Zur Hauptnavigation springen Zum Inhalt springen Zur Fußzeile springen
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Bd. 30 Nr. 2 (2022)

Teologia systematyczna

Teologia natchnienia z perspektywy posłań Syna i Ducha Świętego

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2022.30.2.87-112  [Google Scholar]
Veröffentlicht: 2023-02-08

Abstract

W artykule zaprezentowano wybrane aspekty teologii natchnienia i teologii objawienia opracowane z perspektywy teologii dogmatycznej. Za klucz prowadzonej refleksji przyjęto nierozdzielne misje Syna i Ducha Świętego. Wzięto pod uwagę, że natchnienie i objawienie winny być rozróżnione, ale nie rozdzielone. Wykorzystano wzajemne powiązania tajemnic wiary między sobą (nexus mysteriorum). Na pierwszy plan wysunięto natchnienie autorów Nowego Testamentu będące rezultatem kulminacyjnych wydarzeń zbawczych i objawieniowych związanych ze Wcieleniem, Paschą i Zesłaniem Ducha Świętego. Uwzględniono również związek hagiografów z Kościołem, dla którego Lud Boży Starego Przymierza był typem. Najpierw została zaprezentowana chrystologia słowa i pneumatologia słowa wyprowadzona z analogii inkarnacyjnej. Kolejno podjęto kwestie więzi Apostołów z hagiografami (nazywanych w Dei verbum „mężami apostolskimi”) i ich partycypacji w posłaniach Syna i Ducha Świętego. W ostatniej części ukazano znaczenie Eucharystii, w której kontynuowana jest samo-komunikacja Trójjedynego Boga, dla teologii natchnienia.

Literaturhinweise

  1. Alonso Schӧkel L., Słowo natchnione. Pismo święte w świetle nauki o języku, tłum. A. Malewski, Kraków 1993. [Google Scholar]
  2. Bartnik C.S., Dogmatyka katolicka, t. 1: Traktaty I–VI, Lublin 2012. [Google Scholar]
  3. Benedykt XVI, Adhortacja Sacramentum caritatis. [Google Scholar]
  4. Benedykt XVI, Adhortacja Verbum Domini. [Google Scholar]
  5. Benedykt XVI, Audiencja generalna „Tak” powiedziane Bogu szczytem wolności (1.02.2012), „L’Osservatore Romano” wyd. pol. 4 (2012), s. 44–46. [Google Scholar]
  6. Blaauw M., The Nature of Divine Revelation, „The Heythrop Journal” 50/1 (2009), s. 2–12. [Google Scholar]
  7. Borto P., Kudasiewicz J., Aktualność teologiczno-pastoralna Konstytucji o Objawieniu Bożym, „Kieleckie Studia Teologiczne” 5 (2006), s. 371–402. [Google Scholar]
  8. Cantalamessa R., Pieśń Ducha Świętego. Rozważania na temat „Veni Creator”, tłum. M. Przeczewski, Warszawa 2003. [Google Scholar]
  9. Childs B.S., Biblical Theology in Crisis, Philadelphia 1970. [Google Scholar]
  10. Childs B.S., Biblical Theology of the Old and New Testament: Theological Reflection on the Christian Bible, Minneapolis 1993. [Google Scholar]
  11. Congar Y., Słowo i tchnienie, tłum. M. Jagielski, Kraków 2018. [Google Scholar]
  12. Czaja A., Naczelna zasada i przewodnie idee teologii Josepha Ratzingera, „Forum Teologiczne” 8 (2007), s. 5–18. [Google Scholar]
  13. Douglass S., Theology of the Gap: Cappadocian Language Theory and the Trinitarian Controversy, Berlin–New York 2005. [Google Scholar]
  14. Enns P., Inspiration and Incarnation: Evangelicals and the Problem of the Old Testament, Grand Rapids 2015. [Google Scholar]
  15. Fitzmyer J.A., The Biblical Commission and Christology, „Theological Studies” 46/3 (1985), s. 407–479. [Google Scholar]
  16. Flis J., List do Filipian. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2011. [Google Scholar]
  17. Forte B., Kościół ikoną Trójcy Świętej. Zarys eklezjologii, tłum. A. Nowicki, Wrocław 1991. [Google Scholar]
  18. Gadenz P.T., Magisterial Teaching on the Inspiration and Truth of Scripture: Precedents and Prospects, „Letter & Spirit” (2010) nr 6, s. 67–91. [Google Scholar]
  19. Goldingay J., Models for Interpretation of Scripture, Toronto 2004. [Google Scholar]
  20. Goldingay J., Natchnienie, [w:] Słownik hermeneutyki biblijnej, R.J. Coggins, J.L. Houlden (red.), W. Chrostowski (red. wyd. pol.), tłum. B. Widła, Warszawa 2005, s. 611–613. [Google Scholar]
  21. Góźdź K., Istota Kościoła według Josepha Ratzingera, „Teologia w Polsce” 11/1 (2017), s. 5–15. [Google Scholar]
  22. Guardini R., Bóg. Nasz Pan Jezus Chrystus. Osoba i życie, tłum. J. Zychowicz, Warszawa 1999. [Google Scholar]
  23. Hahn S., Letter and Spirit: From Written Text to Living Word in the Liturgy, New York 2005. [Google Scholar]
  24. Hahn S., Przymierze i komunia. Teologia biblijna papieża Benedykta XVI, tłum. D. Krupińska, Kraków 2021. [Google Scholar]
  25. Hahn S., Worship in the Word: Toward a Liturgical Hermeneutic, „Letter & Spirit” 1 (2005), s. 101–136. [Google Scholar]
  26. Irenaeus Lugdunensis, Adversus Haereses, [w:] Patrologia Graeca 7, col. 433–1224. [Google Scholar]
  27. Ireneusz z Lyonu, Adversus Haereses, tłum. J. Brylowski, Pelplin 2018. [Google Scholar]
  28. Jan Damasceński, Wykład wiary prawdziwej, tłum. B. Wojkowski, Warszawa 1969. [Google Scholar]
  29. Joannes Damascenus, De fide orthodoxa, [w:] Patrologia Graeca 94, col. 790–1228. [Google Scholar]
  30. Kasper W., Kościół katolicki. Istota, rzeczywistość, posłannictwo, tłum. G. Rawski, Kraków 2014. [Google Scholar]
  31. Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 2009. [Google Scholar]
  32. Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja „Dominus Iesus” (O jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła), Kraków [b.r.]. [Google Scholar]
  33. Ladaria L.F., Słowo wcielone i Duch Święty w dziele zbawienia, [w:] Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja „Dominus Iesus”. Tekst i komentarze, tłum. J. Królikowski, Poznań 2006, s. 62–74. [Google Scholar]
  34. Leks P., „Słowo Twoje jest prawdą…”. Charyzmat natchnienia biblijnego, Katowice 1997. [Google Scholar]
  35. Levering M., Engaging the Doctrine of Revelatio: The Mediation of the Gospel through Church and Scripture, Grand Rapids 2014. [Google Scholar]
  36. Levering M., The Inspiration of Scripture: A Status Quaestionis, „Letter & Spirit” 6 (2010), s. 281–314. [Google Scholar]
  37. Linke W., Logos Wcielony i słowo przepowiadane. Teologia Słowa Bożego i praktyka przepowiadania Słowa Bożego w Verbum Domini”, Lumen fidei i Evangelii gaudium, „Warszawskie Studia Teologiczne” 28/1 (2015), s. 104–123. [Google Scholar]
  38. Liszka P., Duch Święty twórcą Kościoła. Ujęcie personalistyczne integralne, „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” 2 (2011), s. 175–182. [Google Scholar]
  39. Malina A., Ewangelia według świętego Marka. Rozdziały 1,1–8,26. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2013. [Google Scholar]
  40. Malina A., List do Hebrajczyków. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2018. [Google Scholar]
  41. Mickiewicz F., List św. Judy. Drugi List św. Piotra. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2018. [Google Scholar]
  42. Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Wybrane zagadnienia z chrystologii (1979), tłum. J. Bielecki, [w:] Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, J. Królikowski (red.), Kraków 2000, s. 111–132. [Google Scholar]
  43. Müller G.L., Chrystologia – nauka o Jezusie Chrystusie, tłum. W. Szymona, Kraków 1998. [Google Scholar]
  44. Müller G.L., Dogmatyka katolicka, tłum. W. Szymona, Kraków 2015. [Google Scholar]
  45. Muszyński H., Charyzmat natchnienia biblijnego, [w:] Wstęp ogólny do Pisma Świętego, J. Szlaga (red.), Poznań 2008, s. 17–68. [Google Scholar]
  46. Nastałek J., Słowo i tchnienie. Konieczność duchowości inkarnacyjnej, [w:] Współczesne oblicza duchowości. Nova et vetera, B. Ferdek, P. Beyga (red.), Wrocław 2020, s. 115–128. [Google Scholar]
  47. O’Collins G., Inspiration: Towards a Christian Interpretation of Biblical Inspiration, Oxford 2018. [Google Scholar]
  48. O’Collins G., Jezus nasz Odkupiciel. Chrześcijańskie ujęcie zbawienia, tłum. J. Pociej, Kraków 2009. [Google Scholar]
  49. O’Collins G., Revelation: Towards a Christian Interpretation of God’s Self-revelation in Jesus Christ, Oxford 2016. [Google Scholar]
  50. Papieska Komisja Biblijna, Biblia i chrystologia, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 3 (1988), s. 185–226. [Google Scholar]
  51. Papieska Komisja Biblijna, Instrukcja w sprawie historyczności Ewangelii Sancta Mater Ecclesia, tłum. A. Klawek, „Ruch Biblijny i Liturgiczny”4 (1964), s. 197–207. [Google Scholar]
  52. Papieska Komisja Biblijna, Natchnienie i prawda Pisma Świętego. Słowo, które od Boga pochodzi i mówi o Bogu, aby zbawić świat, tłum. H. Witczyk, Kielce 2014. [Google Scholar]
  53. Pokrywiński R., Objawienie Boże a praxis, Pelplin 2022. [Google Scholar]
  54. Proniewski A., Hermeneutyczne aspekty pneumatologii, [w:] Duch Kościoła – Kościół Ducha, A. Proniewski (red.), Białystok 2014, s. 156–180. [Google Scholar]
  55. Rahner K., Nowe ujęcie natchnienia biblijnego, tłum. A. Morawska, [w:] Biblia dzisiaj, J. Kudasiewicz (red.), Kraków 1969, s. 189–197. [Google Scholar]
  56. Ratzinger J., Duch liturgii, tłum. E. Pieciul, Poznań 2002. [Google Scholar]
  57. Ratzinger J., Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, tłum. M. Górecka, W. Szymona, seria: Opera omnia 6/1, Lublin 2015. [Google Scholar]
  58. Ratzinger J., Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, tłum. W. Szymona, seria: Opera omnia 6/2, Lublin 2015. [Google Scholar]
  59. Ratzinger J., Kościół – znak wśród narodów. Pisma eklezjologiczne i ekumeniczne, tłum. W. Szymona, seria: Opera omnia 8/1, Lublin 2013. [Google Scholar]
  60. Ratzinger J., O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – Przekaz – Interpretacja, tłum. E. Grzesiuk, seria: Opera omnia, 7/2, Lublin 2016. [Google Scholar]
  61. Ratzinger J., Teologia liturgii. Sakramentalne podstawy życia chrześcijańskiego, tłum. W. Szymona, seria: Opera omnia 11, Lublin 2012. [Google Scholar]
  62. Ratzinger J., Wiara w Piśmie i Tradycji. Teologiczna nauka o zasadach, tłum. J. Merecki, seria: Opera omnia 9/1, Lublin 2018. [Google Scholar]
  63. Rosik M., Pierwszy List do Koryntian. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2009. [Google Scholar]
  64. Scheffczyk L., Sacred Scripture: God’s Word and the Church’s Word, „Communio” English Edition 1 (2001), s. 26–41. [Google Scholar]
  65. Schönborn C., Bóg zesłał Syna Swego. Chrystologia, współpr. M. Konrad, H.P. Weber, tłum. L. Balter, Poznań 2002. [Google Scholar]
  66. Seweryniak H., Teologia fundamentalna, t. 2, Warszawa 2010. [Google Scholar]
  67. Słomka J., Ireneusz i przebóstwienie człowieka, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 42/1 (2009), s. 97–104. [Google Scholar]
  68. Sobór Konstantynopolitański III, Wykład wiary, [w:] Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. 1: Nicea I, Konstantynopol I, Efez, Chalcedon, Konstantynopol II, Konstantynopol III, Nicea II (325–787), układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2007, s. 308–323. [Google Scholar]
  69. Sobór Watykański I, Konstytucja dogmatyczna o wierze katolickiej Dei Filius. [Google Scholar]
  70. Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium. [Google Scholar]
  71. Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei verbum. [Google Scholar]
  72. Sokolowski R., Eucharistic Presence: A Study in the Theology of Disclosure, Washington 1994. [Google Scholar]
  73. Sokolowski R., God’s Word and Human Speech, „Nova et Vetera” English Edition 11/1 (2013), s. 187–210. [Google Scholar]
  74. Sosnowski A., Świętość i święci w nauczaniu Josepha Ratzingera – Benedykta XVI, Żmigród 2021. [Google Scholar]
  75. Sparks K.L., Sacred Word, Broken Word: Biblical Authority and the Dark Side of Scripture, Grand Rapids 2012. [Google Scholar]
  76. Strzelczyk G., Sakrament Eucharystii, [w:] Znaki tajemnicy. Sakramenty w teorii i praktyce Kościoła, K. Porosło, R.J. Woźniak (red.), Kraków 2018, s. 347–387. [Google Scholar]
  77. Szymik J., Logikelatreía – istota służby Bożej według J. Ratzingera / Benedykta XVI, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” 32 (2012), s. 131–141. [Google Scholar]
  78. Szymik S., Słowo i Duch Chrystusa. Charyzmat natchnienia biblijnego odczytany w kluczu chrystologicznym, [w:] Scripturae sacrae propagator. Księga wydana z okazji 80. rocznicy urodzin ks. profesora Janusza M. Czerskiego, K. Ziaja (red.), Opole 2015, s. 215–230. [Google Scholar]
  79. Świerzawski W., Hermeneutyka w liturgii, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 24/2–3 (1971), s. 131–147. [Google Scholar]
  80. Tarocchi S., Jesus Christ and Contemporary Bible Teaching: Questions about the Jesus of History, „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 28/1 (2020), s. 7–22. [Google Scholar]
  81. Tomasz z Akwinu, Summa theologiae, I-III, Torino 1962–1963. [Google Scholar]
  82. Vanhoozer K.J., Ascending the Mountain, Singing the Rock: Biblical Interpretation Earthed, Typed, and Transfigured, „Modern Theology” 28/4 (2012), s. 781–803. [Google Scholar]
  83. Witczyk H., Natchnienie, prawda, zbawienie, Poznań 2020. [Google Scholar]
  84. Work T., Living and Active: Scripture in the Economy of Salvation, Grand Rapids 2002. [Google Scholar]
  85. Woźniak R.J., Praca nad dogmatem. Wybrane aspekty odnowy teologii dogmatycznej, Kraków 2022. [Google Scholar]
  86. Zatwardnicki S., Katafatyczność i apofatyczność słowa Bożego w świetle misterium Wcielenia, „Collectanea Theologica” 92/4 (2022), s. 39–92. [Google Scholar]
  87. Zatwardnicki S., Natchnienie w diachronicznie ujmowanym Ciele Chrystusa. Przyczynek do eklezjologii natchnienia, „Roczniki Teologiczne” 69/2 (2022), s. 125–144. [Google Scholar]
  88. Zatwardnicki S., Od teologii objawienia do teologii natchnienia. Studium inspirowane twórczością Geralda O’Collinsa i Josepha Ratzingera, Lublin 2022. [Google Scholar]
  89. Zatwardnicki S., The “Just Once” and “Once for Ever” of the Word of God, „Collectanea Theologica” 1 (2022), s. 89–112. [Google Scholar]

Downloads

Keine Nutzungsdaten vorhanden.