Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Vol. 30 No. 2 (2022)

Systematic theology

The Theology of Inspiration from the Perspective of the Missions of the Son and the Holy Spirit

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2022.30.2.87-112  [Google Scholar]
Published: 2023-02-08

Abstract

This article presents selected aspects of the theology of inspiration and the theology of revelation developed from the perspective of dogmatic theology. As a key for reflection the inseparable missions of the Son and the Holy Spirit were taken. It was considered that inspiration and revelation should be distinguished, but not separated. Account was also taken of the interrelations of the mysteries of faith (nexus mysteriorum). To the fore came the inspiration of the New Testament authors resulting from the crucial salvific and revelatory events associated with the Incarnation, Pascha and Pentecost. The relationship of the hagiographers to the Church, for which the People of God of the Old Covenant was a type, was also considered. The text first presents the Christology of the Word and the pneumatology of the Word derived from the incarnational analogy. Subsequently, the relationship of the Apostles to the hagiographers (called “apostolic men” in Dei verbum) and their participation in the missions of the Son and the Holy Spirit are addressed. The final part shows the importance of the Eucharist, in which the self-communication of the Triune God continues, for the theology of inspiration.

References

  1. Alonso Schӧkel L., Słowo natchnione. Pismo święte w świetle nauki o języku, tłum. A. Malewski, Kraków 1993. [Google Scholar]
  2. Bartnik C.S., Dogmatyka katolicka, t. 1: Traktaty I–VI, Lublin 2012. [Google Scholar]
  3. Benedykt XVI, Adhortacja Sacramentum caritatis. [Google Scholar]
  4. Benedykt XVI, Adhortacja Verbum Domini. [Google Scholar]
  5. Benedykt XVI, Audiencja generalna „Tak” powiedziane Bogu szczytem wolności (1.02.2012), „L’Osservatore Romano” wyd. pol. 4 (2012), s. 44–46. [Google Scholar]
  6. Blaauw M., The Nature of Divine Revelation, „The Heythrop Journal” 50/1 (2009), s. 2–12. [Google Scholar]
  7. Borto P., Kudasiewicz J., Aktualność teologiczno-pastoralna Konstytucji o Objawieniu Bożym, „Kieleckie Studia Teologiczne” 5 (2006), s. 371–402. [Google Scholar]
  8. Cantalamessa R., Pieśń Ducha Świętego. Rozważania na temat „Veni Creator”, tłum. M. Przeczewski, Warszawa 2003. [Google Scholar]
  9. Childs B.S., Biblical Theology in Crisis, Philadelphia 1970. [Google Scholar]
  10. Childs B.S., Biblical Theology of the Old and New Testament: Theological Reflection on the Christian Bible, Minneapolis 1993. [Google Scholar]
  11. Congar Y., Słowo i tchnienie, tłum. M. Jagielski, Kraków 2018. [Google Scholar]
  12. Czaja A., Naczelna zasada i przewodnie idee teologii Josepha Ratzingera, „Forum Teologiczne” 8 (2007), s. 5–18. [Google Scholar]
  13. Douglass S., Theology of the Gap: Cappadocian Language Theory and the Trinitarian Controversy, Berlin–New York 2005. [Google Scholar]
  14. Enns P., Inspiration and Incarnation: Evangelicals and the Problem of the Old Testament, Grand Rapids 2015. [Google Scholar]
  15. Fitzmyer J.A., The Biblical Commission and Christology, „Theological Studies” 46/3 (1985), s. 407–479. [Google Scholar]
  16. Flis J., List do Filipian. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2011. [Google Scholar]
  17. Forte B., Kościół ikoną Trójcy Świętej. Zarys eklezjologii, tłum. A. Nowicki, Wrocław 1991. [Google Scholar]
  18. Gadenz P.T., Magisterial Teaching on the Inspiration and Truth of Scripture: Precedents and Prospects, „Letter & Spirit” (2010) nr 6, s. 67–91. [Google Scholar]
  19. Goldingay J., Models for Interpretation of Scripture, Toronto 2004. [Google Scholar]
  20. Goldingay J., Natchnienie, [w:] Słownik hermeneutyki biblijnej, R.J. Coggins, J.L. Houlden (red.), W. Chrostowski (red. wyd. pol.), tłum. B. Widła, Warszawa 2005, s. 611–613. [Google Scholar]
  21. Góźdź K., Istota Kościoła według Josepha Ratzingera, „Teologia w Polsce” 11/1 (2017), s. 5–15. [Google Scholar]
  22. Guardini R., Bóg. Nasz Pan Jezus Chrystus. Osoba i życie, tłum. J. Zychowicz, Warszawa 1999. [Google Scholar]
  23. Hahn S., Letter and Spirit: From Written Text to Living Word in the Liturgy, New York 2005. [Google Scholar]
  24. Hahn S., Przymierze i komunia. Teologia biblijna papieża Benedykta XVI, tłum. D. Krupińska, Kraków 2021. [Google Scholar]
  25. Hahn S., Worship in the Word: Toward a Liturgical Hermeneutic, „Letter & Spirit” 1 (2005), s. 101–136. [Google Scholar]
  26. Irenaeus Lugdunensis, Adversus Haereses, [w:] Patrologia Graeca 7, col. 433–1224. [Google Scholar]
  27. Ireneusz z Lyonu, Adversus Haereses, tłum. J. Brylowski, Pelplin 2018. [Google Scholar]
  28. Jan Damasceński, Wykład wiary prawdziwej, tłum. B. Wojkowski, Warszawa 1969. [Google Scholar]
  29. Joannes Damascenus, De fide orthodoxa, [w:] Patrologia Graeca 94, col. 790–1228. [Google Scholar]
  30. Kasper W., Kościół katolicki. Istota, rzeczywistość, posłannictwo, tłum. G. Rawski, Kraków 2014. [Google Scholar]
  31. Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 2009. [Google Scholar]
  32. Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja „Dominus Iesus” (O jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła), Kraków [b.r.]. [Google Scholar]
  33. Ladaria L.F., Słowo wcielone i Duch Święty w dziele zbawienia, [w:] Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja „Dominus Iesus”. Tekst i komentarze, tłum. J. Królikowski, Poznań 2006, s. 62–74. [Google Scholar]
  34. Leks P., „Słowo Twoje jest prawdą…”. Charyzmat natchnienia biblijnego, Katowice 1997. [Google Scholar]
  35. Levering M., Engaging the Doctrine of Revelatio: The Mediation of the Gospel through Church and Scripture, Grand Rapids 2014. [Google Scholar]
  36. Levering M., The Inspiration of Scripture: A Status Quaestionis, „Letter & Spirit” 6 (2010), s. 281–314. [Google Scholar]
  37. Linke W., Logos Wcielony i słowo przepowiadane. Teologia Słowa Bożego i praktyka przepowiadania Słowa Bożego w Verbum Domini”, Lumen fidei i Evangelii gaudium, „Warszawskie Studia Teologiczne” 28/1 (2015), s. 104–123. [Google Scholar]
  38. Liszka P., Duch Święty twórcą Kościoła. Ujęcie personalistyczne integralne, „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” 2 (2011), s. 175–182. [Google Scholar]
  39. Malina A., Ewangelia według świętego Marka. Rozdziały 1,1–8,26. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2013. [Google Scholar]
  40. Malina A., List do Hebrajczyków. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2018. [Google Scholar]
  41. Mickiewicz F., List św. Judy. Drugi List św. Piotra. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2018. [Google Scholar]
  42. Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Wybrane zagadnienia z chrystologii (1979), tłum. J. Bielecki, [w:] Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, J. Królikowski (red.), Kraków 2000, s. 111–132. [Google Scholar]
  43. Müller G.L., Chrystologia – nauka o Jezusie Chrystusie, tłum. W. Szymona, Kraków 1998. [Google Scholar]
  44. Müller G.L., Dogmatyka katolicka, tłum. W. Szymona, Kraków 2015. [Google Scholar]
  45. Muszyński H., Charyzmat natchnienia biblijnego, [w:] Wstęp ogólny do Pisma Świętego, J. Szlaga (red.), Poznań 2008, s. 17–68. [Google Scholar]
  46. Nastałek J., Słowo i tchnienie. Konieczność duchowości inkarnacyjnej, [w:] Współczesne oblicza duchowości. Nova et vetera, B. Ferdek, P. Beyga (red.), Wrocław 2020, s. 115–128. [Google Scholar]
  47. O’Collins G., Inspiration: Towards a Christian Interpretation of Biblical Inspiration, Oxford 2018. [Google Scholar]
  48. O’Collins G., Jezus nasz Odkupiciel. Chrześcijańskie ujęcie zbawienia, tłum. J. Pociej, Kraków 2009. [Google Scholar]
  49. O’Collins G., Revelation: Towards a Christian Interpretation of God’s Self-revelation in Jesus Christ, Oxford 2016. [Google Scholar]
  50. Papieska Komisja Biblijna, Biblia i chrystologia, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 3 (1988), s. 185–226. [Google Scholar]
  51. Papieska Komisja Biblijna, Instrukcja w sprawie historyczności Ewangelii Sancta Mater Ecclesia, tłum. A. Klawek, „Ruch Biblijny i Liturgiczny”4 (1964), s. 197–207. [Google Scholar]
  52. Papieska Komisja Biblijna, Natchnienie i prawda Pisma Świętego. Słowo, które od Boga pochodzi i mówi o Bogu, aby zbawić świat, tłum. H. Witczyk, Kielce 2014. [Google Scholar]
  53. Pokrywiński R., Objawienie Boże a praxis, Pelplin 2022. [Google Scholar]
  54. Proniewski A., Hermeneutyczne aspekty pneumatologii, [w:] Duch Kościoła – Kościół Ducha, A. Proniewski (red.), Białystok 2014, s. 156–180. [Google Scholar]
  55. Rahner K., Nowe ujęcie natchnienia biblijnego, tłum. A. Morawska, [w:] Biblia dzisiaj, J. Kudasiewicz (red.), Kraków 1969, s. 189–197. [Google Scholar]
  56. Ratzinger J., Duch liturgii, tłum. E. Pieciul, Poznań 2002. [Google Scholar]
  57. Ratzinger J., Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, tłum. M. Górecka, W. Szymona, seria: Opera omnia 6/1, Lublin 2015. [Google Scholar]
  58. Ratzinger J., Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, tłum. W. Szymona, seria: Opera omnia 6/2, Lublin 2015. [Google Scholar]
  59. Ratzinger J., Kościół – znak wśród narodów. Pisma eklezjologiczne i ekumeniczne, tłum. W. Szymona, seria: Opera omnia 8/1, Lublin 2013. [Google Scholar]
  60. Ratzinger J., O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – Przekaz – Interpretacja, tłum. E. Grzesiuk, seria: Opera omnia, 7/2, Lublin 2016. [Google Scholar]
  61. Ratzinger J., Teologia liturgii. Sakramentalne podstawy życia chrześcijańskiego, tłum. W. Szymona, seria: Opera omnia 11, Lublin 2012. [Google Scholar]
  62. Ratzinger J., Wiara w Piśmie i Tradycji. Teologiczna nauka o zasadach, tłum. J. Merecki, seria: Opera omnia 9/1, Lublin 2018. [Google Scholar]
  63. Rosik M., Pierwszy List do Koryntian. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2009. [Google Scholar]
  64. Scheffczyk L., Sacred Scripture: God’s Word and the Church’s Word, „Communio” English Edition 1 (2001), s. 26–41. [Google Scholar]
  65. Schönborn C., Bóg zesłał Syna Swego. Chrystologia, współpr. M. Konrad, H.P. Weber, tłum. L. Balter, Poznań 2002. [Google Scholar]
  66. Seweryniak H., Teologia fundamentalna, t. 2, Warszawa 2010. [Google Scholar]
  67. Słomka J., Ireneusz i przebóstwienie człowieka, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 42/1 (2009), s. 97–104. [Google Scholar]
  68. Sobór Konstantynopolitański III, Wykład wiary, [w:] Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. 1: Nicea I, Konstantynopol I, Efez, Chalcedon, Konstantynopol II, Konstantynopol III, Nicea II (325–787), układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2007, s. 308–323. [Google Scholar]
  69. Sobór Watykański I, Konstytucja dogmatyczna o wierze katolickiej Dei Filius. [Google Scholar]
  70. Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium. [Google Scholar]
  71. Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei verbum. [Google Scholar]
  72. Sokolowski R., Eucharistic Presence: A Study in the Theology of Disclosure, Washington 1994. [Google Scholar]
  73. Sokolowski R., God’s Word and Human Speech, „Nova et Vetera” English Edition 11/1 (2013), s. 187–210. [Google Scholar]
  74. Sosnowski A., Świętość i święci w nauczaniu Josepha Ratzingera – Benedykta XVI, Żmigród 2021. [Google Scholar]
  75. Sparks K.L., Sacred Word, Broken Word: Biblical Authority and the Dark Side of Scripture, Grand Rapids 2012. [Google Scholar]
  76. Strzelczyk G., Sakrament Eucharystii, [w:] Znaki tajemnicy. Sakramenty w teorii i praktyce Kościoła, K. Porosło, R.J. Woźniak (red.), Kraków 2018, s. 347–387. [Google Scholar]
  77. Szymik J., Logikelatreía – istota służby Bożej według J. Ratzingera / Benedykta XVI, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” 32 (2012), s. 131–141. [Google Scholar]
  78. Szymik S., Słowo i Duch Chrystusa. Charyzmat natchnienia biblijnego odczytany w kluczu chrystologicznym, [w:] Scripturae sacrae propagator. Księga wydana z okazji 80. rocznicy urodzin ks. profesora Janusza M. Czerskiego, K. Ziaja (red.), Opole 2015, s. 215–230. [Google Scholar]
  79. Świerzawski W., Hermeneutyka w liturgii, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 24/2–3 (1971), s. 131–147. [Google Scholar]
  80. Tarocchi S., Jesus Christ and Contemporary Bible Teaching: Questions about the Jesus of History, „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 28/1 (2020), s. 7–22. [Google Scholar]
  81. Tomasz z Akwinu, Summa theologiae, I-III, Torino 1962–1963. [Google Scholar]
  82. Vanhoozer K.J., Ascending the Mountain, Singing the Rock: Biblical Interpretation Earthed, Typed, and Transfigured, „Modern Theology” 28/4 (2012), s. 781–803. [Google Scholar]
  83. Witczyk H., Natchnienie, prawda, zbawienie, Poznań 2020. [Google Scholar]
  84. Work T., Living and Active: Scripture in the Economy of Salvation, Grand Rapids 2002. [Google Scholar]
  85. Woźniak R.J., Praca nad dogmatem. Wybrane aspekty odnowy teologii dogmatycznej, Kraków 2022. [Google Scholar]
  86. Zatwardnicki S., Katafatyczność i apofatyczność słowa Bożego w świetle misterium Wcielenia, „Collectanea Theologica” 92/4 (2022), s. 39–92. [Google Scholar]
  87. Zatwardnicki S., Natchnienie w diachronicznie ujmowanym Ciele Chrystusa. Przyczynek do eklezjologii natchnienia, „Roczniki Teologiczne” 69/2 (2022), s. 125–144. [Google Scholar]
  88. Zatwardnicki S., Od teologii objawienia do teologii natchnienia. Studium inspirowane twórczością Geralda O’Collinsa i Josepha Ratzingera, Lublin 2022. [Google Scholar]
  89. Zatwardnicki S., The “Just Once” and “Once for Ever” of the Word of God, „Collectanea Theologica” 1 (2022), s. 89–112. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.