Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

Tom 14 Nr 16 (2) (2019)

Artykuły

Zasada koncentracji materiału procesowego w postępowaniu cywilnym

DOI: https://doi.org/10.32084/sawp.2019.14.2-8  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2019

Abstrakt

Naczelne zasady procesowe, stanowiąc fundament systemu procesowego, charakteryzują się doniosłą rolą społeczną oraz szerokim zasięgiem funkcjonalnym. Jedną z najważniejszych zasad, mającą podstawowe znaczenie w postępowaniu cywilnym, jest zasada koncentracji materiału procesowego, która jest określona m.in. przepisami Kodeksu postępowania cywilnego. Nakazuje ona prowadzenie postępowania w taki sposób, by zebranie wszystkich niezbędnych faktów i dowodów do rozstrzygnięcia sprawy odbyło się szybko i sprawnie. Zasada koncentracji materiału procesowego wytycza granice czasowe realizacji podstawowych ciężarów procesowych, za które należy uznać ciężar twierdzenia oraz ciężar dowodzenia. Wobec tego zasada ta ogranicza pod względem czasowym możliwość dokonywania czynności procesowych, w wyniku których uczestnicy mogą realizować ciężary procesowe, a tym samym świadomie kształtować swoją sytuację procesową. Zasada koncentracji materiału procesowego wchodzi w korelacje z innymi naczelnymi zasadami procesowymi, przyjętymi przez ustawodawcę i determinującymi jednocześnie działania sądu i stron w postępowaniu. Postulat szybkości postępowania, który realizuje zasada koncentracji materiału procesowego, z poszanowaniem jednak nadrzędnego postulatu, jakim jest dokonywanie przez sąd prawdziwych ustaleń faktycznych, wpisuje się również w międzynarodowe tendencje związane z przyspieszeniem postępowania. Obecne są one w prawie Unii Europejskiej, do którego dostęp mają obywatele za pomocą europejskiego portalu e-sprawiedliwości, zawierającego także informacje dotyczące poszczególnych systemów sądowniczych oraz informacje mające na celu ułatwienie obywatelom całej Unii Europejskiej dostępu do wymiaru sprawiedliwości, dostępnego w 23 językach. W artykule przedstawione zostały regulacje związane z zasadą koncentracji materiału procesowego, w tym istota i ratio legis wskazanej zasady, pojęcie materiału procesowego i czynności procesowych, system dyskrecjonalnej władzy sędziego, katalog naczelnych zasad procesowych w kontekście zasady koncentracji materiału procesowego oraz sędziowskie kierownictwo postępowaniem jako technika prowadzenia postępowania.

Bibliografia

  1. Berutowicz, Włodzimierz. 1957. Zasada dyspozycyjności w postępowaniu cywilnym. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  2. Berutowicz, Włodzimierz. 1974. Postępowanie cywilne w zarysie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. [Google Scholar]
  3. Białyszewski, Henryk. 1972. „Przedmowa.” W Parsons, Talcott. Szkice z teorii socjologicznej, X-XI. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. [Google Scholar]
  4. Bladowski, Bogdan. 2008. Środki odwoławcze w postępowaniu cywilnym. Kraków: Wydawnictwo Zakamycze. [Google Scholar]
  5. Broniewicz Witold. 2008. Postępowanie cywilne w zarysie. Warszawa: LexisNexis. [Google Scholar]
  6. Chauvin, Tatiana, Tomasz Stawecki, i Piotr Winczorek. 2014. Wstęp do prawoznawstwa. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  7. Cieślak, Marian. 1984. Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. [Google Scholar]
  8. Cieślak, Sławomir. 2001. „Zasada formalizmu przy wnoszeniu środków odwoławczych w postępowaniu cywilnym.” Przegląd Sądowy 4:29-35. [Google Scholar]
  9. Cieślak, Sławomir. 2004. Postępowania przyspieszone w procesie cywilnym. Zarys postępowania nakazowego, upominawczego i uproszczonego. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  10. Cieślak, Sławomir. 2008. Formalizm postępowania cywilnego. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  11. Dolecki, Henryk. 2005. „Nadużycie prawa do sądu.” W Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980-2005, red. Jerzy Góral, Roman Hauser, i Janusz Trzciński, 130-38. Warszawa: Naczelny Sąd Administracyjny. [Google Scholar]
  12. Dolecki, Henryk. 2007. Postępowanie cywilne. Zarys wykładu. Warszawa: LexisNexis. [Google Scholar]
  13. Ereciński, Tadeusz, red. 2002. Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. T. 1. Warszawa: LexisNexis. [Google Scholar]
  14. Ereciński, Tadeusz, red. 2007. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. Część druga. Postępowanie zabezpieczające. T. 2. Warszawa: LexisNexis. [Google Scholar]
  15. Ereciński, Tadeusz, i Karol Weitz. 2005 „Efektywność ochrony prawnej udzielanej przez sądy w Polsce.” Przegląd Sądowy 10:3-36. [Google Scholar]
  16. Garlicki, Lech, Piotr Hofmański, i Andrzej Wróbel. 2010. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Komentarz do artykułów 1-18. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  17. Góra-Błaszczykowska, Agnieszka. 2008. Zasada równości stron w procesie cywilnym. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  18. Góra-Błaszczykowska, Agnieszka, red. 2013. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  19. Górecki, Piotr, Stanisław Stachowiak, i Paweł Wiliński. 2010. Skarga na przewlekłość postępowania przygotowawczego i sądowego. Komentarz. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Zakamycze. [Google Scholar]
  20. Jakubecki, Andrzej. 2006. „Naczelne zasady postępowania cywilnego w świetle kodeksu postępowania cywilnego”. W Czterdziestolecie kodeksu postępowania cywilnego. Zjazd Katedr Postępowania Cywilnego w Zakopanem (07- 09.10.2005), red. Andrzej Oklejak, 361-63. Kraków: Wydawnictwo Zakamycze. [Google Scholar]
  21. Jodłowski, Jerzy, Zbigniew Resich, Jerzy Lapierre, i in., red. 2007. Postępowanie cywilne. Warszawa: LexisNexis. [Google Scholar]
  22. Karolczyk, Bartosz. 2012. „Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego a prekluzja procesowa w postępowaniu zwyczajnym przed sądem pierwszej instancji.” Przegląd Prawa Handlowego 1:51-58. [Google Scholar]
  23. Karolczyk, Bartosz 2013. Koncentracja materiału procesowego w postępowaniu cywilnym przed sądem pierwszej instancji. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  24. Knoppek, Krzysztof. 2005. „Zmierzch zasady prawdy obiektywnej w procesie cywilnym.” Palestra 50, nr 1-2:9-14. [Google Scholar]
  25. Krukowski, Józef. 2015. „Kultura a prawo w społeczeństwie pluralistycznym.” Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie 7:63-75. [Google Scholar]
  26. Łazarska, Aneta. 2012. „Sędziowskie kierownictwo postępowaniem.” Przegląd Sądowy 5:50-75. [Google Scholar]
  27. Manowska, Małgorzata. 2010. Postępowania odrębne w procesie cywilnym. Warszawa: LexisNexis. [Google Scholar]
  28. Matczak, Marcin. 2007. „Formalność prawa a formalizm w jego sądowym stosowaniu.” Przegląd Sądowy 17, nr 4:21-27. [Google Scholar]
  29. Miszewski, Wacław. 1946. Proces cywilny w zarysie. Część pierwsza. Warszawa– Łódź: Księgarnia Wydawnictw Prawniczych. [Google Scholar]
  30. Mokry, Józef. 1993. Czynności procesowe podmiotów dochodzących ochrony praw w postępowaniu cywilnym. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. [Google Scholar]
  31. Nekrošius, Vytautas. 2002. Postępowanie cywilne: zasada koncentracji postępowania cywilnego i możliwości jej realizacji. Wilno: Wydawnictwo Uniwersytetu Wileńskiego. [Google Scholar]
  32. Nowicki, Marek. Antoni. 2013. Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  33. Oberhammer, Paul. 2004. „Speeding up civil litigation in Austria: past and present instruments.” W The law’s delay. Essays on Undue Delay in Civil Litigation, red. Cornelis H. van Rhee, 217-32. Antwerpia–Oxford. [Google Scholar]
  34. Osowy, Piotr. 2002. „Zapobieganie przewlekłości postępowania cywilnego z uwzględnieniem znaczenia zasady koncentracji materiału procesowego (zagadnienia wybrane).” Rejent 11:137-60. [Google Scholar]
  35. Pawlaczyk, Bartosz. 2011. „Ograniczenia stosowania prekluzji w procesie cywilnym.” Państwo i Prawo 66, z. 5:57-68. [Google Scholar]
  36. Pagiela, Andrzej. 2003. „Zasada „fair trial” w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2:125-44. [Google Scholar]
  37. Pełczyński, Michał. 2004. „Prekluzja w zgłaszaniu twierdzeń i dowodów w I instancji w postępowaniu zwykłym, w sprawach gospodarczych, nakazowym, upominawczym i uproszczonym.” Monitor Prawniczy 7:336-40. [Google Scholar]
  38. Piasecki, Kazimierz. 2010. „Wprowadzenie.” W Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, red. Kazimierz Piasecki, 3-32. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  39. Pogonowski, Piotr. 2005. Realizacja prawa do sądu w postępowaniu cywilnym. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  40. Rechberger, Walter, i Daphne-Ariane Simotta. 2009. Grundriss des österreichischen Zivilprozessrecht- Erkenntnisverƒahren. Wiedeń: MANZ Verlag. [Google Scholar]
  41. Resich, Zbigniew. 1977. „Wpływ nauki radzieckiej na ukształtowanie się podstawowych zasad polskiego procesu cywilnego.” Nowe Prawo 10-11:1378- 385. [Google Scholar]
  42. Resich, Zbigniew. 1985. Istota procesu cywilnego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. [Google Scholar]
  43. Rhee van, Cornelis H. 2004. „The law’s delay: an introduction.” W The law’s delay. Essays on Undue Delay in Civil Litigation, red. Cornelis H. van Rhee, 1- 21. Antwerpia–Oxford: Intersentia. [Google Scholar]
  44. Rylski, Piotr. 2009. „Aktywność sądu w zakresie zbierania materiału faktycznego sprawy w przygotowawczej fazie postępowania cywilnego (art. 207 § 2 i 3 k.p.c.).” W Materiały konferencyjne Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Postępowania Cywilnego, Szczecin–Niechorze, 28-30 września 2007 r., red. Henryk Dolecki, i Kinga Flaga–Gieruszyńska, 379-99. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  45. Rylski, Piotr. 2009. Działanie sądu z urzędu w zakresie ustalenia podstawy faktycznej rozstrzygnięcia w procesie cywilnym. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  46. Siedlecki, Władysław. 1951. „Czynności procesowe.” Państwo i Prawo 11:698- 705. [Google Scholar]
  47. Siedlecki, Władysław. 1958. „Pojęcie i cel postępowania cywilnego i prawa procesowego.” W Postępowanie cywilne. Część ogólna, red. Jerzy Jodłowski, i Władysław Siedlecki, 5-26. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. [Google Scholar]
  48. Siedlecki, Władysław. 1966. „Rola sądu w postępowaniu cywilnym (rozpoznawczym).” Państwo i Prawo 12:858-65. [Google Scholar]
  49. Siedlecki, Władysław, i Zdzisław Świeboda. 2000. Postępowanie cywilne. Zarys wykładu. Warszawa: LexisNexis. [Google Scholar]
  50. Świeboda, Zdzisław. 1990. Czynności procesowe w sądowym postępowaniu cywilnym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. [Google Scholar]
  51. Taruffo, Michele. 2008. „Orality and writing as factors of efficiency in civil litigation.” W Oral and Written Proceedings: Efficiency in Civil Procedure, t. 1, red. Fiorenzo Carpi, 185-204. Walencja: Manuel Cartells. [Google Scholar]
  52. Waligórski, Michał. 1947. Proces cywilny. Funkcja i struktura. Warszawa: Wydawnictwo Gebethner i Wolff. [Google Scholar]
  53. Warzocha, Edward, red. 1990. Współczesne tendencje rozwoju prawa procesowego cywilnego. Warszawa. [Google Scholar]
  54. Waśkowski, Eugeniusz. 1930. „Zasady procesu cywilnego.” Rocznik Prawniczy Wileński, t. IV, 271-303. [Google Scholar]
  55. Waśkowski, Eugeniusz. 1932. System procesu cywilnego. Wilno: Drukarnia Zorza. [Google Scholar]
  56. Waśkowski, Eugeniusz. 1932. Podręcznik procesu cywilnego. Wilno: Drukarnia Zorza. [Google Scholar]
  57. Weitz, Karol. 2009. „Między systemem dyskrecjonalnej władzy sędziego a systemem prekluzji – ewolucja regulacji prawa polskiego.” W Ewolucja polskiego postępowania cywilnego wobec przemian politycznych, społecznych i gospodarczych, red. Henryk Dolecki, i Kinga Flaga-Gieruszyńska, 73-99. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  58. Weitz, Karol, i Piotr Grzegorczyk. 2012. „Komentarz do art. 6.” W Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, red. Tadeusz Ereciński, 124-42. Warszawa: Lexis Nexis. [Google Scholar]
  59. Wengerek, Edmund. 1958. Koncentracja materiału procesowego w postępowaniu cywilnym Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  60. Wiśniewski, Tadeusz. 2009. Przebieg procesu cywilnego. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  61. Witkowska-Moździerz, Katarzyna. 2017. „Konstytucjonalizacja systemu prawa, a stanowienie, stosowanie i korygowanie prawa karnego.” Kwartalnik o Prawach Człowieka 3-4:26-35. [Google Scholar]
  62. Wronkowska, Sławomira, Maciej Zieliński, i Zygmunt Ziembiński. 1974. Zasady prawa. Zagadnienia podstawowe. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  63. Verkerk, Remme. 2010. Fact-finding in civil litigation: a comparative perspective. Maastricht: University. [Google Scholar]
  64. Zieliński, Andrzej 2004. Postępowanie cywilne. Kompendium. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  65. Ziembiński, Zygmunt. 1990. Wstęp do aksjologii dla prawników. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  66. Zuckerman, Adrian. A.S. 1999. „Justice in Crisis: Comparative Dimensions of Civil Procedure.” W Civil justice in crisis: comparative perspectives of civil procedure, red. Adrian A.S. Zuckerman, 3-52. Oxford–Nowy Jork: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198298335.003.0001 [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.