Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie

Tom 13 Nr 2 (2020)

Artykuły

O pozaprocesowych funkcjach tymczasowego aresztowania

DOI: https://doi.org/10.32084/tekapr.2020.13.2-22  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2020

Abstrakt

W niniejszym artykule wskazano, że tymczasowe aresztowanie służy przede wszystkim realizacji funkcji procesowych, takich jak: uzyskanie dowodu, ochrona materiału dowodowego przed jego utratą lub zniekształceniem, zabezpieczenie osoby oskarżonego dla celów prowadzonego postępowania karnego. Funkcją procesową (sensu largo) najsurowszego środka zapobiegawczego jest także doprowadzenie do rozpoczęcia wykonywania przez osobę prawomocnie skazaną kary pozbawienia wolności. Szereg wątpliwości budzi natomiast to, czy tymczasowe aresztowanie może urzeczywistniać także wskazywane w nauce procesu karnego funkcje pozaprocesowe tj. zapobiegać popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa (funkcja ochronna), oddziaływać ogólnoprewencyjnie, stanowić element represji (tzw. funkcja represyjna), antycypować karę, chronić oskarżonego (np. przed samosądem, samobójstwem), oddziaływać wychowawczo, zaspokajać oczekiwania społeczne (w tym dawać satysfakcję pokrzywdzonemu – tzw. funkcja satysfakcyjna), umożliwiać przeprowadzenie dogłębnych badań osobopoznawczych (tzw. funkcja diagnostyczna), sprzyjać wydobyciu od oskarżonego wyjaśnień, w których przyzna się do popełnienia przestępstwa (tzw. funkcja wydobywcza). Finalnie w artykule zajęto stanowisko, że przy pomocy tymczasowego aresztowania jest realizowana wyłącznie jedna pozaprocesowa (ochronna) funkcja tymczasowego aresztowania, tj. zapobieganie popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa.

 

Bibliografia

  1. Baran, Ewa, i Krzysztof Baran. 1986. „Instytucja zatrzymania osób w systemie prawa polskiego.” Problemy Praworządności 12:45–55. [Google Scholar]
  2. Buchała, Kazimierz, i Andrzej Zoll. 1997. Polskie prawo karne. Warszawa: Wydawnictwo PWN. [Google Scholar]
  3. Bulenda, Teodor, Zbigniew Hołda, i Andrzej Rzepliński. 1992. „Prawa człowieka a zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie w polskim prawie i praktyce jego stosowania.” W Zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie a prawa człowieka, red. Zbigniew Hołda, i Andrzej Rzepliński, 103–46. Lublin: Wydawnictwo UMCS. [Google Scholar]
  4. Bulsiewicz, Andrzej. 2001. „(Środki przymusu polegające na pozbawieniu wolności uczestników procesu karnego na tle przemian ustrojowych w Polsce (1989–1999).” W Przemiany polskiego prawa (1989–1999), red. Ewa Kustra, 202–18. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK. [Google Scholar]
  5. Cieślak, Marian. 1954. „Areszt tymczasowy w świetle obecnego i w perspektywie przyszłego ustawodawstwa.” Państwo i Prawo 12:745–71. [Google Scholar]
  6. Cieślak, Marian. 1969. „O węzłowych pojęciach związanych z sensem kary.” Nowe Prawo 2:195–213. [Google Scholar]
  7. Cieślak, Marian. 1984. Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne. Warszawa: Wydawnictwo PWN. [Google Scholar]
  8. Fredrich–Michalska, Irena, i Barbara Stachurska–Marcińczak, red. 1997. Nowe kodeksy karne z 1997 r. z uzasadnieniami. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  9. Gaberle, Andrzej. 2000. „Funkcje kontroli instancyjnej w procesie karnym (zagadnienia podstawowe).” W Środki zaskarżenia w procesie karnym. Księga pamiątkowa ku czci Prof. Zbigniewa Dody, 23–46. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze. [Google Scholar]
  10. Gardocki, Lech. 2004. Prawo karne. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  11. Gronowska, Bożena. 1996. Wolność i bezpieczeństwo osobiste w sprawach karnych w świetle standardów Rady Europy. Toruń: Wydawnictwo UMK. [Google Scholar]
  12. Grzegorczyk, Tomasz, i Janusz Tylman. 2014. Polskie postępowanie karne. Warszawa: LexisNexis. [Google Scholar]
  13. Hofmański, Piotr. 1993. Europejska Konwencja Praw Człowieka i jej znaczenie dla prawa karnego materialnego, procesowego i wykonawczego. Białystok: Temida 2. [Google Scholar]
  14. Hofmański, Piotr. 1995. Konwencja Europejska a prawo karne. Toruń: TNOiK. [Google Scholar]
  15. Hołda, Zbigniew. 1998. Prawo karne wykonawcze. Kraków: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  16. Hołda, Zbigniew, i Kazimierz Postulski. 1998. Kodeks karny wykonawczy. Komentarz. Gdańsk: LEX/Arche. [Google Scholar]
  17. Izydorczyk, Jacek. 2002a. Praktyka stosowania tymczasowego aresztowania (na przykładzie sądów Polski centralnej). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. [Google Scholar]
  18. Izydorczyk, Jacek. 2002b. Stosowanie tymczasowego aresztowania w polskim procesie karnym. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze. [Google Scholar]
  19. Jeż–Ludwichowska, Maria, i Dariusz Kala. 2007. „Postępowanie przyspieszone – analiza rozwiązań ustawowych.” W Problemy prawa sądowego. Księga ofiarowana Prof. E. Skrętowiczowi, red. Ireneusz Nowikowski, 235–54. Lublin: Wydawnictwo UMCS. [Google Scholar]
  20. Kala, Dariusz. 2006. „Stosowanie tymczasowego aresztowania a realizacja zasady prawdy materialnej w polskim procesie karnym.” W Zasada prawdy materialnej, red. Zbigniew Sobolewski, i Grażyna Artymiak, 322–32. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze. [Google Scholar]
  21. Kala, Dariusz. 2009. „Postępowanie przyspieszone a standardy rzetelnego procesu.” W Praworządność i jej gwarancje, red. Dariusz Kala, 83–98. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  22. Kosonoga, Jacek. 2014. System środków dyscyplinujących uczestników postępowania karnego. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  23. Krzymuski, Edmund. 1921. System prawa karnego. Część ogólna. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza. [Google Scholar]
  24. Lelental, Stefan. 2010. „Rzeczywiste przeludnienie jednostek penitencjarnych, jego przyczyny i skutki.” Państwo i Prawo 2:28–32. [Google Scholar]
  25. Makarewicz, Juliusz. 1914. Prawo karne ogólne. Kraków: Wydawnictwo Leona Frommera. [Google Scholar]
  26. Marek, Andrzej. 2004. Prawo karne. Zagadnienia teorii i praktyki. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  27. Marszał, Kazimierz. 2003. „Stanowisko.” W Kazimierz Marszał, Stanisław Stachowiak, i Kazimierz Zgryzek, Proces karny, 5–541. Katowice: Wydawnictwo Volumen. [Google Scholar]
  28. Murzynowski, Andrzej. 1963. Areszt tymczasowy oraz inne środki zapobiegające uchylaniu się od sądu. Warszawa: Wydawnictwo PWN. [Google Scholar]
  29. Paprzycki, Lech. K. 1989. „Sądowa kontrola zatrzymania.” Nowe Prawo 9:35–36. [Google Scholar]
  30. Pawela, Stanisław. 1994. Kodeks karny wykonawczy. Komentarz. Białystok: Oficyna Prawnicza Iustitia. [Google Scholar]
  31. Pikulski, Stanisław, i Krystyna Szczechowicz. 2004. Zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie w świetle praw i wolności obywatelskich. Olsztyn: Wydawnictwo UWM. [Google Scholar]
  32. Pusz, Ryszard. 2007. „Wprowadzenie komentarzowe do ustawy z 16 listopada 2006 r.” W Postępowanie przyspieszone i występek chuligański. Zbiór przepisów z wprowadzeniem komentarzowym, b.r., 20–35. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  33. Skorupka, Stanisław, Halina Auderska, i Zofia Łempicka, red. 1989. Słownik języka polskiego. Warszawa: PWN. [Google Scholar]
  34. Stefański, Ryszard A., i Stanisław Zabłocki, red. 2019. Kodeks postępowania karnego. Komentarz. T. 2. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  35. Szewczyk, Maria. 1981. Kara łączna w polskim prawie karnym. Rozważania na tle doktryny i orzecznictwa sądowego. Kraków: Wydawnictwo UJ. [Google Scholar]
  36. Śliwowski, Jerzy. 1979. Prawo karne. Warszawa: Wydawnictwo PWN. [Google Scholar]
  37. Świda, Witold. 1986. Prawo karne. Warszawa: Wydawnictwo PWN. [Google Scholar]
  38. Tarnowska, Danuta. 2002. „Pozaprocesowa funkcja środków zapobiegawczych.” Prokuratura i Prawo 11:71–80. [Google Scholar]
  39. Tylman, Janusz. 1994. „Funkcje tymczasowego aresztowania.” W Zagadnienia prawa konstytucyjnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Szymczaka, 268–78. Łódź: Wydawnictwo UŁ. [Google Scholar]
  40. Walczak, Stanisław. 1968. „Sytuacja tymczasowo aresztowanego w PRL.” Przegląd Penitencjarny 1:14–15. [Google Scholar]
  41. Waltoś, Stanisław. 2005. Proces karny. Zarys systemu. Warszawa: LexisNexis. [Google Scholar]
  42. Waltoś, Stanisław, i Piotr Hofmański. 2016. Proces karny. Zarys systemu. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  43. Wróbel, Włodzimierz. 2006. „Tryb przyspieszony i występek chuligański w projekcie ustawodawczym. Opinia w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Druk Sejmowy nr 485).” Prokurator 3:15–30. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.