Groza przed Tatarami - karą Boską za grzechy chrześcijan jako przyczyna przemian w religijności w Małopolsce drugiej połowy XIII wieku

Jarosław Małecki

doi:10.52204/np.2006.105.247-267

Tom 105 (2006): Nasza Przeszłość

Artykuły

Groza przed Tatarami - karą Boską za grzechy chrześcijan jako przyczyna przemian w religijności w Małopolsce drugiej połowy XIII wieku

Jarosław Małecki

pdf

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2006.105.247-267 [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2006

Abstrakt

W niniejszym artykule podjęto próbę ukazania jak najazdy tatarskie wpłynęły na mentalność ówczesnych Małopolan. Przedstawiono grozę, jaką budzili okrutni najeźdźcy oraz recepcję teorii o poganach – karze Boskiej za grzechy chrześcijan. Postawiono również hipotezę, że idea ta dotarła na ziemie polskie nie z Zachodu, ale z Rusi, z którą Polska miała rozliczne kontakty polityczne i kulturalne w XIII wieku. Groza i uznanie najazdów pogan za karę wymierzoną przez Boga zaowocowało wzrostem dewocji i przyjęciem błagalnego stosunku względem Stwórcy. W zapomnienie odeszła postawa prezentowana we wcześniejszych polskich kronikach, która przyczyn triumfu na wojnie upatrywała w dzielności władców, rycerzy i w ich orężu. Zaczęto szukać wsparcia u Boga, decydujące były modlitwy, a nie odwaga wojowników.
Wzrost pobożności jest zauważalny nie tylko wśród władców i rycerstwa, ale także wśród szerokich rzesz zwykłych ludzi, uciekających w dewocję w chwilach zagrożenia życia. Pokazano to na podstawie opisu rzezi Sandomierzan zamieszczonego w ruskim latopisie. Wiele nam też mówi żywiołowy rozwój kultu ofiar mordów tatarskich, męczenników sandomierskich. Wreszcie przedstawiono, na podstawie źródeł hagiograficznych, recepcję wśród szerokich kręgów społeczeństwa pojęcia świętej wojny z poganami i jej implikacji, zbawienia dla poległych krzyżowców.

Bibliografia

Dowiat J., Historia Kościoła katolickiego w Polsce (do połowy XV wieku), Warszawa 1968. [Google Scholar]
Dowiat J., Normy postępowania i wzory osobowe, [w:] Kultura Polski średniowiecznej X-XIII wieku, pod red. Tegoż, Warszawa 1985. [Google Scholar]
Dziewulski W., Postępy chrystianizacji i proces likwidacji pogaństwa w Polsce wczesnofeudalnej, Wrocław 1964. [Google Scholar]
Jasiński T., Przerwany hejnał, Kraków 1988. [Google Scholar]
Kłoczowski J., Dzieje chrześcijaństwa polskiego, Warszawa 2000. [Google Scholar]
Krakowski S., Polska w walce z najazdami tatarskimi w XIII wieku, Warszawa 1956. [Google Scholar]
Matuszewski J., Relacja Długosza o najeździe tatarskim w 1241 roku. Polskie zdania legnickie, Łódź 1980. [Google Scholar]
Plezia M., Wstęp do Żywotu mniejszego św. Stanisława, [w:] Średniowieczne żywoty i cuda patronów Polski, tłum. J. Pleziowa, oprac. M. Plezia, Warszawa 1987. [Google Scholar]
Umiński J., Niebezpieczeństwo tatarskie w połowie XIII wieku i papież Innocenty IV, Lwów 1922. [Google Scholar]
Zientara B., Wiek XIII - wielkie przemiany, obce wpływy i świadomość narodowa, [w:] Uniwersalizm i swoistość kultury polskiej, pod red. J. Kłoczowskiego, Lublin 1989. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Słowa kluczowe

Tatarzy
kara Boska
chrześcijaństwo
Małopolska
średniowiecze

Kategorie

Jak cytować

Małecki, J. (2006). Groza przed Tatarami - karą Boską za grzechy chrześcijan jako przyczyna przemian w religijności w Małopolsce drugiej połowy XIII wieku. Nasza Przeszłość, 105, 247–267. https://doi.org/10.52204/np.2006.105.247-267

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Podobne artykuły

<< < 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 > >>

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

[1] Dowiat J., Historia Kościoła katolickiego w Polsce (do połowy XV wieku), Warszawa 1968. [Google Scholar]

[2] Dowiat J., Normy postępowania i wzory osobowe, [w:] Kultura Polski średniowiecznej X-XIII wieku, pod red. Tegoż, Warszawa 1985. [Google Scholar]

[3] Dziewulski W., Postępy chrystianizacji i proces likwidacji pogaństwa w Polsce wczesnofeudalnej, Wrocław 1964. [Google Scholar]

[4] Jasiński T., Przerwany hejnał, Kraków 1988. [Google Scholar]

[5] Kłoczowski J., Dzieje chrześcijaństwa polskiego, Warszawa 2000. [Google Scholar]

[6] Krakowski S., Polska w walce z najazdami tatarskimi w XIII wieku, Warszawa 1956. [Google Scholar]

[7] Matuszewski J., Relacja Długosza o najeździe tatarskim w 1241 roku. Polskie zdania legnickie, Łódź 1980. [Google Scholar]

[8] Plezia M., Wstęp do Żywotu mniejszego św. Stanisława, [w:] Średniowieczne żywoty i cuda patronów Polski, tłum. J. Pleziowa, oprac. M. Plezia, Warszawa 1987. [Google Scholar]

[9] Umiński J., Niebezpieczeństwo tatarskie w połowie XIII wieku i papież Innocenty IV, Lwów 1922. [Google Scholar]

[10] Zientara B., Wiek XIII - wielkie przemiany, obce wpływy i świadomość narodowa, [w:] Uniwersalizm i swoistość kultury polskiej, pod red. J. Kłoczowskiego, Lublin 1989. [Google Scholar]