Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 137 (2022): Nasza Przeszłość

Articles

Marginalization of the figure of Mary in the Holy Cross sermons

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2022.137.5-26  [Google Scholar]
Published: 2022-06-30

Abstract

The main topic of this article is the theme of Mary in the Holy Cross Sermons - the oldest monument of the Polish language known to us. The creator of the sermons collection limited his narrative about the Mother of God, and despite the fact that he had the opportunity to do so, he did not present her high rank and significant role in Christianity. In the article Blessed Virgin from two collections of sermons chronologically close to the Holy Cross literary monument was compared to that from polish sermons. By comparing what other clergymen and the author of the Holy Cross Sermons wrote about Her, we can see that the narrative about the Mother of Jesus in the latter is sparse, limited in content and quantity, and closed within dogmas.

References

  1. Źródła [Google Scholar]
  2. Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum, vol. 1: Ab anno 1220 usque ad annum 1303, wyd. B. M. Reichert, A. F. Frühwirth, [w:] MOFPH, t. 3., Romae 1898 [Google Scholar]
  3. Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum, vol. 2: Ab anno 1304 usque ad annum 1378, wyd. B. M. Reichert, A. F. Frühwirth, [w:] MOFPH, t. 4, Romae 1899, s. 109, 223, 228 [Google Scholar]
  4. Św. Antoni z Padwy, Kazania świąteczne: od Narodzenia Pańskiego do Uroczystości świętych Piotra i Pawła, przeł. C. Niezgoda, Kraków 2003. [Google Scholar]
  5. Breviarium fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, opr. S. Głowa, I. Bieda, Poznań 1988. [Google Scholar]
  6. Fratris Galuagni de la Flamma Cronica Ordinis Praedicatorum. Ab Anno 1170. usque ad 1333, wyd. B. M. Reichert, [w:] MOFPH, t. 2., Romae-Stuttgardiae 1897 [Google Scholar]
  7. Kazania świętokrzyskie, Biblioteka Narodowa, sygn. 8001. [Google Scholar]
  8. Peregrini de Opole, Sermones de tempore et de sanctis, ed. R. Tatarzyński, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  9. Peregryn z Opola, Kazania „de tempore” i „de sanctis”, przeł. J. Mrukówna, Kraków 2001. [Google Scholar]
  10. Literatura podmiotu [Google Scholar]
  11. Bonniwell W. R., A history of the Dominican liturgy 1215-1945, New York 1945. [Google Scholar]
  12. Bracha K., Noty łacińskie w Kazaniach świętokrzyskich, w: Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, t. 4 (2010), s. 91-109. [Google Scholar]
  13. Tenże, Nowa edycja tzw. Kazań świętokrzyskich. Nowe pytania i nowe odpowiedzi, „Przegląd Humanistyczny”, 1 (424) 2011, s. 73-83. [Google Scholar]
  14. Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny. T. 2: I-Me, red. R. Loth, Warszawa 2001. [Google Scholar]
  15. Glorieux P., Répertoire des maîtres en théologie de Paris au XIIIe siècle, T. 1. [w:] „Études de philosophie médiévale”, T. 17. Paris 1933. [Google Scholar]
  16. Godyń J., Retoryka w pieśni pasyjnej Władysława z Gielniowa, „Psałterzy Floriańskim” i ”Kazaniach tzw. świętokrzyskich”. (Funkcje średniowiecznej interpunkcji). „Ruch Literacki”, t. 37 (1996), z. 6, s. 669-683. Przedruk w: idem, Studia historycznojęzykowe, edytorskie, kulturalno językowe, t. 4, Kraków 2009, s. 217-307. [Google Scholar]
  17. Krzyżanowski J., O artyzmie „Kazań świętokrzyskich”, w: idem, Tradycje literackie polszczyzny. Od Galla do Staffa, oprac. M. Bokszczanin, Warszawa 1992, s. 47-52. [Google Scholar]
  18. Lichański J. Z., Kazania świętokrzyskie – aspekt retoryczny, w: Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, t. 4 (2010), s. 37-49. [Google Scholar]
  19. Mejor M., Łacina w Kazaniach świętokrzyskich, w: Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. P. Stępień, Warszawa 2009, s. 81-102. [Google Scholar]
  20. Michałowska T., Średniowiecze, Warszawa 1995. [Google Scholar]
  21. Mika T., Interpunkcja Kazań świętokrzyskich a ich składnia i styl, w: Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. P. Stępień, Warszawa 2009, s. 59-80. [Google Scholar]
  22. Tenże, Kazania świętokrzyskie jako obiekt badań filologicznych. Pytania o tekst i przekaz, w: Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, t. 4 (2010), s. 65-80. [Google Scholar]
  23. Tenże, „Kazania świętokrzyskie”: od rękopisu do zrozumienia tekstu, Poznań 2012 [Google Scholar]
  24. Tenże, Tajemnice „Kazań świętokrzyskich", „Teraz. Świętokrzyski Miesięcznik Kulturalny", 2006, nr l (25), s. 14-15. [Google Scholar]
  25. Mortier R. P., Histoire des maîtres généraux de l'Ordre des frères prêcheurs, t. 2: 1263-1323, Paris 1905. [Google Scholar]
  26. Nad złoto droższe: skarby Biblioteki Narodowej, red. H. Tchórzewska-Kabata, M. Dąbrowski, P. Bagnowski, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  27. Napiórkowski A. A., Maryja jest piękna. Zarys Mariologii i maryjności, Kraków 2016. [Google Scholar]
  28. Nowak P., Pobożność Maryjna św. Jadwigi Śląśkiej na tle ówczesnej Europy, w: „Tarnowskie Studia Teologiczne”, t. 36 (2017), nr. 1, s. 59-81. [Google Scholar]
  29. Obremski K., Retoryka ponad gramatyką (składnią)? O tradycjach literackich Kazań świętokrzyskich, w: Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, t. 4 (2010), s. 51-64. [Google Scholar]
  30. Oleś P., Letania more solito dicantur. Przyczynek do badań nad pobożnością maryjną wśród średniowiecznych dominikanów, „Folia Historica Cracoviensia”, t. XIX (2019), s. 43-57 [Google Scholar]
  31. Ostrowska E., Kompozycja i artyzm językowy „Kazań świętokrzyskich”, [w:] eadem, Z dziejów języka polskiego i jego piękna. Studia i szkice, Kraków 1978, s. 41-100. [Google Scholar]
  32. Rutkowska J., „Zielony Drogowskazie, na rozstajach niepewności czekająca…” – o nazwaniach Matki Bożej w „125 litaniach maryjnych” (w oprac. ks. Janusza Kumali MIC). Cz. I. Imię Matki Bożej i formacje odimienne, „Język. Religia. Tożsamość”, 2 (18) 2018, s. 107-133. [Google Scholar]
  33. Skrzyniarz R., Kazania Świętokrzyskie: przepowiadanie w XIII wieku, Lublin 2001. [Google Scholar]
  34. Stępień P., Kazania świętokrzyskie w trzech odsłonach. O problemach rekonstrukcji tekstu, o pewnej omyłce autora, o źródłach Kazania na dzień św. Katarzyny, w: Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. idem, Warszawa 2009, s. 109-152. [Google Scholar]
  35. Skwara M., Struktura i sposoby argumentacji w Kazaniu na dzień św. Katarzyny, w: Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. P. Stępień, Warszawa 2009, s. 153-166. [Google Scholar]
  36. Sutowicz A., Maryja w duchowości śląskich klarysek i benedyktynek w okresie średniowiecza, w: „PERSPEC†IVA Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne”, r. X, 2011, nr. 1 (18), s. 209-225. [Google Scholar]
  37. Torrell J. P., Tomasz z Akwinu – człowiek i dzieło, przeł. A. Kuryś, Kęty-Warszawa 2008. [Google Scholar]
  38. Trajdos T. M., Wokół genezy Kazań świętokrzyskich, w: Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, t. 4 (2010), s. 23-27. [Google Scholar]
  39. Urbańczyk S., U progu polszczyzny literackiej, [w:] idem, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979, s. 149-154. [Google Scholar]
  40. Winiarska-Górska I., Z dziejów badań nad Kazaniami świętokrzyskimi, w: Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. P. Stępień, Warszawa 2009, s. 13-40. [Google Scholar]
  41. Wolny J., Exempla z kazań niedzielnych Peregryna z Opola, [w:] Kultura elitarna a kultura masowa w Polsce późnego średniowiecza, red. B. Geremka, Wrocław 1978, s 243-282. [Google Scholar]
  42. Wydra W., Wokół fenomenu Kazań świętokrzyskich, w: Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. P. Stępień, Warszawa 2009, s. 41-58. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.