Tomasz I pochodził z rodu Jeleni/Jeleńczyków. Jego ojciec Przybysław był kasztelanem w Sądowelu i panem na Powidzku. Jego wuj Piotr (zm. 1240) był prepozytem kapituły katedralnej. Tomasz I na pewno nie zakończył swojej edukacji na poziomie miejscowej szkoły katedralnej, lecz podjął dalszą naukę na zagranicznych uczelniach, zapewne we Włoszech, i to najprawdopodobniej zwieńczoną zdobyciem doktoratu. Dzięki protekcji wuja wszedł do kapituły katedralnej. Pełnił także funkcję kanclerza Henryka Brodatego. Biskup Tomasz I należy do grona tych polskich biskupów z początku XIII wieku, o których wiemy, że w chwili obejmowania urzędu ordynariusza diecezji posiadali święcenia kapłańskie, co na ówczesne czasy nie było często spotykaną praktyką. W 1232 roku został wybrany na biskupa wrocławskiego. Z wielkim prawdopodobieństwem można powiedzieć – jeśli wziąć pod uwagę fakt, że bezpośrednio przed przyjęciem sakry biskupiej sprawował urząd kanclerza książęcego – iż był kandydatem śląskiego władcy.