Czy sąsiad może zostać odbiorcą pisma w sądowym obrocie doręczeniowym w sprawach cywilnych na gruncie Kodeksu postępowania cywilnego? Uwagi de lege ferenda

Abstrakt

Czynność doręczenia jako jedna z najważniejszych instytucji w procesie komunikacji ma przede wszystkim zapewnić podmiotowi postępowania realną możliwość uzyskania informacji o czynnościach przedsiębranych w toku postępowania cywilnego przez sąd orzekający oraz pozostałych jego uczestników, a przez to umożliwić faktyczny udział w kreowaniu przebiegu postępowaniu oraz wpływ na jego wynik. Stosunek w ujęciu podmiotowym, na którym oparta jest czynność doręczenia ma co do zasady charakter trójstronny. Należy wyróżnić w tym układzie bowiem następujące podmioty: „podmiot czynny”, „podmiot doręczający” i „podmiot bierny” – „adresat pisma”, w przypadkach przewidzianych przepisami szczególnymi zastępowalny także przez „odbiorcę pisma”. Aktualnie, zgodnie z art. 138 § 1 k.p.c., jeżeli doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może doręczyć pismo sądowe dorosłemu domownikowi, a gdyby go nie było – administracji domu, dozorcy domu lub sołtysowi, jeżeli osoby te nie są przeciwnikami adresata w sprawie i podjęły się oddania mu pisma. Zastępcze doręczenie pisma może być dokonane tylko do rąk ściśle określonych osób trzecich, enumeratywnie wskazanych w treści analizowanego przepisu, i w odpowiedniej kolejności. Mimo braku stosownej regulacji, de lege ferenda Autor niniejszego opracowania postuluje poszerzenie aktualnie wskazanego w ustawie procesowej kręgu odbiorców pisma o dodatkową kategorię podmiotów – „sąsiada” adresata. Ze względu na istotne przymioty (stały kontakt z adresatem wynikający z utrzymywanych stosunków sąsiedzkich, przede wszystkim w czasie rzeczywistego korzystania z mieszkania, zwłaszcza w trakcie odpoczynku) wskazany podmiot jako kolejny potencjalnie odbiorca pisma, mógłby poprzez swój udział w obrocie doręczeniowym w sprawach cywilnych gwarantować zakładaną efektywność w odniesieniu do czynności przekazania pisma.