Abstrakt
Niniejszy artykuł pozwala prześledzić złożony proces redagowania kan. 1055 KPK 1983, który dokonywał się podczas prac nad rewizją KPK. Zawiera analizę źródeł wspomnianego kanonu. Prezentuje miejsce tej normy w Kodeksie. W artykule przeanalizowane zostały również szczegółowe uregulowania prawne zawarte w kan. 1055 KPK 1983.
Małżeństwo ukazane zostało w kan. 1055, §1 KPK 1983, zasadniczo w perspektywie przymierza (foedus), jednak prawodawca nie zrezygnował z idei kontraktu, co potwierdza kan. 1055, § 2 KPK 1983. Małżeństwo, jako totius vitae consortium, zakładające wzajemne osobowe oddanie się sobie małżonków w miłości, według kan. 1055, §1 KPK 1983 jest nie tylko wspólnotą w dziedzinie życia intymnego małżonków, lecz także wspólnotą we wszystkich innych dziedzinach życia. W kanonie tym zniknął podział celów małżeństwa na pierwszorzędne i drugorzędne, a także ich hierarchizacja. Zmniejszony został dystans pomiędzy małżeństwem in fieri, a małżeństwem in facto esse. Zharmonizowane zostały elementy subiektywne, nieinstytucjonalne małżeństwa z instytucjonalnymi, o charakterze publicznym. Ponadto w kan. 1055, §1 KPK 1983 udało się stworzyć swoistą wewnętrzną dynamikę, wyrażającą się w tym, iż małżeństwo z instytucji prawa naturalnego, zostało wyniesione do porządku sakramentalnego, w porządku zbawienia.
Bibliografia
Codex Iuris Canonici. Auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, AAS 75: 1983, I - XXX + s. 1 – 317;
Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus. Fontium annotatione et indice analytico - alphabetico auctus, Libreria Editrice Vaticana 1989;
AAVV, Małżeństwo, w: Encyklopedia katolicka, Tom XI, LU AN – „MARYAWITA”, Lublin 2006, kol. 1054-1114;
Bonfante P., Instituzioni di diritto romano, Torino 1957;
Bonnet A., L`essenza del matrimonio canonico. Contributo allo studio dell`amore coniugale. Il momento constitutivo del matrimonio, Padova 1976;
Capello F., Tractatus canonico - moralis de sacramentis. De Matrimonio. Accedunt apendices. De iure matrimoniali Orientalium et de iure italico post Concordatum vigente, Tom 3, Romae 1933;
Castańo J., Il sacramento del matrimonio, Tom I, Roma 1991;
Chiappetta L., Il Codice di Diritto Canonico. Commento giuridico – pastorale, Vol. 2, Libri II-IV-V-VI, Bologna 2011;
Code de droit canonique annoté. Traduction et adaptation françaises des commentaires de l`Université pontificale de Salamanque publiés sous la direction du Professeur Lamberto Echeverria. Traduction française révisée du Code par La Société internationale de droit canonique et de législationns religieuses comparés avec le concours de la Faculté de droit canonique de l`Université Saint-Paul d`Ottava et de la Faculté de droit canonique de l`Institut catholique de Paris, Paris-Bourges 1989;
Coetus Studiorum „de Matrimonio”, Sessio I (dd. 24-29 octobris 1966 habiti), Communicationes XXXII: 2000, n. 2, s. 175-227;
Coetus studiorum de iure matrimoniali, Communicationes IX: 1977, n. 1, s. 117-146;
Coetuum Studiorum Labores. De Matrimonio, Acta commissionis, Communicationes III: 1971, n. 1, s. 69-81;
Corpus Iuris Canonici. Editio Lipsiensis secunda post Aemilii Ludouici Richteri curas ad librorum manu scriptorum et editionis romanae fidem recognouit et adnotatione critica instruxit Aemilius Fridberg, Pars I (Decretum Gratiani) et II (Decretalium collectiones), Graz 1955;
Czapla M., Pojęcie „matrimoniale foedus” w kan 1055, §1 kpk, Ius Matrimoniale 5: 2000, (11), s. 23 – 41;
De la Hera A., La communitas conjugalis en la constitución „Gaudium et spes”, w: Ius Sacrum, Padeborn 1969, s. 509—520;
de Smet A., De sponsalibus & Matrimonio. Tractatus Canonicus & Theologicus necnon historicus ac juridico – civilis, Tom 1, Brugis 1923;
Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych dla studiujących filozofię chrześcijańską, Warszawa 1983;
Denzinger H., Schönmetzer A., Enchiridion symbolorum, definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, Barcinone - Friburgi Br. – Romae 1976;
Die Summa Magistri Rolandi, Nachmals Papstes Alexander III, Nebst einem anhange, Incerti Auctoris quaestiones, Herausgegeben von F. Thaner, Insbruck 1874;
Digesta, w: Corpus Iuris Civilis, editio stereotypa quinta, Volumen primum Institutiones recognovit P. Krueger, Digesta recognovit Th. Mommsen, BEROLINI 1889;
Duda J., Katolícke manželské právo, Spišská Kapitula - Spišské Podhradie 1996;
Fayer C., La familia romana. Aspetti giuridici ed antiquari sponsalia matrimonio dota, Parte seconda, Roma 2005;
Franck B., Vers un nouveau droit canonique? Présentation, commentaire et critique du Code de droit canonique de l`Église catholique latine révisé à la lumiere de Vatican II, Paris 1983;
Gajda P., Prawo małżeńskie Kościoła Katolickiego, Tarnów 2000;
Goti Ordeñana J., Observaciones al nuevo can. 1055 §1, Revista Española de Derecho Canonico 40: 1984, n. 115, s. 283-331;
Encyklopedia Katolicka. Pod redakcją S. Wielgusa, J. Duchniewskiego, M. Daniluka, S. Fity. J. Misiurka, M. Ruseckiego. A. Stępnia, A. Weissa. Tom VII. IGNORATIO ELENHI – JĘDRZEJÓW, Lublin 1997;
Góralski W., Górecki E., Krukowski J., Krzywda J., Majer P., Zubert B., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, Tom III/2, Księga IV. Uświęcające zadanie Kościoła , Część I. Sakramenty. Część II. Pozostałe akty kultu Bożego. Część III. Miejsca i czasy święte, Pallottinum 2011, s. 252;
Góralski W., Kanoniczna zgoda małżeńska (Kanony: 1095 - 1107), Gdańsk 1991;
Góralski W., Małżeństwo – wspólnotą całego życia mężczyzny i kobiety, w: Ius Matrimoniale. Ze studiów nad kościelnym prawem małżeńskim, Tom I, Lublin 1990, s. 7 – 19;
Góralski W., Małżeństwo kanoniczne, Warszawa 2011;
Góralski W., Małżeństwo w prawie kanonicznym, Prawo Kanoniczne 54: 2011, n.1-2, s. 127-143;
Góralski W., Wspólnota całego życia, Częstochowa 1995;
Grocholewski Z., Jan Paweł II – prawodawca, Palestra 2003, nr 11-12, s. 81-87;
Gutierrez A., Il matrimonio. Essenza - fine amore coniugale. Con particolare riferimento alla donna recisa, Napoli 1974;
Häring B., Il matrimonio problema scottante. Problemi e prospettive attuali nella Tradizione e nel Magistero, Roma 1969;
Hemperek P., Góralski W., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. Część 1. Historia źródeł i nauki prawa kanonicznego. Tom 1. Lublin 1995;
Hemperek P., Góralski W., Przytuła F., Bakalarz J,. Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. Księga III. Nauczycielskie zadanie Kościoła. Księga IV. Uświęcające zadanie Kościoła, Lublin 1986;
Hendriks J., Diritto matrimoniale. Commento ai canoni 1055 - 1165 del Codice di diritto canonico, Milano 1999;
Huber J., Coniunctio. Communio. Consortium, Observationes ad terminologiam notionis matrimonii, Periodica 75: 1986 , s. 393-408 ;
Instructio pastoralis, w: Sacrosanctum Oecumenicum Conciluim Vaticanum Secundum, Schemata Constitutuinum et Decretorum de quibus disceptabitur in Concilii sessionibus. Schema Decreti de Matrimonii Sacramento, Typis Polyglottis Vaticanis MCMLXIII;
Instytucje Justyniana. Z łacińskiego przełożył i przedmową opatrzył C. Kunderewicz. Warszawa 1986;
Jan Paweł II, Adhortatio Apostolica Familiaris consortio, AAS 74: 1982, s. 81 – 191;
Jan Paweł II, Konstytucja Apostolska Magnum matrimonii sacramentum, w: Jan Paweł II, Dzieła zebrane, Tom IV, Konstytucje Apostolskie, Listy Motu proprio i Bulle, Orędzia na świetowe dni, [Wydawnictwo M, b.m.w.], s. 34-36;
Jougan A., Słownik kościelny łacińsko-polski, Warszawa 1992 ;
Kaiser M., Grundfragen des kirchlichen Eherechts, 6 Kapitel: Das Sakrament der Ehe, w: Handbuch des katholischen Kirchenrechts, Herausgegeben von J. Listl, H. Müller, H. Schmitz, Regensburg 1983, s. 730 - 746;
Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 1994 [skrót: KKKat];
Leszczyński G., Dobro małżonków jako przedmiot symulacji zgody małżeńskiej, Folia Iuridica 81, 2017, s. 29-41;
Moneta P., Il matrimonio (cann. 1055-1165), w: Il Diritto nel ministero della Chiesa. La funzione di sanctificare della Chiesa. I beni temporali della Chiesa. Le sanzioni nella Chiesa. I procesi – Chiesa e communità politica, a cura del Gruppo Italiano Docenti di Diritto Canonico, Roma 1992, s. 165-315;
Moneta P., Il matrimonio nel nuovo diritto canonico, Genova 1988;
Morgante M., I sacramenti nel Codice di Diritto Canonico, Edizooni Paoline [Milano] 1986;
Müller G., Dogmatyka katolicka, Wrocław 2015;
Navarrete U., Schema iuris recogniti «De matrimonio». Textus et observationes, Periodica 63: 1974 fasc. 4, s. 611-658;
Pastwa A., Istotne elementy małżeństwa. W nurcie odnowy personalistycznej, Katowice 2007;
Pawluk T., Prawo Kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II. Prawo małżeńskie, Tom 3, Olsztyn 1996;
Piotr Lombard, Cztery księgi sentencji, Tom II, Przełożył Bp J. Wojtkowski, Olsztyn 2015;
Pontificia Commissio Codici Iuris Canonici Recognoscendo, Codex Iuris Canonici Schema novissimum iuxta placita patrum commissionis emendatum atque summo Pontifici praesentatum, Libreria Editrice Vaticana 1982;
Pontificia Commissio Codici Iuris Canonici Recognoscendo, Schema documenti pontificii quo disciplina canonica de sacramentis recignoscitur, Typis Polyglottis Vaticanis MCMLXXV;
Pontificia Commissio Codici Iuris Canonici Recognoscendo, Schema Codicis Iuris Canonici iuxta animadversiones S.R.E. Cardinalium, Episcoporum Conferentiarum, Dicasteriorum Curiae Romanae, Universitatum Facultatumque ecclesiasticarum necnon Superiorum Institutorum vitae consecratae recognitum, Libreria Editrice Vaticana 1980
Prawo rzymskie, Słownik encyklopedyczny, red. W. Wołodkiewicz, Warszawa 1986;
Regatillo E. Ius sacramentarium, Sal Terrae 1960;
Rozwadowski W., Prawo rzymskie. Zarys wykładu wraz z wyborem źródeł, Poznań 1992;
Rybczyk J., Projekt reformy prawa małżeńskiego: (część I – kanony 1012 – 1034), Prawo Kanoniczne 20: 1977, n. 1-2, s. 201-211;
Sarmiento A., Małżeństwo chrześcijańskie. Podręcznik teologii małżeństwa i rodziny, Kraków 2002;
Schwendenwein H., Das neue Kirchenrecht Gesamtdarstellung, Graz - Wien - Köln 1984;
Serrano Ruiz J., Inspirazione conciliare nei principi generali del matrimonio canonico, w: Codice del Vaticano II. Matrimonio canonico, Bologna 1985;
Serrano Ruiz J., Putrino G., Castaño J., Pompedda M., Bonnet P., Vitale A., Grocholewski Z., Salerno F., Matrimonio canonico fra tradizione e rinnovamento, Bologna 1985;
Skrzypczak R., Sakrament małżeństwa, w: Znaki tajemnicy. Sakramenty w teorii i praktyce Kościoła, red. K. Porosło, R. Woźniak, WAM 2018, s. 501-535;
Słownik Teologii Biblijnej, red. X. Leon – Dufour, Poznań 1990;
Smiljan P., D. Kožul D., La dottrina matrimoniale de Concilio Vaticano II, Romae 1980;
Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Pallotinum 2002;
Sondel J., Słownik łacińsko - polski dla prawników i historyków, Kraków b.d.w.;
Stankiewicz A., De origine definitionis matrimonii in Decreto Gratiani, Periodica de re morali canonica liturgica 71: 1982, s. 211-229;
Stawniak H., Problem „bonum coniugum” , Prawo Kanoniczne 32: 1989 n. 1-2, s. 97 - 118;
Stawniak H., Wspólnotowy charakter małżeństwa w świetle nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego, Prawo Kanoniczne 31: 1988, n. 3-4, s. 109-130;
Sztafrowski E., Podręcznik Prawa Kanonicznego, Tom 1, Warszawa 1985;
Sztafrowski E., Podręcznik Prawa Kanonicznego, Tom 4, Warszawa 1986;
Sztafrowski E., Prawo kanoniczne w okresie odnowy soborowej. Podręcznik dla duchowieństwa, Tom 2, Warszawa 1979;
Sztychmiler R., Doktryna Soboru Watykańskiego II o celach małżeństwa i jej recepcja w Kodeksie Prawa kanonicznego z roku 1983, Lublin 1993;
Sztychmiler R., Implikacje procesowe ujęcia celów małżeństwa w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 r. , w: Przymierze małżeńskie, pod red. W. Góralskiego i R. Sztychmilera, Lublin 1993, s. 75-95;
Sztychmiler R., Pojęcie małżeństwa chrześcijańskiego, Roczniki Nauk Prawnych 1-2: 1991-1992, s. 29-52;
Testa B., Sakramenty Kościoła. Poznań 1998;
The Code of Canon Law. A text and commentary, Comissioned by The canon Law Society of America, Edited by J. Coriden, T. Green, D. Heintschel, New York - Mahwah 1985;
Vela L., De personalismo in iure matrimoniali novi Codicis, Periodica de re morali canonica, liturgica” 79 : 1990 , s. 37—67;
Wernz P., Ius canonicum ad Codicis normam exactum. Opera P. P. Vidal SI. Ius matrimoniale, Tom V, Romae 1928;
Wielka Encyklopedia Powszechna PWN. Tom 2. Bli-Deo, Warszawa 1963
Vitali E., S. Berlingò S., Il matrimonio canonico, [Giuffré Editore, b.d.w.],
Vlaming T., Bender L., Praelectiones iuris matrimonii ad normam Codicis Iuris Canonici, Bussum in Hollandia 1950;
von Hildebrand D., Małżeństwo, Poznań 2017;
Wąsik W., Recepcja nauczania Soboru Watykańskiego II na temat sakramentów w kan. 840 KPK 1983, Kieleckie Studia Teologiczne 14: 2015, s. 107 – 128;
Żurowski M., Kanoniczne prawo małżeńskie Kościoła katolickiego, Katowice 1987;
Żurowski M., Kanoniczne prawo małżeńskie okresu posoborowego. Katowice 1976;
Downloads
Download data is not yet available.
