Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie

Tom 11 Nr 1 (2018)

Artykuły

Senatus consultum ultimum. Ochrona interesu państwa w sytuacji wewnętrznego zagrożenia na przykładzie procesu Katyliny

DOI: https://doi.org/10.32084/tekapr.2018.11.1-22  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2018

Abstrakt

Walka polityczna jest istotnym elementem każdej epoki i każdego państwa. Przykładem takiej walki jest proces przeciwko Katylinie, który rozegrał się pod koniec 63 r. przed Chr. Głównym jego oskarżycielem przed senatem rzymskim był Cyceron, pełniący w tym roku urząd konsula. Doprowadził on do uchwalenia senatus consultum ultimum, na mocy którego bez wyroku sądowego zgładzeni zostali spiskowcy, na czele których stał Katylina. Z tej okazji słynny rzymski orator wygłosił w senacie cztery mowy. Pomimo zwycięstwa jakie odniósł Cyceron, to już w 58 r. został on skazany na wygnanie za wykonanie wyroku śmierci na obywatelu rzymskim bez wyroku sądowego. W konsekwencji wyjechał do Grecji, gdzie spędził kilkanaście miesięcy. Nigdy jednak nie powrócił już do polityki na wysokim poziomie.

 

Bibliografia

  1. Amielańczyk, Krzysztof. 2013. Crimina legitima w rzymskim prawie publicznym. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. [Google Scholar]
  2. Bleicken, Johannnes. 1962. Senatsgericht und Keisergericht. Eine Studie zur Entwiklung des Prozessrechtes im fruhen Prinzipat. Gottingen: Vandenhoeck&Ruprecht. [Google Scholar]
  3. Chmiel, Andrzej. 2015. „Proces katylinarczyków jako przykład rzymskiego „procesu politycznego”.” W Prawo karne i polityka w państwie rzymskim, red. Krzysztof Amielańczyk, Antoni Dębiński, i Dariusz Słapek, 47–62. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. [Google Scholar]
  4. Crifrò, Gugliano. 1985. L’esclusione dalla citta’. Altri studi sull’exilium romano. Peruggia: Salvi. [Google Scholar]
  5. Dyjakowska, Marzena. 2006. „Postępowanie w sprawach o ‘crimen maiestatis’ w okresie republiki rzymskiej.” Zeszyty Prawnicze 6 (19): 27–46. [Google Scholar]
  6. Garofalo, Luigi. 2005. Studi sulla sacertà. Padova: Cedam. [Google Scholar]
  7. Kołodko, Piotr. 2012. Ustawodawstwo rzymskie w sprawach karnych. Białystok: Temida 2. [Google Scholar]
  8. Kowalski, Henryk. 1996. „Prawne i filozoficzne aspekty kary śmierci w procesie Katylinarczyków.” W Kara śmierci w starożytnym Rzymie, red. Henryk Kowalski, i Marek Kuryłowicz, 41–58. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. [Google Scholar]
  9. Kowalski, Henryk. 2004. „Religia i polityka w zamachach stanu w Rzymie w okresie republiki.” W Zamach stanu w dawnych społecznościach, red. Arkadiusz Sołtysiak, i Justyna Olko, 1–24. Warszawa: Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną, Uniwersytet Warszawski. [Google Scholar]
  10. Krajewski, Piotr. 2004. „Organizacja wymiaru sprawiedliwości.” W Rzymskie prawo publiczne, red. Bronisław Sitek, i Piotr Krajewski, 124–138. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. [Google Scholar]
  11. Levick, Barbara. 1979. „«Poena legis maiestatis»” Historia 28:358–379. [Google Scholar]
  12. Litewski, Wiesław. 2003. Rzymski proces karny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. [Google Scholar]
  13. Łoposzko, Tadeusz. 1985. „Niewolnicy wobec sprzysiężenia Katyliny.” Annales UMCS, sectio F: Historia 40:29–47. [Google Scholar]
  14. Maier, Christian. 1997. Res publica amissa. Eine Studie zur Verfassung und Geschichte der spaten romischen Republik. Wiesbaden: Suhrkamp. [Google Scholar]
  15. Marek Tulisz Cyceron. 1998. Mowy, przeł. i oprac. Stanisław Kołodziejczyk, Julia Mrukówna, i Danuta Turkowska. Kęty: Antyk. [Google Scholar]
  16. Mommsen, Theodor. 1999. Römisches Staatsrecht. Gottingen: Duehrkoh&Radicke. [Google Scholar]
  17. Nohl, Hermann, i Stanisław Bednarski. 1922. Cycero. Cztery mowy przeciwko Katylinie. Kraków: D.E. Friedlein. [Google Scholar]
  18. Osuchowski, Wacław. 1981/1982. “Des études sur la genese du ‘crimen maiestis’ en Rome républicaine.” Archivum Iuridicum Cracoviense 14/15:19–32. [Google Scholar]
  19. Rödl, Bernd. 1969. Der senatus consultum ultimum und der Tod der Gracchen. Habelt: Friedrich-Alexander-Universität Erlangen-Nürnberg. [Google Scholar]
  20. Salerno, Franco. 1990. Dalla «consecratio» alla «publicatio bonorum». Napoli: Jovene. [Google Scholar]
  21. Salomonowicz, Stanisław. 1990. „Rewolucja Francuska: blaski i cienie dziedzictwa.” Przegląd Historyczny 81(1-2): 75–85. [Google Scholar]
  22. Serrao, Franceso. 1977. Classi, partiti e legge nella Republica Romana. Pisa: Paccini Editore. [Google Scholar]
  23. Sitek, Bronisław. 1999. Actiones populares w prawie rzymskim na przełomie republiki i pryncypatu. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. [Google Scholar]
  24. Stewart, Roberta. 1995. “Catiline and the crisis of 63-60 BC: The Italian prospective.” Lotomus 54:62–78. [Google Scholar]
  25. Vincenti, Umberto. 1992. La partecipazione del senato all’amministrazione della giustizia nei sevoli III-VI D.C. (Orinete e Occidente). Padova: Cedam. [Google Scholar]
  26. Von Ungern–Sternberg, Jürgen. 1997. “Das Verfahren gegen die Catilinarier oder: Der vermiedene Prozeß.” In Große Prozesse der römischen Antike, edited by Urlich Manthe, and Jürgen von Ungern–Sternberg, 85–99. München: C.H. Beck. [Google Scholar]
  27. Wojtczak, Marzena. 2014. „Zniewaga ‘imagines’ władcy jako podstawa oskarżenia o ‘crimen maiestatis’ w świetle wybranych rzymskich procesów karnych w “Annales” Tacyta.” Czasopismo Prawno-Historyczne 2(66): 205–240. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.