Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 78 (1992): Nasza Przeszłość

Artykuły

Żydzi wśród chrześcijan w miastach małopolskich w XVI - XVIII wieku

  • Zenon Guldon
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1992.78.187-222  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.1992

Abstrakt

Żydzi stanowili jedną z licznych mniejszości etnicznych i religijnych w Polsce w XVI–XVIII w. Żydzi cieszyli się znaczną autonomią w zakresie wymiaru sprawiedliwości, redystrybucji obciążeń podatkowych nakładanych przez państwo i porządku różnych aspektów życia w swoich społecznościach. Szacunki dotyczące liczby Żydów w Polsce w drugiej połowie XVI w. wynoszą ok. 300 tys. osób. W drugiej połowie XVIII w. liczba ta wzrosła do 750 tys. W drugiej połowie XVI w. Żydzi zamieszkiwali 56 z 22 miast województwa krakowskiego, lubelskiego i sandomierskiego. Największe skupiska ludności żydowskiej występowały w Krakowie na Kazimierzu oraz w Lublinie. W połowie XVII w. Żydzi podejrzani o współpracę ze Szwedami zostali w wielu miastach zamordowani przez żołnierzy Stefana Czarnieckiego, przywódcy wojskowego ruchu oporu przeciwko najazdowi szwedzkiemu. Wielu lubelskich Żydów zostało rozstrzelanych przez armię rosyjską. W latach 1662-1676 Żydzi zamieszkiwali 96 miast Małopolski; w połowie XVIII w. na tym terenie istniało już 120 gmin żydowskich. Zwiększona konkurencja gospodarcza oraz wyraźne różnice religijne i kulturowe pomiędzy Żydami, a resztą ludności doprowadziły do szeregu konfliktów, zamieszek antyżydowskich i prześladowań.

Bibliografia

  1. Bałaban M. , Kiedy i skąd przybyli Żydzi do Polski, „Miesięcznik Żydowski” 1930. [Google Scholar]
  2. Bałaban M., Karaici w Polsce. Studium historyczne, Warszawa 1927. [Google Scholar]
  3. Bogucka M., Samsonowicz H. , Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław 1986. [Google Scholar]
  4. Czapliński W., O Polsce siedemnastowiecznej. Problemy i sprawy, Warszawa 1956. [Google Scholar]
  5. Dobrowolski K., Migracje wołoskie na ziemiach polskich, w: Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, Lwów 1930. [Google Scholar]
  6. Feldman E., Do statystyki Żydów w dawnej Polsce, „Miesięcznik Żydowski” 1933. [Google Scholar]
  7. Firkowicz S. , O karaimach w Polsce, Troki 1938. [Google Scholar]
  8. Gromnicki T., Ormianie w Polsce, ich historia, prawa i przywilej, Warszawa 1889. [Google Scholar]
  9. Morawski M., Stanowisko Kościoła wobec niebezpieczeństwa żydowskiego w dawnej Polsce, „Ateneum Kapłańskie”, t.41, 1938. [Google Scholar]
  10. Mordkowicz A., Ogniska karaimskie, Łuck 1934. [Google Scholar]
  11. Obuchowska - Pysiowa H. , Handel wiślany w pierwszej połowie XVII wieku, Wrocław 1964. [Google Scholar]
  12. Pawiński A. , Skarbowość w Polsce i 176; za Stefana Batorego, źródła Dziejowe, t. 8, Warszawa 1881. [Google Scholar]
  13. Ptaśnik J. , Zalew miast polskich przez Żydów od XVI do XVIII w., Przegląd Warszawski” t. 3: 1924. [Google Scholar]
  14. Ptaśnik J. , Narodowości w miastach dawnej Polski, 1925. [Google Scholar]
  15. Schiper I. , Studia nad stosunkami gospodarczymi Żydów w Polsce podczas średniowiecza, Lwów 1911. [Google Scholar]
  16. Sieradzki J., Bolesława Pobożnego statut kaliski z roku 1264 dla Żydów, 1960. [Google Scholar]
  17. Szyszman A., Osadnictwo karaimskie na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego, Wilno 1936. [Google Scholar]
  18. Wodzicki S., Wspomnienia z przeszłości od roku 1768 do roku 1840, Kraków 1874. [Google Scholar]
  19. Zajączkowski A., Karaimi na Wołyniu, Równe 1933. [Google Scholar]
  20. Zajączkowski A., Karaimi w Polsce, Warszawa 1961. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.