Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 137 Nr 2 (2022): Our Past

Artykuły

The presence of the theme of the Mary in the Holy Cross Sermons

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2022.137.2.5-26  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2022

Abstrakt

The main topic of this article is the theme of Mary in Kazania Świętokrzyskie – the oldest known monument of the Polish language. Undoubtedly, 13th century theologians attached high importance and a significant role to the Virgin Mary in Christianity. The collection of sermons was an opportunity to present a universe in which the Mother of God is a key figure, which would reflect the intellectual trends of the time. However, for some reason or reasons, it did not happen. In the collection, the narrative about the Mother of God seems to be minimized. In this article an image of Blessed Virgin Mary was depicted in two collections of sermons chronologically close to the Holy Cross. Owing to this comparison, as was mentioned by other clergymen and the author of the Holy Cross Sermons, we can notice that the narrative about the Mother of Jesus in the latter is sparse, limited in content and quantity, and closed within dogmas.

Bibliografia

  1. Bertazzo L., Maria Oliva Benedicta: A Reflection on the Mariology of Anthony of Padua/Lisbon, [in:] The Medieval Franciscans, vol. 16: Medieval Franciscan Approaches to the Virgin Mary Mater Sanctissima, Misericordia, et Dolorosa, ed. S. J. McMichael, K. Wrisley Shelby, Leiden 2019, pp. 32-50. [Google Scholar]
  2. Bonniwell W. R., A history of the Dominican liturgy 1215-1945, New York 1945. [Google Scholar]
  3. Bracha K., Noty łacińskie w Kazaniach świętokrzyskich, [in:] Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, vol. 4 (2010), pp. 91-109. [Google Scholar]
  4. Idem, Nowa edycja tzw. Kazań świętokrzyskich. Nowe pytania i nowe odpowiedzi, „Przegląd Humanistyczny”, 1 (424) 2011, pp. 73-83. [Google Scholar]
  5. Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny. T. 2: I-Me, ed. R. Loth, Warszawa 2001. [Google Scholar]
  6. Glorieux P., Répertoire des maîtres en théologie de Paris au XIIIe siècle, T. 1. [in:] „Études de philosophie médiévale”, T. 17. Paris 1933. [Google Scholar]
  7. Godyń J., Retoryka w pieśni pasyjnej Władysława z Gielniowa, „Psałterzy Floriańskim” i ”Kazaniach tzw. świętokrzyskich”. (Funkcje średniowiecznej interpunkcji). „Ruch Literacki”, vol. 37 (1996), z. 6, pp. 669-683. Re-print [in:] ibid, Studia historycznojęzykowe, edytorskie, kulturalno językowe, vol. 4, Kraków 2009, pp. 217-307. [Google Scholar]
  8. Kochaniewicz B., Biblia w średniowiecznym kaznodziejstwie: perspektywa teologicznofundamentalna, „Biblioteka Teologii Fundamentalnej”, 5 (2010), pp. 39-53. [Google Scholar]
  9. Krzyżanowski J., O artyzmie „Kazań świętokrzyskich”, [in:] ibid, Tradycje literackie polszczyzny. Od Galla do Staffa, by M. Bokszczanin, Warszawa 1992, pp. 47-52. [Google Scholar]
  10. Lichański J. Z., Kazania świętokrzyskie – aspekt retoryczny, [in:] Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, vol. 4 (2010), pp. 37-49. [Google Scholar]
  11. Mazurkiewicz R., „Świebodność Boga żywego”: średniowieczna pieśń o wniebowzięciu Maryi, „Salvatoris Mater”, 2/4 (2000), pp. 224-260. [Google Scholar]
  12. Mejor M., Łacina w Kazaniach świętokrzyskich, [in:] Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. P. Stępień, Warszawa 2009, pp. 81-102. [Google Scholar]
  13. Michałowska T., Średniowiecze, Warszawa 1995. [Google Scholar]
  14. Mika T., Interpunkcja Kazań świętokrzyskich a ich składnia i styl, [w:] Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, ed. P. Stępień, Warszawa 2009, pp. 59-80. [Google Scholar]
  15. Idem, Kazania świętokrzyskie jako obiekt badań filologicznych. Pytania o tekst i przekaz, [in:] Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, vol. 4 (2010), pp. 65-80. [Google Scholar]
  16. Idem, „Kazania świętokrzyskie”: od rękopisu do zrozumienia tekstu, Poznań 2012. [Google Scholar]
  17. Idem, Tajemnice „Kazań świętokrzyskich”, „Teraz. Świętokrzyski Miesięcznik Kulturalny”, 2006, No. l (25), pp. 14-15. [Google Scholar]
  18. Mortier R. P., Histoire des maîtres généraux de l'Ordre des frères prêcheurs, vol. 2: 1263-1323, Paris 1905. [Google Scholar]
  19. Nad złoto droższe: skarby Biblioteki Narodowej, eds. H. Tchórzewska-Kabata, M. Dąbrowski, P. Bagnowski, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  20. Napiórkowski A. A., Maryja jest piękna. Zarys Mariologii i maryjności, Kraków 2016. [Google Scholar]
  21. Niezgoda C., Teologia i mariologia św. Antoniego z Padwy, „Collectanea Theologica”, vol. 51 (1981), fasc. IV, pp. 69-83. [Google Scholar]
  22. Nowak P., Pobożność Maryjna św. Jadwigi Śląskiej na tle ówczesnej Europy, [in:] „Tarnowskie Studia Teologiczne”, vol. 36 (2017), No. 1, pp. 59-81. [Google Scholar]
  23. Obremski K., Retoryka ponad gramatyką (składnią)? O tradycjach literackich Kazań świętokrzyskich, [in:] Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, vol. 4 (2010), pp. 51-64. [Google Scholar]
  24. Oleś P., Letania more solito dicantur. Przyczynek do badań nad pobożnością maryjną wśród średniowiecznych dominikanów, „Folia Historica Cracoviensia”, vol. XIX (2019), pp. 43-57. [Google Scholar]
  25. Ostrowska E., Kompozycja i artyzm językowy „Kazań świętokrzyskich”, [in:] idem, Z dziejów języka polskiego i jego piękna. Studia i szkice, Kraków 1978, pp. 41-100. [Google Scholar]
  26. Romagnoli A. B., L’immagine di Maria negli scritti delle donne medioevali, [in:] Hagiologica. Studi per Réginald Grégoire, eds. A. Bartolomei Romagnoli, U. Paoli, P. Piatti, Fabriano 2012, pp. 491-519. [Google Scholar]
  27. Roschini G. M., La Mariologia di sant’Antonio da Padova, „Marianum”, 8 (1946), 16-67. [Google Scholar]
  28. Rutkowska J., „Zielony Drogowskazie, na rozstajach niepewności czekająca…” – o nazwaniach Matki Bożej w „125 litaniach maryjnych” (w oprac. ks. Janusza Kumali MIC). Cz. I. Imię Matki Bożej i formacje odimienne, „Język. Religia. Tożsamość”, 2 (18) 2018, pp. 107-133. [Google Scholar]
  29. Siwiński N. M., Herbarium Mariae: Maryjny zielnik św. Antoniego, „Posłaniec św. Antoniego”, vol. 2 (2020), pp. 98-101. [Google Scholar]
  30. Idem, Kazanie na cześć Błogosławionej Maryi Dziewicy św. Antoniego z Padwy, „Studia Leopoliensia” 14 (2021), pp. 85-115. [Google Scholar]
  31. Idem, Rogamus te, Domina Nostra – sześć modlitw maryjnych św. Antoniego z Padwy jako świadectwo mariologii franciszkańskiej XIII w., „Collectanea Theologica”, 86 (2016) No. 3 pp. 91-145. [Google Scholar]
  32. Skrzyniarz R., Kazania Świętokrzyskie: przepowiadanie w XIII wieku, Lublin 2001. [Google Scholar]
  33. Stępień P., Kazania świętokrzyskie w trzech odsłonach. O problemach rekonstrukcji tekstu, o pewnej omyłce autora, o źródłach Kazania na dzień św. Katarzyny, [in:] Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, ed. ibid., Warszawa 2009, pp. 109-152. [Google Scholar]
  34. Skwara M., Struktura i sposoby argumentacji w Kazaniu na dzień św. Katarzyny, [in:] Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, ed. P. Stępień, Warszawa 2009, pp. 153-166. [Google Scholar]
  35. Sutowicz A., Maryja w duchowości śląskich klarysek i benedyktynek w okresie średniowiecza, [in:] „PERSPEC†IVA Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne”, r. X, 2011, No. 1 (18), pp. 209-225. [Google Scholar]
  36. Szostek T., Quidam Iudaeus…, „Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae”, XVIII (2008), pp. 247-259. [Google Scholar]
  37. Torrell J. P., Tomasz z Akwinu – człowiek i dzieło, trans. A. Kuryś, Kęty-Warszawa 2008. [Google Scholar]
  38. Trajdos T. M., Wokół genezy Kazań świętokrzyskich, [in:] Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, vol. 4 (2010), pp. 23-27. [Google Scholar]
  39. Urbańczyk S., U progu polszczyzny literackiej, [in:] ibid, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979, pp. 149-154. [Google Scholar]
  40. Winiarska-Górska I., Z dziejów badań nad Kazaniami świętokrzyskimi, [in:] Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, ed. P. Stępień, Warszawa 2009, pp. 13-40. [Google Scholar]
  41. Wojtczak A., Pochodzenie i rozwój maryjnego tytułu „Gwiazda Zaranna”, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie”, 17 (2011), pp. 161-185. [Google Scholar]
  42. Wolny J., Exempla z kazań niedzielnych Peregryna z Opola, [in:] Kultura elitarna a kultura masowa w Polsce późnego średniowiecza, ed. B. Geremka, Wrocław 1978, pp. 243-282. [Google Scholar]
  43. Wydra W., Wokół fenomenu Kazań świętokrzyskich, [in:] Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, ed. P. Stępień, Warszawa 2009, pp. 41-58. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.