation of the investigation, the possible detention of the suspect, charging them, application of pre-trial detention, then continued application of this preventive measure in jurisdiction proceedings after the indictment has been filed with the court, until the accused is proven guilty in the final conviction. In the writer’s opinion, the prerequisite of high probability – understood in this way – is not the determining factor, because the evidentiary basis in point exists primarily in the sphere of procedural facts, which are decisive for determining whether or not appropriate forms of taking evidence were complied with. In the case of pre-trial detention and continuation of such detention, especially during investigation, adducing evidence is discretionary, as it is based in principle on the judge’s examination of the case files, while proof is always the result of formalized evidentiary proceedings typical of court proceedings. Hence the use of a custodial preventive measure must be preceded by the judge having what Professor Stefan Glaser describes as the state of “moral certainty”, i.e., the certainty that the person charged with a specific crime is indeed the perpetrator. Only such certainty will allow the judge to make a decision to apply pre-trial detention.
Bibliografia
- Buchała Kazimierz, Podstawy stosowania aresztu tymczasowego w ustawie i praktyce, „Nowe Prawo” 1957/7–8 [Google Scholar]
- Cieślak Marian, Areszt tymczasowy w świetle obecnego i w perspektywie przyszłego ustawodawstwa, „Państwo i Prawo” 1954/12 [Google Scholar]
- Cieślak Marian, Dzieła wybrane, t. 1, Zagadnienia dowodowe w procesie karnym, red. S. Waltoś, Kraków 2011 [Google Scholar]
- Cieślak Marian, Przemiany w zakresie polityki stosowania tymczasowego aresztowania (w ujęciu prawnoporównawczym), „Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne” 1977/7 [Google Scholar]
- Cieślak Marian, Środki zapobiegawcze w projekcie kodeksu postępowania karnego z 1968 r., „Państwo i Prawo” 1969/1 [Google Scholar]
- Dąbkiewicz Krzysztof, Tymczasowe aresztowanie, Warszawa 2012 [Google Scholar]
- Dudka Katarzyna, Janicz Małgorzata, Kulesza Cezary, Matras Jarosław, Paluszkiewicz Hanna, Skowron Barbara, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. K. Dudka, Warszawa 2022 [Google Scholar]
- Hochberg Leo, Murzynowski Andrzej, Schaff Leon, Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Warszawa 1959 [Google Scholar]
- Hofmański Piotr, Glosa do postanowienia SN z 15.04.1983 r., II Kz 31/83, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1984/7–8 [Google Scholar]
- Izydorczyk Jacek, „Prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa” oraz jego stopnie w polskim procesie karnym na podstawie k.p.k. z 1997 r. [Google Scholar]
- (w:) Funkcje procesu karnego. Księga jubileuszowa Profesora Janusza Tylmana, red. T. Grzegorczyk, Warszawa 2011 [Google Scholar]
- Kalinowski Stefan, Siewierski Mieczysław, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 1966 [Google Scholar]
- Karłowicz Jan, Kryński Adam, Niedźwiecki Władysław, Słownik języka polskiego, Warszawa 1908, t. 4 [Google Scholar]
- Kmiecik Romuald, Uprawdopodobnienie w procesie karnym, „Nowe Prawo” 1983/3 [Google Scholar]
- Komar-Zabłocka Magdalena, Stopnie prawdopodobieństwa popełnienia przestępstwa w postępowaniu przygotowawczym w świetle zasady legalizmu (w:) Zasada legalizmu w procesie karnym, red. B. Dudzik, J. Kosowski, E. Kruk, I. Nowikowski, Lublin 2015, t. 2 [Google Scholar]
- Marszał Kazimierz, Stachowiak Stanisław, Zgryzek Kazimierz, Proces karny, Katowice 2003 [Google Scholar]
- Murzynowski Andrzej, Areszt tymczasowy oraz inne środki zapobiegawcze uchylaniu się od sądu, Warszawa 1963 [Google Scholar]
- Murzynowski Andrzej, Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1994 [Google Scholar]
- Nelken Jan, Dowód poszlakowy w procesie karnym, Warszawa 1970 [Google Scholar]
- Nelken Jan, Uprawdopodobnienie w procesie karnym, „Nowe Prawo” 1970/4 [Google Scholar]
- Pacyna Michał, Duże prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa jako przesłanka stosowania środków zapobiegawczych, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2008/2 [Google Scholar]
- Pikulski Stanisław, Szczechowicz Krystyna, Zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie w świetle praw i wolności obywatelskich, Olsztyn 2004 [Google Scholar]
- Prusak Feliks, Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego procesowego (drugie półrocze 1983 r.), „Nowe Prawo” 1984/5 [Google Scholar]
- Siewierski Mieczysław, Tylman Janusz, Olszewski Marek, Postępowanie karne w zarysie, Warszawa 1971 [Google Scholar]
- Skorupka Jerzy, Pojęcie i rodzaje przesłanek środków zapobiegawczych w polskim procesie karnym, „Przegląd Sądowy” 2022/1 [Google Scholar]
- Skorupka Jerzy, Stosowanie i przedłużanie tymczasowego aresztowania w postępowaniu przygotowawczym, „Prokuratura i Prawo” 2006/12 [Google Scholar]
- Skorupka Jerzy, Tymczasowe aresztowanie w praktyce stosowania prawa, „Palestra” 2021/1 [Google Scholar]
- Skwarcow Marek, Obawa matactwa procesowego jako przesłanka stosowania tymczasowego aresztowania, „Palestra” 2023/1–2 [Google Scholar]
- Stefański Ryszard A., Przegląd uchwał Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego procesowego za 1996 r., „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1997/2 [Google Scholar]
- Stefański Ryszard A., Przesłanki tymczasowego aresztowania w nowym kodeksie postępowania karnego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1997/3–4 [Google Scholar]
- Stefański Ryszard A., Tymczasowe aresztowanie i związane z nim środki przymusu w nowym kodeksie postępowania karnego (w:) Nowa kodyfikacja karna. Kodeks postępowania karnego. Krótkie komentarze, nr 6, Warszawa 1997 [Google Scholar]
- Waltoś Stanisław, Hofmański Piotr, Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2018 [Google Scholar]
- Żbikowska Małgorzata, Prawdopodobieństwo w procesie karnym, „Państwo i Prawo” 2018/3 [Google Scholar]
