Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie

Tom 3 (2010)

Artykuły

Strony w kanonicznym procesie karno-sądowym według aktualnych przepisów Kościoła łacińskiego

DOI: https://doi.org/10.32084/tkp.6597  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2010

Abstrakt

Zagadnienie stron w procesie jawi się jako zasadnicze w każdym rodzaju postępowania sądowego. W procesie karno-sądowym stroną wnosząca sprawę jest oskarżyciel (accusator) i jest nim zawsze rzecznik sprawiedliwości jako oskarżyciel publiczny. Stroną przeciwną (pozwaną) jest osoba, na którą padło podejrzenie o popełnienie przestępstwa w wyniku przeprowadzonego dochodzenia wstępnego, określana jako oskarżony (accusatus). Do procesu mogą dołączyć osoby trzecie, zwane interwenientami, zainteresowane, np. naprawieniem szkód wynikłych z przestępstwa. Rzecznik sprawiedliwości jako jedyny ma uprawnienie wniesienia do właściwego sądu aktu oskarżenia, a także przygotowania pytań dla oskarżonego i ewentualnie świadków, prezentowania środków dowodowych i dowodzenia winy oskarżonego, zaznajomienia się z aktami sprawy i pisania uwag przedwyrokowych, przyjęcia rozstrzygnięcia sprawy i ewentualne zaskarżenie wyroku. Oskarżonym może być tylko wierny, który popełnił przestępstwo w rozumieniu prawa kościelnego, podległe jurysdykcji danego sędziego i nieprzedawnione prawnie, a nie może być sprawca nieżyjący oraz niezdolny do odcierpienia kary. Oskarżony w procesie karno-sądowym ma m.in. prawo do posiadania adwokata, prawo do nieprzyznania się do popełnienia przestępstwa i niezłożenia przysięgi, prawo do wyroku deklarującego jego niewinność oraz zgodę na zrzeczenie się instancji przez rzecznika sprawiedliwości. Taka pozycja prawna stron sprawia, że sędzia nie może wymierzać kar w sposób arbitralnym lecz ma to czynić na podstawie obowiązującego prawa, przy zachowaniu określonej procedury i zasady słuszności.

Bibliografia

  1. Bączkowicz F., Baron J., Stawinoga W., Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa, t. III, Opole 1958. [Google Scholar]
  2. Coppola R., La tutela dei diritti nel processo penale canonico, „Monitor Ecclesiasticus” 113(1988), s. 73–85. [Google Scholar]
  3. Dębiński A., Rzymskie prawo prywatne. Kompendium, Warszawa 2007. [Google Scholar]
  4. Dzięga A., Strony sporu w kanonicznym procesie o nieważność małżeństwa, Warszawa 1994. [Google Scholar]
  5. Erlebach G., Dzięga A., Krukowski J. (red.), Sztychmiler R., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. V, Księga VII, Procesy, Poznań 2007. [Google Scholar]
  6. Fąka M., Normy ogólne kanonicznego procesu sądowego, Warszawa 1978. [Google Scholar]
  7. Greszata M., Charakterystyka udziału stron w kanonicznym sądowym postępowaniu spornym, „Roczniki Nauk Prawnych”, t. XIII, z. 2(2003), s. 101–125. [Google Scholar]
  8. Greszata M., Iudicium cum principiis. Kodeksowa weryfikacja wybranych zasad procesowych w kanonicznych sprawach o nieważność małżeństwa, Lublin 2008. [Google Scholar]
  9. Grzywacz J., Promotor sprawiedliwości i jego udział w sprawach małżeńskich, Lublin 1974. [Google Scholar]
  10. Grzywacz J., Promotor sprawiedliwości, jego mianowanie i przymioty, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne”, t. 14, z. 5(1967), s. 41–59. [Google Scholar]
  11. Krukowski J., Katalog podstawowych obowiązków i uprawnień wszystkich chrześcijan w nowym Kodeksie Prawa Kanonicznego, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne”, t. 31, z. 5(1984), s. 43–52. [Google Scholar]
  12. Krukowski J., Sobański R., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. I, Księga I, Normy ogólne, Poznań 2003. [Google Scholar]
  13. Krukowski J. (red.), Dzięga A., Sztychmiler R., Erlebach G., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. V, Księga VII, Procesy, Poznań 2007. [Google Scholar]
  14. Łupiński S., Prawo oskarżonego do pomocy ze strony patronów sądowych, „Studia Teologiczne. Białystok, Drohiczyn, Łomża” 14(1996), s. 145–151. [Google Scholar]
  15. Miziński A. G., Normy własne kanonicznego procesu karno-sądowego, „Prawo – Administracja – Kościół”, n. 2–3(10–11)2002, s. 141–174. [Google Scholar]
  16. Miziński A. G., Elementy kanonicznego procesu karno-administracyjnego, „Roczniki Nauk Prawnych”, t. 13, z. 2(2003), s. 127–159. [Google Scholar]
  17. Miziński A. G., Ochrona praw oskarżonego w Kościele w szczególności w kanonicznym procesie karnosądowym, „Roczniki Nauk Prawnych”, t. XVII, z. 1(2007), s. 141–165. [Google Scholar]
  18. Pawluk T., Z zagadnień kanonicznego postępowania karnego, „Studia warmińskie” 8(1971). [Google Scholar]
  19. Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. IV, Doczesne dobra Kościoła, Sankcje w Kościele, Procesy, Olsztyn 1990. [Google Scholar]
  20. Pieronek T., Normy ogólne kanonicznego procesu sądowego, Warszawa 1970. [Google Scholar]
  21. Pieronek T., Kościelne prawo procesowe, [w:] E. Sztafrowski (red.), Prawo kanoniczne w okresie odnowy soborowej, t. II, Warszawa 1979. [Google Scholar]
  22. Pieronek T., Ochrona praw osoby ludzkiej w kanonicznym prawie procesowym, „Analecta Cracoviensia”, 20(1988), s. s. 241–263. [Google Scholar]
  23. Rozkrut T., Zagadnienia procesowe w przemówieniach rotalnych papieża Jana Pawła II, [w:] T. Rozkrut (red.), Urzędy sądowe – władza i służba. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 11–12 października 2004 roku, Tarnów 2005, s. 101–123. [Google Scholar]
  24. Suchecki Z., Promotor sprawiedliwości i jego udział w sprawach karnych, „Roczniki Nauk Prawnych” 2(2004), z. 2, s. 191–225. [Google Scholar]
  25. Suchecki Z., Rola promotora sprawiedliwości w procesie karnym, w: J. Wroceński, B. Szewczul, A. Orczykowski (red.), Semel Deo dedicatum non est ad usum humanos ulterius transferendum. Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. dr hab. Julianowi Kałowskiemu MIC z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin, Warszawa 2004, s. 551–579. [Google Scholar]
  26. Syryjczyk J., Niektóre gwarancje sprawiedliwego wymiaru kar w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku, „Prawo Kanoniczne”, 34(1991), n. 3–4, s. 147–163. [Google Scholar]
  27. Sztafrowski E., Podręcznik prawa kanonicznego, t. IV, Warszawa 1986. [Google Scholar]
  28. Sztychmiler R., Sądownictwo kościelne w służbie prawa człowieka, Olsztyn 2000. [Google Scholar]
  29. Sztychmiler R., Prawa stron w procesie kanonicznym, w: R. Sztychmiler (red.), Nauki prawne wobec przemian, Olsztyn 2000, s. 85–95. [Google Scholar]
  30. Sztychmiler R., Sędziowie i urzędnicy sądowi w służbie praw człowieka, w: A. Dębiński, E. Szczot (red.), Plenitudo legis dilectio. Księga pamiątkowa dedykowana prof. dr hab. Bronisławowi W. Zubertowi OFM z okazji 65 rocznicy urodzin, Lublin 2000, s. 681–707. [Google Scholar]
  31. Sztychmiler R., Wieloinstancyjna struktura sądów kościelnych gwarancją ochrony praw człowieka, w: R. Sztychmiler (red.), Nauki prawne wobec przemian, Olsztyn 2000, s. 71–83. [Google Scholar]
  32. Sztychmiler R., Ochrona praw człowieka w normach kanonicznego procesu spornego, Olsztyn 2003. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.