Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Tom 23 Nr 2 (2015)

Historia Kościoła

Działalność polityczno-kościelna franiszkanina Henryka Wettyna z Breny (1240– 1302)

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2015.23.2.217-246  [Google Scholar]
Opublikowane: 02.12.2019

Abstrakt

Henry was a son of Teodoryk I and Eudoksja, who was a doughter of prince Konrad Mazowiecki. Since his early years he was predestinated to become a priest. In 1264 (27 IV) he appeared as a canon of the cathedral chapter in Magdeburg. Nonetheless, in those years, the decision to enter the Order of Friars Minor (Franciscans), which existed for only half a year, has grown on him, and he accomplished this in 1269, at most. Before 1276, he arrived in Silesia, to Wroclaw, where he settled in a local Franciscan monastery, dedicated to St. Jacob, with which he remained associated for the next quarter of a century – for the rest of his life. Ancestral alliances and the position of Henry from Bremen resulted in him playing a crucial role in the shaping of political events in this region, during the discussed time period. He was a legate of Rudolf I of Habsburg, who has ascended the throne in 1273, and who, in the face of an inevitable confrontation with Ottokar II of Bohemia, was striving towards pulling-back Polish and Russian cardinals from cooperating with Ottokar. Pope Martin IV, after consulting curial cardinals beforehand, has established him as a new metropolitan of a Polish ecclesiastical province on the 23rd XII 1281. Henry has resigned this nomination. During the time of conflict between the ruler of Wroclaw and the local bishop Thomas II, Henry from Bremen has stood assiduously by the prince’s side. For some time, he has even played the role of a substitute pope legate of Philip. When in spring 1284 the Wroclaw prince has been, once again, excommunicated by Thomas II, along with the entire Wroclaw Franciscan convent of St. Jacob and numerous other clergies, he has stood for the insignificancy of the curse, defending the position of a prince. As a result of this, he was also met with ecclesiastical censorship. One can also see, in him, the main initiator of the secession of eight Silesian Friars Minor ministries, which was effectuated during that time, and which wilfully split-off from the Polish-Czech province and joined the Saxon province. During the next years, the political activity of Henry from Bremen has clearly gone weaker. However, he was active in the monastic realm, among others, as a counsellor and inspector of the Wroclaw Poor Clares convent. He passed away in 1302 and was buried in the nether regions of the St. Jacob monastic church in Wroclaw.

Bibliografia

  1. Annales Ordinis Minorum, t. 4, red. L. Wadding, Quaracchi 1931. [Google Scholar]
  2. Balzer O., Genealogia Piastów, Kraków 1895. [Google Scholar]
  3. Barciak A., Polacy w bitwie pod Suchymi Krutami, [w:] Prace historyczne Uniwersytetu Śląskiego, t. 4, Katowice 1975, s. 7–26. [Google Scholar]
  4. Barciak A., Rywalizacja o tron rzymski w okresie „wielkiego bezkrólewia” w drugiej połowie XIII w. Stosunek Prze– mysła Otokara II do królów rzymskich i prób nowych elekcji w Niemczech, [w:] Niemcy – Polska w średniowieczu, Poznań 1986, s. 67–89. [Google Scholar]
  5. Barciak A., Biskup ołomuniecki Bruno z Schauenburga a Polska, „Sobótka” (1981), nr 1, s. 69–75. [Google Scholar]
  6. Barciak A., Czechy a ziemia południowej Polski w XIII oraz w początkach XIV w. Polityczno–ideologiczne problemy ekspansji czeskiej na ziemie południowej Polski, Katowice 1992. [Google Scholar]
  7. Bieniak J., Zjednoczenie państwa polskiego, [w:] Polska dzielnicowa i zjednoczona, red. A. Gieysztor, Warszawa 1972, s. 202–278. [Google Scholar]
  8. Bolland J., Die hofische Umgebung Konig Ottokars II. von Bohmen, Tiibingen 1945. [Google Scholar]
  9. Bullarium Poloniae, t. 1, red. S. Kuraś, I Sułkowska–Kuraś, Romae–Lublin 1982. [Google Scholar]
  10. Bullarium Franciscanum, t. 5, red. C. Eubel, Roma 1898. [Google Scholar]
  11. Bużeński S., Żywoty arcybiskupów gnieźnieńskich, prymasów Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego od Wilibalda do Andrzeja Olszowskiego włącznie, t. 1, Wilno 1860. [Google Scholar]
  12. Cetwiński M., „Anna beatissima”, wokół średniowiecznej biografii dobrodziejki benedyktynów krzeszowskich, [w:] Krzeszów łaską uświęcony, red. H. Dziurla, K. Bobowski, Wrocław 1997, s. 31–37. [Google Scholar]
  13. Clasen S., Bonauentura als Erneuer der hagiographishen Tradition. Eine Anregung zur Erforschung hochmittelalterlichen Heiligenlegenden, „Wissenschaft und Weisheit” 37 (1974), s. 52–62. [Google Scholar]
  14. Czachorowska I., Książka w rękach klarysek śląskich, „Sobótka” (1966) nr 3, s. 407–419. [Google Scholar]
  15. Dąbrowski J., Dawne dziejopisarstwo polskie (do roku 1480), Wrocław 1964. [Google Scholar]
  16. Długosz J., Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, t. 2, Warszawa 1962. [Google Scholar]
  17. Długosz J., Catalogus archiepiscoporum Gnesnensium, [w:] Joannis Dlugossii senioris, canonici Cracoviensis, opera omnia, t. 1, red. I. Polkowski, P. Żegota, Cracoviae 1887. [Google Scholar]
  18. Długosz J., Historiae Poloniae libri XII, [w:] Joannis Dlugossii senioris, canonici Cracoviensis, opera omnia, t. 2, red. I. Polkowski, P. Żegota, Cracoviae 1873. [Google Scholar]
  19. Długosz J., Liber Beneficiorum diocesis Cracoviensis, t. 2, red. A. Przezdziecki, Kraków 1863. [Google Scholar]
  20. Dowiat J., Polska państwem średniowiecznej Europy, Warszawa 1968. [Google Scholar]
  21. Dworzaczek W., Genealogia, Warszawa 1959. [Google Scholar]
  22. Eisler M., Geschichte Brunos von Schauenburg, „Zeitschrift des deutschen Vereins für die Geschichte Mahrens und Schlesiens” 11 (1907), s. 337–393. [Google Scholar]
  23. Gieysztor A., Kultura Śląska między IX a XIII w., Katowice 1960. [Google Scholar]
  24. Grodecki R., Dzieje polityczne Śląska do r. 1290, [w:] Historia Śląska, t. 1, red. S. Kutrzeba, Kraków 1933, s. 155–326. [Google Scholar]
  25. Grodziska–Ożóg K., Marcin Polak i jego twórczość, „Nasza Przeszłość” 58 (1982), s. 169–201. [Google Scholar]
  26. Grönhagen C., Über die Zeit der Gründung von Kloster Leubus, ZVGS 5 (1863), s. 193–221. [Google Scholar]
  27. Hantsch H., Die Geschichte Ósterreich, t. 1, Graz–Wien–Koln 1959. [Google Scholar]
  28. Heck R., Główne linie rozwoju dziejopisarstwa śląskiego, „Studia Źródłoznawcze” 22 (1977), s. 51–75. [Google Scholar]
  29. Helbig H., Der wettinische Standesstaat, Koln–Graz 1955. [Google Scholar]
  30. Jasiński K., Beatrycze, pierwsza żona Ludwika Bawarskiego. Ze studiów nad genealogią Piastów śląskich, [w:] Europa – Słowiańszczyzna – Polska, red. K. Tymieniecki, Poznań 1970, s. 103–114. [Google Scholar]
  31. Jasiński K., Franciszkanin Henryk z Breny propagatorem kultu św. Jadwigi, [w:] Księga Jadwiżańska. Międzynarodowe sympozjum naukowe Święta Jadwiga w dziejach i kulturze Śląska Wrocław – Trzebnica, 21–23 września 1993 roku, Wrocław 1995, s. 339–351. [Google Scholar]
  32. Jasiński K., Genealogia św. Jadwigi. Studium źródłoznawcze [w:] Mente et litteris. O kulturze i społeczeństwie wieków średnich, red. H. Chłopocka, Poznań 1984, s. 195–204. [Google Scholar]
  33. Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich, t. 1, Wrocław 1973. [Google Scholar]
  34. Jurek T., Henryk Probus i Henryk głogowski. Stosunki wzajemne w latach 1273–1290, „Sobótka” (1987), nr 42, s. 555–570. [Google Scholar]
  35. Kaczmarek M., Dzieje powszechne w średniowiecznej historiografii śląskiej, [w:] Dawna historiografia śląska, red. K. Gajda, Opole 1980. [Google Scholar]
  36. Kantak K., Franciszkanie polscy, t. 1, Kraków 1937. [Google Scholar]
  37. Kantak K., Początki Franciszkanów w Polsce, Gdańsk 1923. [Google Scholar]
  38. Karasiewicz W., Jakób II Świnka – arcybiskup gnieźnieński 1283–1314, Poznań 1948. [Google Scholar]
  39. Kłoczowski J., Bracia mniejsi w Polsce średniowiecznej, [w:] Franciszkanie na ziemiach polskich, cz. 1, Kraków 1983, s. 23–108. [Google Scholar]
  40. Kłoczowski J., Dominikanie polscy na Śląsku w XIII–XIV wieku, Lublin 1956. [Google Scholar]
  41. Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. 1, red. I. Zakrzewski, Poznań 1877. [Google Scholar]
  42. Korta W., Średniowieczna annalistyka śląska, Wrocław 1966. [Google Scholar]
  43. Korytkowski J., Arcybiskupi gnieźnieńscy, Poznań 1888. [Google Scholar]
  44. Korytkowski J., Kata¬log arcybiskupów gnieźnieńskich krytycznie zestawiony, t. 11, Poznań 1881. [Google Scholar]
  45. Korytkowski J., Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych, t. 4, Gniezno 1883. [Google Scholar]
  46. Kosman M., Poczet prymasów Polski, [b.m.w.] 1997. [Google Scholar]
  47. Kronika polska (Chronica Polonorum), red. L. Ćwikliński, t. 3, Lwów 1878. [Google Scholar]
  48. Kryszak F., Arcybiskupi gnieźnieńscy XIII wieku, „Wiadomości Archidiecezji Gnieźnieńskiej” 15 (1960), nr 11, s. 563–587. [Google Scholar]
  49. Kryszak F., Dwunastoletni wakans na stolicy gnieźnieńskiej, „Wiadomości Archidiecezji Gnieźnieńskiej” 15 (1960), nr 11. [Google Scholar]
  50. Kurbisówna B., Dziejopisarstwo wielkopolskie XIII i XIV w., Warszawa 1959. [Google Scholar]
  51. Labuda G., Kroniki genealogiczne jako źródła do dziejów rozbicia i zjednoczenia monarchii w Polsce średniowiecznej, „Studia Źródłoznawcze” 22 (1977), s. 41–60. [Google Scholar]
  52. Labuda G., Zajęcie Ziemi Lubuskiej przez margrabiów brandenburskich w połowie XIII wieku, „Sobótka” 28 (1973), nr 3, s. 311–321. [Google Scholar]
  53. Loesch H., Zum Chronicon Polono–Silesiacum, ZVSG 65 (1931). [Google Scholar]
  54. Łaszczyńska O., Jolenta (Helena), [w:] Polski Słownik Bibliograficzny, t. XI, red. E. Roztworowski, Wrocław 1964–1965. [Google Scholar]
  55. Maciejowski M., Orientacje polityczne biskupów metropolii gnieźnieńskiej 1283–1320, Kraków 2007. [Google Scholar]
  56. Maleczyński K., Śląsk w epoce feudalnej, [w:] Historia Śląska, t. 1, cz. 1, red. W. Hołubowicz K. Maleczynski, Wrocław 1960. [Google Scholar]
  57. Maleczyński K., Epoka feudalna do połowy XIV wieku, [w:] Historia Śląska, t. 1, cz. 1, red. W. Hołubowicz, K. Maleczyński, Wrocław 1960, s. 5–32. [Google Scholar]
  58. Maetschke E., Das Chronicon Polono–Silesiacum, ZVGS 59 (1925), s. 137–152. [Google Scholar]
  59. Maetschke E., Heinrich von Brene (1240–1302), „Schlesische Geschichtsblatter” 3 (1942), s. 55–58. [Google Scholar]
  60. Matczak S.A., An Archiepiscopal Election in the Middle Age: Jacob II Swinka of Gniezno, „The Polish Review” 8 (1963), nr 3, s. 34–42. [Google Scholar]
  61. Matusik L., Dawne dziejopisarstwo wrocławskie do początków XVI w., „Rocznik Wrocławski”, 11 (1967/68), nr 2. [Google Scholar]
  62. Milkowitsch W., Heinrich IV. und Bolesław II. im J. 1277, „Zeitschrift des Vereins far Geschichte Schlesiens“ 19 (1885). [Google Scholar]
  63. Monumenta Poloniae Vaticana, red. J. Paśnik, t. 3, Cracovia 1914. [Google Scholar]
  64. Mularczyk J., Dobór i rola świadków 10 dokumentach śląskich do końca XIII wieku, Wrocław 1977. [Google Scholar]
  65. Mularczyk J., Kronika polska i jej relacja o bitwie pod Studnicą, „Kwartalnik Historyczny” (1988), nr 2, s. 25–56. [Google Scholar]
  66. Mularczyk J., Misja Henryka z Breny na Śląsk w 2 połowie XIII wieku, „Dolny Śląsk” (1996), nr 3, s. 13–25. [Google Scholar]
  67. Mularczyk J., Władza książęca na Śląsku w XIII wieku, Wrocław 1984. [Google Scholar]
  68. Nieznany katalog arcybiskupów gnieźnieńskich, red. B. Bolz, „Archiwa, Biblioteki i Muzea kościelne” (1965), nr 11, s. 271–285. [Google Scholar]
  69. Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce. Słownik biograficzny, Warszawa 1992. [Google Scholar]
  70. Osiński J.,, Bolesław Rogatka, książę legnicki, dziedzic monarchii Henryków śląskich 1220/1225–1278, Kraków 2012. [Google Scholar]
  71. Pakulski J., O najstarszych, przedherbowych pieczęciach arcybiskupów gnieźnieńskich, [w:] Homines et societas. Czasy Piastów i Jagiellonów, red. T. JasińsKi, T. Jurek i J. M. Piskorski, Poznań 1997, s. 429–446. [Google Scholar]
  72. Pakulski J., Stosunki Przemysła II z duchowieństwem metropolii gnieźnieńskiej, [w:] Przemysł II. Odnowienie Królestwa Polskiego, red. J. Krzyżaniakowa, Poznań 1997, s. 81–100. [Google Scholar]
  73. Piastowie. Leksykon biograficzny, red. S. Szczur i K. Ożóg, Kraków 1999. [Google Scholar]
  74. Polska bibliografia franciszkańska 1995–1996, red. R. Prejs, Poznań 2001. [Google Scholar]
  75. Posse O., Die Wetliner. Genealogie des Gesammthauses Wetlin Ernestinischer und Albertinischer Linie mit Einschluss der regierenden Hauser von Grossbritanien, Belgien, Portugal und Bulgarien, Leipzig–Berlin 1897. [Google Scholar]
  76. Pośpiech M., Problem autentyczności manifestu Przemysła Ottokara II do książąt polskich, „Studia Historyczne” (1972), nr 4, s. 537–549. [Google Scholar]
  77. Prokop K.F., Arcybiskupi Gnieźnieńscy w tysiącleciu, Kraków 2000. [Google Scholar]
  78. Prokop K.F., Polscy biskupi franciszkańscy, Kraków 2003. [Google Scholar]
  79. Przywecka-Samecka M., Z dziejów wrocławskich konwentów klarysek i urszulanek, Wrocław 1996. [Google Scholar]
  80. Redlich O., Rudolf von Habsburg, Innsbruck 1903. [Google Scholar]
  81. Rocznik Traski, t. 2, red. A. Bielowski, Lwów 1874. [Google Scholar]
  82. Schlesisches Urkundenbuch, hrsg. W. von Irgang, bd. 4, Graz–Wien–Koln 1988. [Google Scholar]
  83. Scriptores Rerum Silesiacarum oder Sammlung Schlesischer Geschichtschreiber, bd. 2, hrsg. G. A. von Stenzel, Breslau 1839. [Google Scholar]
  84. Silnicki T., Dzieje i ustrój Kościoła katolickiego na Śląsku do końca w. XIV, Warszawa 1953. [Google Scholar]
  85. Silnicki T., Gołąb K., Arcybiskup Jakub Świnka i jego epoka, Warszawa 1956. [Google Scholar]
  86. Schmilewski U., Rudolf von Habsburg und Schlesien, ,,Jahrbuch der schlesischen Friedrich –Wilhelm – Universitat zu Breslau” 26 (1985), s. 287–292. [Google Scholar]
  87. Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki, t. 6, z. 1, Wrocław 1981. [Google Scholar]
  88. Smoleń L., Kościół i naród wobec planów odbudowy królestwa piastowskiego, [w:] Sacrum Millenium Poloniae, Roma 1966. [Google Scholar]
  89. Sommersberg F.W., Silesiacarum rerum scriptores, t. 1, Lipsk 1729. [Google Scholar]
  90. Stenzel G.A., Urkunden zur Geschichte des Bisthums Breslau im Mittelalter, Breslau 1845. [Google Scholar]
  91. Stoob H., Bruno von Olmutz, das mahrische Stadtenetz und die europaische Politik vom 1245 bis 1281, [w:] Die mittelalterliche Stadtebildung im sϋdδstlichen Europa, wyd. H. Stoob, Koln–Wien 1977. [Google Scholar]
  92. Suchoniówna B., Jadwiga [w:] Polski Słownik Bibliograficzny, t. 10, red. K. Lepszy, Wrocław 1964, s. 297–299. [Google Scholar]
  93. Sutowicz A., Fundacja klasztoru klarysek wrocławskich na tle fundacji innych placówek żeńskiego zakonu franciszkańskiego na ziemiach polskich, „Dolny Śląsk” (2007), nr 12, s. 36–48. [Google Scholar]
  94. Swastek K., Rodzina świętej Jadwigi, w: Księga Jadwiżańska, red. M. Kaczmarek, M.L. Wójcik, Wrocław 1995, s. 43–59. [Google Scholar]
  95. Śmigiel K., Słownik biograficzny arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski, Poznań 2002. [Google Scholar]
  96. Tillack K., Studien uber Bruno von Schauenburg und die Politik Ottokars II. von Bohmen, Miinster 1959. [Google Scholar]
  97. Urban W., Nieudane starania Przemyśla Ottokara II o metropolię czeską na tle jego rządów i krzyżackiej polityki, „Nasza Przeszłość” (1957), nr 6, s. 311–325. [Google Scholar]
  98. Urkundenbuch der Kustodien Goldberg und Breslau, P. Ch. Reisch (hrsg.), t. I, 1240 –1517, [w:] Monumenta Germaniae Franciscana, t. 1, Düsseldorf 1917. [Google Scholar]
  99. Wajs H., Zmiana przynależności prowincjonalnej kustodii wrocławskiej i złotoryjskiej franciszkanów w drugiej połowie XIII wieku, „Przegląd Historyczny” 74 (1983), nr 2, s. 255–269. [Google Scholar]
  100. Wąsowicz T., Legenda śląska, Wrocław 1967. [Google Scholar]
  101. Wielgosz Z., Kronika polska – metoda prezentacji dziejów. Dawna historiografia śląska, Opole 1980. [Google Scholar]
  102. Wilanowska E., Kronika polsko–śląska. Zabytek pochodzenia lubiąskiego, „Studia Źródłoznawcze” 25 (1980), s. 79–95. [Google Scholar]
  103. Vita Sanctae Hedwigis ducissae Silesiae. (Vita maior, vita, minor, genealogia), red. A. Semkowicz, Monumenta Poloniae Historica t. 4, Lwów 1885. [Google Scholar]
  104. Włodarski B., Polska i Czechy w drugiej połowie XIII i początkach XIV wieku (1250 –1306), Lwów 1931. [Google Scholar]
  105. Von C. Griinhagen, Regesten zur schlesischen Geschichte, [w:] Codex Diplomaticus Silesiae, t. 7, cz. 2 bis 1280, Breslau 1875. [Google Scholar]
  106. Walter E., Professor Sophronius Clasen O. F. M. zur Autorschaft der Legenda Maior de beata Hedwigi, ASKG 34 (1976), s. 171–174. [Google Scholar]
  107. Wspominki klarysek wrocławskich, red. A. Bielowski, t. 3, Lwów 1887. [Google Scholar]
  108. Wyrozumski J., Arcybiskupi gnieźnieńscy XIII i XIV wieku, Folia Historica Cracoviensis (1997–1998), nr 4–5, s. 49–65. [Google Scholar]
  109. ZajączkowsKi S., Początki kolegiaty łęczyckiej. Przyczynek do dziejów osadnictwa ziemi łęczyckiej, „Roczniki Historyczne” 24 (1958), s. 145–176. [Google Scholar]
  110. Zbudniewek J., Bruno z Schauenburga, t. 2, Lublin 1976. [Google Scholar]
  111. Zielonka Z., Henryk Prawy, Katowice 1982. [Google Scholar]
  112. Zientara B., Henryk Brodaty i jego czasy, Warszawa 1975. [Google Scholar]
  113. Zwiercan A., Henryk z Breny, Encyklopedia Katolicka, t. 6, red. J. Walkusz, S. Janeczek i inn., Lublin 1993. [Google Scholar]
  114. Żywot księżnej Anny (Vitae Annae ducissae Silesiae), red. A. Semkowicz, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 4, Lwów 1884. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.