Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 95 (2001): Nasza Przeszłość

Artykuły

Ordinarium Olomucense-Cracoviense. Studium krytyczne

  • Józef W. Boguniowski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2001.95.5-27  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2001

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego opracowania jest Rękopis nr 51 znajdujący się w Archiwum Kapituły Generalnej w Krakowie. Choć badacze wczesnego dramatu liturgicznego i historycy liturgii rzymskiej przyzwyczaili się do nawiązań do niego, nie zauważyli – co może niekorzystnie wpłynąć na wartość ich pracy – że ich źródło nie zostało poddane pełnej krytycznej analizie. Tego zadania podjął się autor niniejszego opracowania. Podaje ogólny opis rękopisu i jego zawartości. W tym nieiluminowanym rękopisie wyróżnia tekst wcześniejszy, powstały w Ołomuńcu pod koniec XIII w., oraz tekst późniejszy, spisany w Krakowie. Dokładna analiza tekstu pokazuje, że jest to Ordinarium, a nie, jak błędnie zakładano, Antyfonarz. Datowanie MS oparto na badaniu dowodów paleograficznych i liturgicznych (pierwsze podsumowano w opiniach biegłych). Argumentuje się dalej, że wykorzystanie Sanctorale jako układu odniesienia w interpretacji tego MS prowadzi do niemożliwych do uzasadnienia wniosków i należy je uznać za błędne; znacznie lepszym argumentem jest zastosowanie zamiast tego Temporale. Na koniec autor porusza kwestię pochodzenia rękopisu. Argument liturgiczny uważa za kluczowy dla obalenia tezy, że kodeks powstał w Krakowie. Spośród jedenastu ksiąg liturgicznych pochodzących z Krakowa jedynie w dwóch mszałach pojawia się motyw święcenia gałązek w Niedzielę Palmową, co przypomina scenę z MS nr 51. Elementy topograficzne na s. 18 z całą pewnością odnoszą się do Ołomuńca; wyraźne wskazanie, że MS musiał powstać w dawnej stolicy Moraw. Wszystkie badania przeprowadzone przez autora potwierdzają wniosek, że MS nr 51 pochodzi z końca XIII wieku i należy go identyfikować jako Ordinarium Olomucense in Cracovia. Wydaje się, że służył on jednemu z kantorów do odprawiania nabożeństw w kościołach katedralnych, najpierw w Ołomuńcu, potem w Krakowie.

Bibliografia

  1. Boguniowski J. W., Przedtrydenckie benedykcjonafy w Polsce, NP 94: 2000. [Google Scholar]
  2. Danielski W., Kult św. Wojciecha na ziemiach polskich, Lublin 1997. [Google Scholar]
  3. Lewański J. , Dramat i dramatyzacje liturgiczne w średniowieczu polskim, w: Musica medii aevi , t. 1, Kraków 1965. [Google Scholar]
  4. Lewański J., Liturgiczne łacińskie dramatyzacje Wielkiego Tygodnia XI-XVI w.,Lublin 1999. [Google Scholar]
  5. Michałowski T. , Średniowiecze, Warszawa 1995. [Google Scholar]
  6. Polkowski I., Katalog rękopisów Kapitulnych Katedry Krakowskiej, cz. 1 Kodexa rękopiśmienne, Kraków 1884. [Google Scholar]
  7. Wierusz-Kowalski J. , Liturgika, Warszawa 1956. [Google Scholar]
  8. Young K. , The Drama of the Medieval Church , t. 1-2, Oxford 1932— —1933. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.