Aller directement au menu principal Aller directement au contenu principal Aller au pied de page
Nasza Przeszłość

Vol. 137 (2022): Nasza Przeszłość

Artykuły

Obecność wątku maryjnego w kazaniach świętokrzyskich

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2022.137.5-26  [Google Scholar]
Publiée: 2022-06-30

Résumé

Głównym tematem niniejszego artykułu jest motyw Maryi w Kazaniach świętokrzyskich – najstarszym znanym nam zabytku języka polskiego. Twórca świętokrzyskiej kolekcji bardzo ograniczał swoją narrację na temat Matki Boskiej oraz pomimo, iż miał ku temu sposobność nie zaprezentował jej wysokiej rangi i istotnej roli w chrześcijaństwie. W artykule przedstawiono kreację obrazu Najświętszej Panny w dwóch zbiorach kazań chronologicznie bliskich świętokrzyskiemu zabytkowi. Dzięki porównaniu, o czym pisali inni duchowni oraz autor Kazań świętokrzyskich możemy zauważyć, że narracja o Matce Jezusa w tych ostatnich jest skąpa, ograniczona treściowo i ilościowo oraz zamknięta w ramach dogmatów.

Références

  1. Źródła [Google Scholar]
  2. Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum, vol. 1: Ab anno 1220 usque ad annum 1303, wyd. B. M. Reichert, A. F. Frühwirth, [w:] MOFPH, t. 3., Romae 1898 [Google Scholar]
  3. Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum, vol. 2: Ab anno 1304 usque ad annum 1378, wyd. B. M. Reichert, A. F. Frühwirth, [w:] MOFPH, t. 4, Romae 1899, s. 109, 223, 228 [Google Scholar]
  4. Św. Antoni z Padwy, Kazania świąteczne: od Narodzenia Pańskiego do Uroczystości świętych Piotra i Pawła, przeł. C. Niezgoda, Kraków 2003. [Google Scholar]
  5. Breviarium fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, opr. S. Głowa, I. Bieda, Poznań 1988. [Google Scholar]
  6. Fratris Galuagni de la Flamma Cronica Ordinis Praedicatorum. Ab Anno 1170. usque ad 1333, wyd. B. M. Reichert, [w:] MOFPH, t. 2., Romae-Stuttgardiae 1897 [Google Scholar]
  7. Kazania świętokrzyskie, Biblioteka Narodowa, sygn. 8001. [Google Scholar]
  8. Peregrini de Opole, Sermones de tempore et de sanctis, ed. R. Tatarzyński, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  9. Peregryn z Opola, Kazania „de tempore” i „de sanctis”, przeł. J. Mrukówna, Kraków 2001. [Google Scholar]
  10. Literatura podmiotu [Google Scholar]
  11. Bonniwell W. R., A history of the Dominican liturgy 1215-1945, New York 1945. [Google Scholar]
  12. Bracha K., Noty łacińskie w Kazaniach świętokrzyskich, w: Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, t. 4 (2010), s. 91-109. [Google Scholar]
  13. Tenże, Nowa edycja tzw. Kazań świętokrzyskich. Nowe pytania i nowe odpowiedzi, „Przegląd Humanistyczny”, 1 (424) 2011, s. 73-83. [Google Scholar]
  14. Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny. T. 2: I-Me, red. R. Loth, Warszawa 2001. [Google Scholar]
  15. Glorieux P., Répertoire des maîtres en théologie de Paris au XIIIe siècle, T. 1. [w:] „Études de philosophie médiévale”, T. 17. Paris 1933. [Google Scholar]
  16. Godyń J., Retoryka w pieśni pasyjnej Władysława z Gielniowa, „Psałterzy Floriańskim” i ”Kazaniach tzw. świętokrzyskich”. (Funkcje średniowiecznej interpunkcji). „Ruch Literacki”, t. 37 (1996), z. 6, s. 669-683. Przedruk w: idem, Studia historycznojęzykowe, edytorskie, kulturalno językowe, t. 4, Kraków 2009, s. 217-307. [Google Scholar]
  17. Krzyżanowski J., O artyzmie „Kazań świętokrzyskich”, w: idem, Tradycje literackie polszczyzny. Od Galla do Staffa, oprac. M. Bokszczanin, Warszawa 1992, s. 47-52. [Google Scholar]
  18. Lichański J. Z., Kazania świętokrzyskie – aspekt retoryczny, w: Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, t. 4 (2010), s. 37-49. [Google Scholar]
  19. Mejor M., Łacina w Kazaniach świętokrzyskich, w: Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. P. Stępień, Warszawa 2009, s. 81-102. [Google Scholar]
  20. Michałowska T., Średniowiecze, Warszawa 1995. [Google Scholar]
  21. Mika T., Interpunkcja Kazań świętokrzyskich a ich składnia i styl, w: Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. P. Stępień, Warszawa 2009, s. 59-80. [Google Scholar]
  22. Tenże, Kazania świętokrzyskie jako obiekt badań filologicznych. Pytania o tekst i przekaz, w: Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, t. 4 (2010), s. 65-80. [Google Scholar]
  23. Tenże, „Kazania świętokrzyskie”: od rękopisu do zrozumienia tekstu, Poznań 2012 [Google Scholar]
  24. Tenże, Tajemnice „Kazań świętokrzyskich", „Teraz. Świętokrzyski Miesięcznik Kulturalny", 2006, nr l (25), s. 14-15. [Google Scholar]
  25. Mortier R. P., Histoire des maîtres généraux de l'Ordre des frères prêcheurs, t. 2: 1263-1323, Paris 1905. [Google Scholar]
  26. Nad złoto droższe: skarby Biblioteki Narodowej, red. H. Tchórzewska-Kabata, M. Dąbrowski, P. Bagnowski, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  27. Napiórkowski A. A., Maryja jest piękna. Zarys Mariologii i maryjności, Kraków 2016. [Google Scholar]
  28. Nowak P., Pobożność Maryjna św. Jadwigi Śląśkiej na tle ówczesnej Europy, w: „Tarnowskie Studia Teologiczne”, t. 36 (2017), nr. 1, s. 59-81. [Google Scholar]
  29. Obremski K., Retoryka ponad gramatyką (składnią)? O tradycjach literackich Kazań świętokrzyskich, w: Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, t. 4 (2010), s. 51-64. [Google Scholar]
  30. Oleś P., Letania more solito dicantur. Przyczynek do badań nad pobożnością maryjną wśród średniowiecznych dominikanów, „Folia Historica Cracoviensia”, t. XIX (2019), s. 43-57 [Google Scholar]
  31. Ostrowska E., Kompozycja i artyzm językowy „Kazań świętokrzyskich”, [w:] eadem, Z dziejów języka polskiego i jego piękna. Studia i szkice, Kraków 1978, s. 41-100. [Google Scholar]
  32. Rutkowska J., „Zielony Drogowskazie, na rozstajach niepewności czekająca…” – o nazwaniach Matki Bożej w „125 litaniach maryjnych” (w oprac. ks. Janusza Kumali MIC). Cz. I. Imię Matki Bożej i formacje odimienne, „Język. Religia. Tożsamość”, 2 (18) 2018, s. 107-133. [Google Scholar]
  33. Skrzyniarz R., Kazania Świętokrzyskie: przepowiadanie w XIII wieku, Lublin 2001. [Google Scholar]
  34. Stępień P., Kazania świętokrzyskie w trzech odsłonach. O problemach rekonstrukcji tekstu, o pewnej omyłce autora, o źródłach Kazania na dzień św. Katarzyny, w: Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. idem, Warszawa 2009, s. 109-152. [Google Scholar]
  35. Skwara M., Struktura i sposoby argumentacji w Kazaniu na dzień św. Katarzyny, w: Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. P. Stępień, Warszawa 2009, s. 153-166. [Google Scholar]
  36. Sutowicz A., Maryja w duchowości śląskich klarysek i benedyktynek w okresie średniowiecza, w: „PERSPEC†IVA Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne”, r. X, 2011, nr. 1 (18), s. 209-225. [Google Scholar]
  37. Torrell J. P., Tomasz z Akwinu – człowiek i dzieło, przeł. A. Kuryś, Kęty-Warszawa 2008. [Google Scholar]
  38. Trajdos T. M., Wokół genezy Kazań świętokrzyskich, w: Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, t. 4 (2010), s. 23-27. [Google Scholar]
  39. Urbańczyk S., U progu polszczyzny literackiej, [w:] idem, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979, s. 149-154. [Google Scholar]
  40. Winiarska-Górska I., Z dziejów badań nad Kazaniami świętokrzyskimi, w: Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. P. Stępień, Warszawa 2009, s. 13-40. [Google Scholar]
  41. Wolny J., Exempla z kazań niedzielnych Peregryna z Opola, [w:] Kultura elitarna a kultura masowa w Polsce późnego średniowiecza, red. B. Geremka, Wrocław 1978, s 243-282. [Google Scholar]
  42. Wydra W., Wokół fenomenu Kazań świętokrzyskich, w: Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. P. Stępień, Warszawa 2009, s. 41-58. [Google Scholar]

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.