Zur Hauptnavigation springen Zum Inhalt springen Zur Fußzeile springen
##common.pageHeaderLogo.altText##

Bd. 28 (2021)

Artykuły

Dziennik Jana Stepy z początku I wojny światowej 1914/1915 r. w Sasowie – powiat złoczowski (Galicja wschodnia)

DOI: https://doi.org/10.52097/rs.2021.725-764  [Google Scholar]
Veröffentlicht: 2021-12-31

Abstract

Jan Piotr Paweł Stepa, autor publikowanego tu dziennika, jako student Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Lwowskiego i alumn Seminarium Duchownego we Lwowie, w pierwszych miesiącach I wojny światowej do początku roku 1915 przebywał w rodzinnym mieście Sasów – powiat Złoczów w Galicji Wschodniej. Obie wspomniane instytucje wówczas zawiesiły bezterminowo swoją działalność, zatem zmuszony był pozostać u rodziny. Doceniając epokowy charakter ówczesnych wydarzeń polityczno-militarnych podjął się dokumentacji bieżących wypadków na kartach prowadzonego regularnie dziennika. Z racji braku dostępu do źródeł, sporadycznie odnotowywał w nim działania wojskowe na forum ogólnoeuropejskim, ograniczając się do obserwacji życia codziennego w najbliższym otoczeniu. Pisał więc o przemarszach przez Sasów i okolice wojsk austro-węgierskich i rosyjskich, notował ofiary śmiertelne, ukazywał przejawy demoralizacji miejscowej ludności w formie kradzieży i egoizmu. Dużo miejsca poświęcał utrwaleniu na piśmie swoich stanów emocjonalnych wywołanych bezczynnością i niepewnością jutra. Rejestrował udane zresztą próby własnej pracy intelektualnej w dziedzinie filozofii, języka angielskiego oraz literatury pięknej. Dość rzadko notował refleksje nad recepcją wojny wśród lokalnej wieloetnicznej społeczności: polskiej, ukraińskiej i żydowskiej. Sporadycznie wzmiankował o życiu religijnym mieszkańców Sasowa, ograniczając się jedynie do własnego zaangażowania w celebrację nabożeństw w kościele parafialnym. Więcej miejsca poświęcił dokumentacji życia towarzyskiego miejscowej elity, w którym niekiedy uczestniczył. W całym dzienniku dominuje atmosfera przygnębienia, nudy, niepewności przerwana niespodziewanym wezwaniem do powrotu na studia w początkach stycznia 1915 r. Pomimo tych mankamentów, publikowany tu dokument stanowi cenne źródło do poznania pierwszych miesięcy I wojny światowej w małym galicyjskim mieście.

Literaturhinweise

  1. Źródła archiwalne [Google Scholar]
  2. Archiwum Archidiecezji Lwowskiej ob. łac. w Krakowie [Google Scholar]
  3. sygn. C-CCIV40, Liber animarum Sasów. [Google Scholar]
  4. sygn. C-CCIV-5, Liber mortuorum Sasów. [Google Scholar]
  5. sygn. C-CCIV 25, Liber mortuorum Sasów. [Google Scholar]
  6. sygn. C-CCIV18, Liber copulatorum Sasów. [Google Scholar]
  7. bsygn., Odpis kroniki Seminarium Duchownego ob[rządku] łac[ińskiego] we Lwowie od roku 1913 – 1919 (rektorat Ks. Waisa) napisanej przez alumnów tegoż Seminarium, [Lwów 1913-1919], rps. [Google Scholar]
  8. Państwowe Archiwum Obwodu Lwowskiego we Lwowie [Google Scholar]
  9. f. 26, op. 5, nr 1810, Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie. Teczka personalna ks. Jana Stepy [Google Scholar]
  10. Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów w Krakowie [Google Scholar]
  11. sygn. Kn 73, Kartoteka biograficzna dominikanów polskich: o. Serafiński Alojzy. [Google Scholar]
  12. Źródła drukowane [Google Scholar]
  13. Schematismus (Elenchus) archidioecesis Leopoliensis ritus latini pro anno Domini 1888-1920, Leopoli 1888-1920. [Google Scholar]
  14. Szematyzm wsego klira hreko-katołyckoj mytropołyczoj archiepachii lwowskoj na rok 1914, Lwow 1913. [Google Scholar]
  15. Szematyzm wseho duchoweństwa hreko-katołyćkoji Lwiwśkoji mytropołyczoji archieparhij na rik 1918, 1924, Lwiw 1918, 1924. [Google Scholar]
  16. Opracowania [Google Scholar]
  17. Bator J., Wojna galicyjska. Działania armii austro-węgierskiej na froncie północnym (galicyjskim) w latach 1914-1915, Kraków 2008. [Google Scholar]
  18. Beck A., Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie podczas inwazji rosyjskiej w roku 1914/15, Lwów 1935. [Google Scholar]
  19. Bilz F.E., Nowe lecznictwo przyrodne, t. 1-2, Lipsk 1903. [Google Scholar]
  20. Bodnar G., Skowyra M., Stepa Jan Piotr Paweł, w: Universitas Leopoliensis nationalis nominis Ioannis Franko, t. 2, red. zbior., Lwiw 2014, s. 472-473. [Google Scholar]
  21. Die letzte Reiterschlacht der Weltgeschichte (Jaroslawice 1914), herausg. M. Hoen von, Zürich-Leipzig-Wien 1929. [Google Scholar]
  22. Grobicki J., Bitwa konna pod Jarosławicami 21 VIII 1914 r., „Przegląd Kawaleryjski”, 2 (1925), nr 2, s. 17-34; nr 3, s. 27-47. [Google Scholar]
  23. Leszczyński M., Księża diecezjalni ekspatrianci archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego. Słownik biograficzny, Warszawa 2020. [Google Scholar]
  24. Nowak A., Słownik Biograficzny Kapłanów Diecezji Tarnowskiej 1786-1985, t. 1: Biskupi i kanonicy, Tarnów 1999. [Google Scholar]
  25. Polak R., Stepa Jan Piotr (sic!), w: Encyklopedia Filozofii Polskiej, t. 2, red. zbior., Lublin 2011, s. 606-611. [Google Scholar]
  26. Rożański J. J., Twierdza Przemyśl, Rzeszów 1983. [Google Scholar]
  27. Rydel J., W służbie Cesarza i Króla. Generałowie i admirałowie narodowości polskiej w siłach zbrojnych Austro-Węgier w latach 1868-1918, Kraków 2001. [Google Scholar]
  28. Ryńca M., Stepa Jan Piotr (sic!), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 43, red. zbior., Warszawa-Kraków 2005, s. 424-426. [Google Scholar]
  29. Staff L., Ptakom niebieskim, Warszawa 1905. [Google Scholar]
  30. Wołczański J., Stepa Jan Piotr Paweł, w: Słownik Biograficzny Katolicyzmu Społecznego w Polsce, t. t. 3, red. zbior., Lublin 1995, s. 85-86. [Google Scholar]
  31. Wołczański J., Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie 1918-1939, Kraków 1992. [Google Scholar]
  32. Wołczański J., Wydział Teologiczny Uniwersytetu Lwowskiego w latach 1661-1939, w: Universitati Leopoliensi trecentissimum quinquagesimum anniversarium suae fundationis celebranti in memoriam, red. zbior., Kraków 2011, s. 77-144. [Google Scholar]
  33. Wołczański J., Wydział Teologiczny, w: Academia mulitans. Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, red. A. Redzik, Kraków 2017, s. 292-383. [Google Scholar]

Downloads

Keine Nutzungsdaten vorhanden.