Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Tom 32 Nr 1 (2024): A Tribute to Joseph Ratzinger – Benedict XVI, vol. 2

Teologia systematyczna

Jezus jako hilastērion. Motyw przebłagania według komentarzy św. Tomasza z Akwinu i pism Josepha Ratzingera

DOI: https://doi.org/10.52097/wpt.8428  [Google Scholar]
Opublikowane: 11.07.2024

Abstrakt

Celem autora artykułu jest przedstawienie motywu przebłagania (hilastērion) obecnego u św. Tomasza z Akwinu i Josepha Ratzingera oraz ukazanie go na tle całości rozważań soteriologicznych obu teologów, a także zaakcentowanie oryginalności ich soteriologii. W pierwszej części autor zajął się myślą św. Tomasza, zwracając uwagę na systematyczny wykład dotyczący zbawienia obecny na kartach Sumy teologii. Następnie, odwołując się do Komentarzy Akwinaty, ukazał Jezusa jako przebłagalnika, w którego krwi dokonuje się tajemnica odkupienia. W drugiej części artykułu, analizując pisma Josepha Ratzingera, przedstawił kluczowe terminy soteriologiczne oraz dokonał interpretacji biblijnego słowa hilastērion. Przeprowadzone badania pozwalają na wyciągnięcie następujących konkluzji: idea przebłagania (hilastērion) obecna w Komentarzach współgra z całością soteriologii Tomasza zawartą w Summa theologiae. Z kolei myśl soteriologiczna Ratzingera nie przybiera wprawdzie postaci systematycznej, jednak motyw hilastērionu staje się dla niemieckiego teologa symbolem realizacji odkupienia.

Bibliografia

  1. Artemiuk P., Chrystologia “zstępująca” kard. Christopha Schönborna, Tarnów 2011. [Google Scholar]
  2. Artemiuk P. (ed.), Wiarygodność chrześcijańskiego orędzia zbawienia, Płock 2015. [Google Scholar]
  3. Augustine, The City of God, https://www.newadvent.org/fathers/1201.htm [access: 12.04.2024]. [Google Scholar]
  4. Augustyn, O państwie Bożym, transl. W. Kornatowski, Warszawa 1977. [Google Scholar]
  5. Aulén G., Die drei Haupttypen des christlichen Versöhnungsgedankens, “Zeitschrift für systematische Theologie” 8 (1931), pp. 501–538. [Google Scholar]
  6. Bachanek G., Tajemnica grzechu pierworodnego w ujęciu Josepha Ratzingera, “Studia Theologica Varsaviensia” 49/1 (2011), pp. 171–190. [Google Scholar]
  7. Bailey D.P., Jesus as the Mercy Seat: The Semantics and Theology of Paul’s Use of Hilastērion in Romans 3:25, PhD Thesis, Apollo – University of Cambridge Repository 1999, https://www.repository.cam.ac.uk/items/5e62c841-fce8-49ba-80e2-55feed1dbf38 [access: 17.02.2024]. [Google Scholar]
  8. Balthasar H.U. von, Theodramatik, vol. 3: Die Handlung, Einsiedeln 1980. [Google Scholar]
  9. Bauer W., A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, Chicago–London 1958. [Google Scholar]
  10. Benedykt XVI, Blask zbawienia. Homilie papieskie, Kraków 2018. [Google Scholar]
  11. Dola T., Problem komplementarności współczesnych modeli soteriologicznych, Opole 1994. [Google Scholar]
  12. Healy M., List do Hebrajczyków, Series: Katolicki Komentarz do Pisma Świętego, transl. E. Litak, Poznań 2023. [Google Scholar]
  13. Hoping H., Einführung in die Christologie, Darmstadt 2004. [Google Scholar]
  14. Hryniewicz W., Chrystus nasza Pascha. Zarys chrześcijańskiej teologii paschalnej, vol. 1, Lublin 1987. [Google Scholar]
  15. Kałuża K., Zbawienie przez Krzyż? O niektórych problemach współczesnej soteriologii, “Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” 33 (2013), pp. 173–198. [Google Scholar]
  16. Keener C.K., Komentarz historyczno-kulturowy do Nowego Testamentu, transl. Z. Kościuk, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  17. Koehler L., Baumgartner W., Stamm J.J. (eds.), Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu, vol. 1, Warszawa 2001. [Google Scholar]
  18. Kraus G., Jesus Christus – Der Heilsmittler. Lehrbuch zur Christologie, Frankfurt am Main 2005. [Google Scholar]
  19. Kudasiewicz J., Biblia księgą zbawienia, [in:] Biblia o odkupieniu, ed. R. Rubinkiewicz, Lublin 2000, pp. 7–40. [Google Scholar]
  20. Letter 28 (The Tome), https://www.newadvent.org/fathers/3604028.htm [access: 11.05.2024]. [Google Scholar]
  21. O’Collins G., Jezus nasz Odkupiciel. Chrześcijańskie ujęcie zbawienia, transl. J. Pociej, Kraków 2009. [Google Scholar]
  22. Paluch M., Traktat o zbawieniu, [in:] J. Szymik, M. Paluch, Traktat o Bogu Jedynym. Traktat o zbawieniu, Warszawa 2006, pp. 233–506 [Google Scholar]
  23. Przanowski M., Krótkie wprowadzenie do współczesnego teizmu kenotycznego, Warszawa 2018. [Google Scholar]
  24. Przanowski M., Uniżony Bóg w myśli św. Tomasza z Akwinu, Toruń 2018. [Google Scholar]
  25. Ratzinger J., Holy Week: From the Entrance into Jerusalem to the Resurrection, transl. Ph.J. Whitmore, San Francisco 2011. [Google Scholar]
  26. Ratzinger J., Od wjazdu do Jerozolimy do zmartwychwstania, [in:] J. Ratzinger, Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. M. Górecka, W. Szymona, vol. 1, Opera Omnia 6/1, Lublin 2015, pp. 381–582. [Google Scholar]
  27. Ratzinger J., Odkupienie – coś więcej niż frazes, [in:] J. Ratzinger, Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. W. Szymona, vol. 2, Opera Omnia 6/2, Lublin 2015, pp. 863–872. [Google Scholar]
  28. Ratzinger J., Pośrednik, [in:] J. Ratzinger, Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. W. Szymona, vol. 2, Opera Omnia 6/2, Lublin 2015, pp. 828–832. [Google Scholar]
  29. Ratzinger J., Zadośćuczynienie, [in:] J. Ratzinger, Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. W. Szymona, vol. 2, Opera Omnia 6/2, Lublin 2015, pp. 845–847. [Google Scholar]
  30. Ratzinger J., Zastępstwo, [in:] J. Ratzinger, Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. W. Szymona, vol. 2, Opera Omnia 6/2, Lublin 2015, pp. 833–844. [Google Scholar]
  31. Ratzinger J., Zbawienie, [in:] J. Ratzinger, Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. W. Szymona, vol. 2, Opera Omnia 6/2, Lublin 2015, pp. 823–827. [Google Scholar]
  32. Rosik M., Church and Synagogue (30–313 AD). Parting of the Ways, Berlin 2019. [Google Scholar]
  33. Rosik M., Kościół a Synagoga (30–313 po Chr.). Na rozdrożu, Wrocław 2016. [Google Scholar]
  34. Roszak P., Odkupiciel i przyjaciel. U podstaw chrystologii soteriologicznej św. Tomasza z Akwinu w świetle Super Psalmos, Poznań–Warszawa 2020. [Google Scholar]
  35. Roszak P., Soteriologia zasługi i przyjaźni. Św. Tomasz z Akwinu wobec Cur Deus homo św. Anzelma, “Teologia w Polsce” 8/1 (2014), pp. 19–36. [Google Scholar]
  36. Schönborn Ch., Beschprechung, “Freiburger Zeitschrift für Philosophie und Theologie” 26 (1979), pp. 618–626. [Google Scholar]
  37. Schönborn Ch., Gott sandte seinen Sohn, in collaboration with M. Konrad, H.P. Weber, Paderborn 2002. [Google Scholar]
  38. Schönborn Ch., Pokarm życia. Tajemnica Eucharystii, transl. B. Widła, Warszawa 2006. [Google Scholar]
  39. Skarczyńskiego J., Soteriologiczne znaczenie posłuszeństwa w ujęciu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI, Doctoral dissertation, University of Silesia, Katowice 2021. [Google Scholar]
  40. Söding T. (ed.), Tod und Auferstehung Jesu. Theologische Antworten auf das Buch des Papstes, Freiburg im Breisgau 2011. [Google Scholar]
  41. Szmulewicz H., Chrystus drogą człowieka. Argumentacja soteriologiczna we współczesnej refleksji teologicznej ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu antropologicznego, Kraków 2013. [Google Scholar]
  42. Szymik J., Prawda i mądrość. Przewodnik po teologii Benedykta XVI, Kraków 2019. [Google Scholar]
  43. Szymik J., Theologia benedicta, vol. 2, Katowice 2012. [Google Scholar]
  44. Tiwald M., Christ as Hilastērion (Rom 3:25). Pauline Theology on the Day of Atonement in the Mirror of Early Jewish Thought, [in:] The Day of Atonement. Its Interpretations in Early Jewish and Christian Traditions, eds. T. Hieke, T. Nicklas, Leiden 2012, pp. 189–209. [Google Scholar]
  45. Thomas Aquinas, Commentary on the Epistle to the Hebrews, transl. F.R. Larcher, https://isidore.co/aquinas/english/SSHebrews.htm [access: 13.04.2024]. [Google Scholar]
  46. Thomas Aquinas, Commentary on Romans, https://aquinas.cc/la/en/~Rom [access: 10.04.2024]. [Google Scholar]
  47. Thomas Aquinas, Summa Theologie, https://www.newadvent.org/summa/ [access: 8.04.2024]. [Google Scholar]
  48. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, vol. 24: Tajemnica Wcielenia Słowa Bożego, transl. S. Piotrowicz, Londyn 1962. [Google Scholar]
  49. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, vol. 25: Bóg–Człowiek Syn Maryi, transl. S. Piotrowicz, Londyn 1964. [Google Scholar]
  50. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, vol. 26: Droga Zbawiciela, transl. S. Piotrowicz, Londyn 1968. [Google Scholar]
  51. Tomasz z Akwinu, Wykład Listów św. Pawła: List do Hebrajczyków, transl. P. Chojnacka, Series: Dzieła Wszystkie Tomasza z Akwinu 68, Toruń–Warszawa–Poznań 2023. [Google Scholar]
  52. Tomasz z Akwinu, Wykład Listów św. Pawła: List do Rzymian, transl. J. Salij, Series: Dzieła Wszystkie Tomasza z Akwinu 64, Toruń–Warszawa–Poznań 2023. [Google Scholar]
  53. Torrell J.-P., Święty Tomasz z Akwinu. Mistrz duchowy, transl. A. Kuryś, Poznań 2003. [Google Scholar]
  54. Ullrich L., Soteriologische Modelle in der Dogmengeschichte. Eine Skizze als Orientierungshilfe, “Theologisches Jahrbuch” 1988, pp. 234–252. [Google Scholar]
  55. Weiß A., Christus Jesus als Weihegeschenk oder Sühnemal? Anmerkungen zu einer neueren Deutung von hilastērion (Röm 3,25) samt einer Liste der epigraphischen Belege, “Zeitschrift für die neutestamentliche Wissenschaft” 105/2 (2014), pp. 294–302. [Google Scholar]
  56. Zywietz V., Representing the Government of God: Christ as the Hilastērion in Romans 3:25, Master of Arts, Andrews University, Berrien Springs, MI 2016. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.