Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

Tom 19 Nr 21 (2) (2024)

Artykuły

O przyczynie kryzysu współczesnego państwa z perspektywy prawa rzymskiego

DOI: https://doi.org/10.32084/bsawp.8597  [Google Scholar]
Opublikowane: 13.11.2024

Abstrakt

Wbrew pozorom klasyczne prawo rzymskie dostarcza aktualnej myśli prawnej i politycznej odpowiednich narzędzi do przeciwdziałania kryzysowi państwa. Udowadniał to Álvaro d’Ors, wybitny hiszpański uczony prawa rzymskiego podczas swojej długiej kariery akademickiej. Wychodząc od odróżnienia od siebie pojęć auctoritas i potestas, jakie stosowano w klasycznym prawie rzymskim, wyjaśnił skutki, jakie wywołało w życiu społeczno-politycznym ich późniejsze pomieszanie.

W istocie auctoritas i potestas nigdy nie powinny być łączone w tej samej osobie lub w jednej roli. Tak więc, podczas gdy prawo (ius) musi kierować się tą pierwszą (wiedzą sędziów, uznaną społecznie), bez nacisków i interesów politycznych, rząd polityczny powinien działać na podstawie potestas, tj. społecznie uznanej władzy.

Rozróżnienie między potestas a auctoritas zostało z czasem utracone, co miało poważne konsekwencje dla tradycji prawnej. Wobec utraty pierwotnego znaczenia autorytetu, prawo zaczęło być postrzegane jako składające się wyłącznie z lex (bez miejsca na ius, tj. na prawo oparte na auctoritas). Ponadto jest to lex ustanowione zgodnie z zasadami sprawiedliwości ustalonymi przez potestas prawodawcy, pozostawiając sędziom jedynie zadanie “dopasowania” konfliktu prawnego do odpowiedniej normy prawnej.

W obliczu tej sytuacji d’Ors opowiedział się za potrzebą przywrócenia “prawa kazusów”, w którym sędziowska prudentia auctoritatis rozwiązywałaby konflikty bez redukowania ius do lex.

Bibliografia

  1. Alvira, Rafael. 1995. “Intento de clasificar la pluralidad de subsistemas sociales, con especial atención al Derecho.” Persona y Derecho 33:41-52. [Google Scholar]
  2. Bogarín Díaz, Jesús. 2001. “De nuevo sobre el concepto etimológico de derecho.” Derecho y conocimiento. Anuario jurídico sobre la sociedad de la información y del conocimiento 1:299-330. [Google Scholar]
  3. D’Ors, Álvaro. 1953. Introducción, traducción, apéndice y notas a Las Leyes por Marco Tulio Cicerón. Madrid: Instituto de estudios políticos. [Google Scholar]
  4. D’Ors, Álvaro. 1954. De la Guerra y de la Paz. Madrid: Rialp. [Google Scholar]
  5. D’Ors, Álvaro. 1963. Una introducción al estudio del derecho. Madrid: Rialp. [Google Scholar]
  6. D’Ors, Álvaro. 1973. Escritos varios sobre el derecho en crisis. Madrid: Cuadernos del Instituto jurídico español. [Google Scholar]
  7. D’Ors, Álvaro. 1979a. Ensayos de teoría política. Pamplona: Eunsa. [Google Scholar]
  8. D’Ors, Álvaro. 1979b. “Reflexiones civilísticas sobre la reforma de la empresa.” La Ley 74:841-45. [Google Scholar]
  9. D’Ors, Álvaro. 1980. Nuevos papeles del oficio universitario. Madrid: Rialp. [Google Scholar]
  10. D’Ors, Álvaro. 1993. “Retrospectiva de mis últimos XXV años.” Revista Atlántida 13:90-99. [Google Scholar]
  11. D’Ors, Álvaro. 1995. Derecho y sentido común. Madrid: Civitas. [Google Scholar]
  12. D’Ors, Álvaro. 1996. “Claves Conceptuales.” Verbo 345-46; 505-26. [Google Scholar]
  13. D’Ors, Álvaro. 1997. Parerga histórica. Pamplona: Eunsa. [Google Scholar]
  14. D’Ors, Álvaro. 1999. Nueva introducción al estudio del derecho. Madrid: Cuadernos Civitas. [Google Scholar]
  15. D’Ors, Álvaro. 2002. Bien común y enemigo público. Madrid: Marcial Pons. [Google Scholar]
  16. Domingo, Rafael. 2005. Ex Roma ius. Pamplona: Aranzadi. [Google Scholar]
  17. Domingo, Rafael. 2010. “Álvaro d’Ors: Humanismo y Derecho Romano.” En Repensar La Escuela del CSIC en Roma. Cien años de memoria. Coordinado por Ricardo Olmos Romera, Trinidad Tortosa Rocamora y Juan Pedro Bellón, 535-47. Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas. [Google Scholar]
  18. Giménez Candela, Teresa. 2005. “Alvaro d’Ors (1915 - 2004).” Revista de Estudios Histórico-Jurídicos 27:641-53. [Google Scholar]
  19. Herrero, Montserrat. 2004. Traducción y notas a Carl Schmitt und Álvaro d’Ors Briefwechsel. Berlín: Duncker & Humblot. [Google Scholar]
  20. Nagore Yárnoz, Javier. Analectas de un epistolario con Álvaro d’Ors. Pro manuscripto. [Google Scholar]
  21. Nieto, Alejandro. 2007. Crítica de la Razón Jurídica. Madrid: Trotta. [Google Scholar]
  22. Rousseau, Jean-Jacques. 1987. El contrato social. Madrid: Alba. [Google Scholar]
  23. Schmitt, Carl. 1951. La Unidad del Mundo. Madrid: Ateneo. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.