Zur Hauptnavigation springen Zum Inhalt springen Zur Fußzeile springen
##common.pageHeaderLogo.altText##

Bd. 30 (2023)

Artykuły

Ksiądz Piotr Szczupiel (3.11.1908 Budziwój – 29.06.1941 Dublany) – przywracanie pamięci

  • Sabina Rejman
DOI: https://doi.org/10.52097/rs.2023.143-160  [Google Scholar]
Veröffentlicht: 2024-10-25

Abstract

Ks. Piotr Szczupiel jest jednym z wielu kapłanów, którzy zginęli w czasie II wojny światowej. Urodził się 3.11.1908 r. w Budziwoju (obecnie dzielnica Rzeszowa) jako syn Franciszka i Marii z domu Jopek. Po ukończeniu szkoły powszechnej uczęszczał do I Gimnazjum Państwowego im. Ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie oraz II Państwowego Gimnazjum im. Prof. Kazimierza Morawskiego w Przemyślu. Maturę zdał w 1927 r. i wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu. Święcenia przyjął w 1932 r. Posługiwał jako wikary w Tarnowcu, Jarosławiu, Przemyślu, Samborze. W dwóch ostatnich był katechetą w szkołach powszechnych i prywatnym gimnazjum. Po wybuchu II wojny światowej przeniósł się do Dublan. Zginął wkrótce po ataku Niemiec na ZSRR 29.06.1941 r. zastrzelony przez żołnierzy Armii Radzieckiej, niesłusznie posądzony o zabicie radzieckiego oficera. Zmiana ustroju i granic po 1945 r. utrudniały dbanie o pamięć i nagrobek zmarłego. Dopiero w 2008 r. w Dublanach poświęcono nową tablicę nagrobną, a w 2022 r. w Rzeszowie-Budziwoju tablicę pamiątkową w kościele parafialnym.
Słowa kluczowe: II wojna światowa, kapłani, straty, upamiętnienie.

Literaturhinweise

  1. Archiwalia [Google Scholar]
  2. Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu [Google Scholar]
  3. Akta osobowe księdza Piotra Szczupiela oraz księdza Wojciecha Litwina. [Google Scholar]
  4. Archiwum Państwowe w Rzeszowie [Google Scholar]
  5. zespół 1118 Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Tyczynie. [Google Scholar]
  6. sygn. 4 Księga małżeństw – Budziwój. [Google Scholar]
  7. sygn. 7 Księga zgonów – Parafia Rzymskokatolicka Budziwój 1887-1933. [Google Scholar]
  8. Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie [Google Scholar]
  9. IPN Rz 298/41 t. 1 - Akta podręczne w sprawie zamordowania osoby: Piotr Szczupiel. [Google Scholar]
  10. IPN Rz 298/41 t. 2 - Akta główne w sprawie zamordowania osoby: Piotr Szczupiel. [Google Scholar]
  11. Archiwum parafii pw. Matki Bożej Śnieżnej w Budziwoju [Google Scholar]
  12. Księga chrztów Budziwój 1896-1920. [Google Scholar]
  13. Korespondencja proboszcza ks. Mieczysława Lignowskiego z Tomaszem Pachlą, siostrą Elżbietą Ślemp, Joanną Kępką. [Google Scholar]
  14. Archiwum rodziny Ewy Szczupiel z Budziwoja [Google Scholar]
  15. Źródła drukowane [Google Scholar]
  16. Schematismus Universi Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Premisliensis Rit. Lat. pro Anno Domini 1932, Przemyśl (i kolejne lata do 1938). [Google Scholar]
  17. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 2, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880. [Google Scholar]
  18. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1919, Rzeszów 1919. [Google Scholar]
  19. Sprawozdanie Dyrekcji I. Gimnazjum Państwowego w Rzeszowie za rok szkolny 1920/21, Rzeszów 1921 (oraz za rok szkolny 1922/23, 1923/24). [Google Scholar]
  20. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum II im. prof. Kazimierza Morawskiego w Przemyślu za rok szkolny 1925/26, Przemyśl 1926. [Google Scholar]
  21. Woźniak R., Przemyśl w latach II wojny światowej w relacji kronikarza klasztoru franciszkanów-Reformatów, przedmową poprzedził A. Sroka, Przemyśl 1998. [Google Scholar]
  22. Opracowania [Google Scholar]
  23. Borcz H., Archidiecezja przemyska. Zarys dziejów i organizacji, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 79 (2003), s. 33-119. [Google Scholar]
  24. Borowiec T., Borowiec S., Z przeszłości Budziwoja, Tyczyn 1994. [Google Scholar]
  25. Borowiec T., Kawa R., Kościół w Budziwoju, Tyczyn 2006. [Google Scholar]
  26. Borowiec T., Kawa R., Szkoła w Budziwoju w latach 1847-1973, Tyczyn 2005. [Google Scholar]
  27. Dołęgowska K., Chcą mieć za patrona kapłana męczennika, „Niedziela Przemyska”, 36 (2019), s. 6-7. [Google Scholar]
  28. Domino Z., Ksiądz Piotr Szczupiel z Budziwoja, męczennik za wiarę, „Głos Tyczyna”, 13 (2009), https://tyczyn.pl/gazeta/glos_tyczyna_2009_13_459.pdf [dostęp: 17.08.2022]. [Google Scholar]
  29. Dzwonkowski R., Leksykon duchowieństwa polskiego represjonowanego w ZSRS w latach 1939-1988, Lublin 2003. [Google Scholar]
  30. Dzwonkowski R., Piotr Szczupiel, w: Słownik biograficzny duchowieństwa Metropolii Lwowskiej obrządku łacińskiego ofiar II wojny światowej 1939-1945, red. J. Krętosz, M. Pawłowiczowa, Opole 2007. [Google Scholar]
  31. Dzwonkowski R., Represje wobec polskiego duchowieństwa katolickiego pod okupacją sowiecką 1939-1941, w: Okupacja sowiecka ziem polskich 1939-1941, red. P. Chmielowiec, Rzeszów-Warszawa 2005. [Google Scholar]
  32. Flader M., 325. rocznica założenia Seminarium Duchownego w Przemyślu, „Niedziela Przemyska”, 11 (2012), https://www.niedziela.pl/artykul/61804/nd/325-rocznica-zalozenia-Seminarium [dostęp: 30.08.2022]. [Google Scholar]
  33. Herbert Z., Raport z oblężonego miasta i inne wiersze, Paryż 1983. [Google Scholar]
  34. Jasina M., Collegium Marianum, „Niedziela Przemyska”, 11 (2017), https://www.niedziela.pl/artykul/129817/nd/Collegium-Marianum [dostęp: 29.08.2022]. [Google Scholar]
  35. Karczmarzewski A., Antoni Bomba – chłopski polityk z Budziwoja, w: Z dziejów Tyczyna i regionu, red. A. Zielecki, Tyczyn 1998. [Google Scholar]
  36. Klich J., Tragiczny dzień wikarego z Dublan, „Nowiny”, 102 (1992), s. 1-2. [Google Scholar]
  37. Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską 1939-1945, z. IV, W. Jacewicz, J. Woś, Warszawa 1978. [Google Scholar]
  38. Motyka A., Posługa w cieniu totalitaryzmów, „Niedziela”, 5 (2017), s. V. [Google Scholar]
  39. Nabywaniec S., Powstanie placówek duszpasterskich u schyłku okresu galicyjskiego na przykładzie parafii Budziwój koło Rzeszowa, „Galicja. Studia i Materiały”, 7 (2021), s. 353-364. [Google Scholar]
  40. Nowowyświęceni przeznaczeni na posady wikarych, „Kronika Diecezji Przemyskiej”, 32 (1932), z. 7/9, s. 278-279, https://www.kbc.krosno.pl/dlibra/publication/5648/edition/5459/content [dostęp: 18.08.2022]. [Google Scholar]
  41. Pasierb G., Wpisani w historię. Kronika rodzinna, Rzeszów 2020. [Google Scholar]
  42. Pawłowicz W., Wierni Bogu i Ojczyźnie, „Cracovia. Leopolis”, 60 (2009), nr 4, s. 8-11. [Google Scholar]
  43. Podoliński W., Sambor i okolica: przegląd krajoznawczy, Sambor 1937. [Google Scholar]
  44. Pruchnik W., Historia budziwojskich chłopów. W 110. rocznicę utworzenia Stronnictwa Ludowego, Rzeszów 2005. [Google Scholar]
  45. Pudłocki T., Ks. Konstanty Bieda - kapłan z powołania, „Nasz Przemyśl”, 12 (2014), s. 41. [Google Scholar]
  46. Ruszało E., Gdzie giną owieczki, tam ginie ich pasterz, „Niedziela”, (93) 1999, nr 41, s. 1,3. [Google Scholar]
  47. Słownik biograficzny duchowieństwa Metropolii Lwowskiej obrządku łacińskiego ofiar II wojny światowej 1939-1945, red. J. Krętosz, M. Pawłowiczowa, Opole 2007. [Google Scholar]
  48. Szal A., Duchowieństwo diecezji przemyskiej o. ł. w latach 1918-1939, Przemyśl 2005. [Google Scholar]
  49. Wójcik Z. K., Szczupiel Piotr, w: Przemyski słownik biograficzny, t. 3, red. E. Grin-Piszczek, T. Pudłocki, A. Siciak, Przemyśl 2016, s. 138-139. [Google Scholar]
  50. Ziemann E., Seminarium duchowne, w: Encyklopedia katolicka, t. XVII, Lublin 2012, kol. 1397. [Google Scholar]
  51. Zych S., Kapłańskie świadectwo męczeństwa. Polscy duchowni podczas II wojny światowej, w: Kościół w Polsce, t. X, Dzieje i kultura, red. J. Walkusz, Lublin 2011. [Google Scholar]
  52. Zygarowicz S., Ks. Szczupiel Piotr (1908-1941), w: Świadkowie wiary diecezji przemyskiej z lat 1939-1964, red. S. Zygarowicz, W. Jedynak, Przemyśl 2001, s. 152-155. [Google Scholar]
  53. Netografia [Google Scholar]
  54. Arbor Memorial, https://www.arbormemorial.ca/capital/obituaries/eleonora-ruszalo/18468 [dostęp: 23.11.2022]. [Google Scholar]
  55. „Biała Księga”. Martyrologium duchowieństwa – Polska XX w. (lata 1914‑1989), http://www.swzygmunt.knc.pl/MARTYROLOGIUM/POLISHRELIGIOUS/vPOLISH/POLISHRELIGIOUS_intro_01.htm [dostęp: 22.08.2022]. [Google Scholar]
  56. Dublany powiat Sambor, https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=2289028211400145&id=1544475909188716 [dostęp: 5.09.2022]. [Google Scholar]
  57. Dzedzej Z., Dublany. Fragment książki Dublany i Ziemie Zachodnie, Piasecznik 2017, http://dublany.pl/wp-content/uploads/2022/03/Dublany-ksiazka-DUBLANY-I-ZIEMIE-ZACHODNIE-fragment.pdf [dostęp: 12.09.2022]. [Google Scholar]
  58. Lista Krzystka, https://listakrzystka.pl/szczupiel-wladyslaw-piotr [dostęp: 22.11.2022]. [Google Scholar]
  59. Księga upamiętniająca Kapłanów, https://www.wsd.tarnow.pl/seminarium/ksiega-martyrologium [dostęp: 22.08.2022]. [Google Scholar]
  60. Miejsca pamięci narodowej, http://www.miejscapamiecinarodowej.pl/index.php/podkarpackie/1010-przemysl-tablica-upamietniajaca-zamordowanych-kaplanow-diecezji-przemyskiej [dostęp: 6.09.2022]. [Google Scholar]
  61. Parafia Męczeństwa św. Jana Chrzciciela w Samborze, http://parafiasambor.pl/ [dostęp: sierpień 2022] (Kronika parafialna, Foto Galeria, Rys Historyczny Parafii). [Google Scholar]
  62. Szkolnicki P., Krokosiński W., Historyczna Monografia Dublan Samborskich, 1950, (maszynopis), http://dublany.pl/opracowania [dostęp: 12.09.2022]. [Google Scholar]

Downloads

Keine Nutzungsdaten vorhanden.