Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Tom 30 Nr 2 (2022)

Biblistyka

Znaczenie terminu בית מדרשׁ w Targumie Pseudo-Jonatana

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2022.30.2.31-46  [Google Scholar]
Opublikowane: 08.02.2023

Abstrakt

Jednym z najważniejszych zadań rodziców w starożytnym Izraelu było przekazanie wiedzy dotyczącej Prawa Mojżeszowego. Zgodnie z tradycją chłopcy po zdobyciu podstawowej wiedzy w domu szli do szkoły, gdzie kontynuowali naukę. Tekst Biblii bardzo mało mówi o samym procesie kształcenia. Informacje te podaje datowany na VII wiek po Chr. Targum Pseudo-Jonatana. Celem artykułu jest zaprezentowanie oraz przeanalizowanie znaczenia terminu בית מדרשׁ w Targumie Pseudo-Jonatana. Zwrot ten nie pojawia się w Biblii Hebrajskiej. Autor targumu dodał go celowo w czternastu wersetach Tory. Analiza znaczenia tego terminu w konkretnych perykopach ma ukazać znaczenie szkoły oraz nadania jej starożytnego charakteru. Zaprezentowane treści prowadzą do wniosku, że po upadku świątyni w Jerozolimie, gdy przestrzeganie Prawa zaczęło stanowić najistotniejszy element w religii żydów, autor targumu Pseudo-Jonatana chciał wykazać początki בית מדרשׁ już w czasach Abrahama.

Bibliografia

  1. Bazyliński S., Wprowadzenie do studium Pisma Świętego, Kielce 2019. [Google Scholar]
  2. Bergen R.D., Genesis, [w:] CSB Study Bible: Notes, E.A. Blum, T. Wax (eds.), Nashville 2017. [Google Scholar]
  3. Bosak P.C., Leksykon wszystkich postaci biblijnych, Kraków 2015. [Google Scholar]
  4. Brayer M.M., The Pentateuchal Targum Attributed to Jonathan ben Uzziel – A Source for Unknown Midrashim, [w:] The Abraham Weiss Jubilee Volume: Studies in His Honor Presented by His Colleagues and Disciples on the Occasion of His Completing Four Decades of Pioneering Scholarship, New York 1964, s. 201–231. [Google Scholar]
  5. Brown F., Driver S.R., Briggs C.A, Enhanced Brown-Driver-Briggs Hebrew and English Lexicon, Oxford 1977. [Google Scholar]
  6. Budd P.J., Numbers, seria: Word Biblical Commentary 5, Dallas 1984. [Google Scholar]
  7. Christensen D.L., Deuteronomy 21:10–34:12, seria: Word Biblical Commentary 6b, Dallas 2002. [Google Scholar]
  8. Chrostowski W., Palestyńskie Targumy Pięcioksięgu, „Collectanea Theologica” 61/2 (1991), s. 33–46. [Google Scholar]
  9. Craigie P.C., The Book of Deuteronomy, seria: The New International Commentary on the Old Testament 5, Grand Rapids 1976. [Google Scholar]
  10. Durham J.I., Exodus, seria: Word Biblical Commentary 3, Dallas 1987. [Google Scholar]
  11. Feldman W.M., The Jewish Child: Its History, Folklore, Biology, Sociology, London 1917. [Google Scholar]
  12. Fine S., “For this Schoolhouse is Beautiful”: A Note on Samaritan ‘Schools’ in Late Antique Palestine, [w:] Shoshannat Yaakov. Jewish and Iranian Studies in Honor of Yaakov Elman, seria: The Brill Reference Library of Judaism 35, S. Secunda, S. Fine (eds.), Leiden 2012, s. 65–75. [Google Scholar]
  13. Finkelstein L., Sifre on Deuteronomy, New York 1969. [Google Scholar]
  14. Flesher P.V.M., Chilton B., The Targums: A Critical Introduction, seria: Studies in the Aramaic Interpretation of Scripture 12, Leiden–Boston 2011. [Google Scholar]
  15. Freedman H.S., The Halacha in the Targum to the Torah Attributed to Yonatan ben Uzziel, London 1999. [Google Scholar]
  16. Gesenius W., Tregelles S.P., šlm, [w:] Gesenius’ Hebrew and Chaldee Lexicon to the Old Testament Scriptures, Bellingham 2003, s. 830. [Google Scholar]
  17. Ginsburger M., Targum Pseudo-Jonathan ben Uzziel zum Pentateuch nach der Londoner Handschrifr Brit. Mus. Add. 27031, Berlin 1903. [Google Scholar]
  18. Goldin J., As It Is Said, [w:] Play, Literature, Religion: Essays in Cultural Intertextuality, V. Nemoianu, R. Royal (eds.), New York 1992, s. 19–40. [Google Scholar]
  19. Grzesiak H., Tradycyjna edukacja dzieci żydowskich (wprowadzenie do problemu), „Biuletyn Historii Wychowania” 26 (2010), s. 69–80. [Google Scholar]
  20. Houtman A., The Role of the Targum in Jewish Education in Medieval Europe, [w:] A Jewish Targum in a Christian World, seria: Jewish and Christian Perspectives Series 27, A. Houtman, E. van Staalduine-Sulman, H.-M. Kirn (eds.), Leiden–Boston 2014, s. 81–98. [Google Scholar]
  21. Kuśmirek A., Balaam i jego wyrocznie (Lb 22-24) w tradycji targumicznej, Warszawa 2011. [Google Scholar]
  22. Lange J.P., A Commentary on the Holy Scriptures: Genesis, Bellingham 2008. [Google Scholar]
  23. The Targums in the Light of Traditions of the Second Temple Period, seria: Supplements to the Journal for the Study of Judaism 167, T. Legrand, J. Joosten (eds.), Leiden–Boston 2014. [Google Scholar]
  24. Lemaire A., Remarques Sur Le Vocabulaire Hébreu De L’Enseignement Et De L’Étude À Qumrân Et Dans Ben Sira, [w:] Conservatism and Innovation in the Hebrew Language of the Hellenistic Period, seria: Studies on the Texts of the Desert of Judah 73, J. Joosten, J.-S. Rey (eds.), Leiden 2007, s. 109–124. [Google Scholar]
  25. Levine E.B., The Aggadah in the Targum Jonathan ben Uzziel and Neofiti 1 to Genesis: Parallel References, [w:] Neophyti 1. Targum Palestinense. Ms de la Biblioteca Vaticana. Éxodo, seria: Textos y Estudios Cardenal Cisneros de la Biblia Políglota Matritense 8, A. Díez Macho (ed.), Madrid 1970, s. 537–578. [Google Scholar]
  26. Maher M., Targum Pseudo-Jonathan: Genesis. Translated, with Introduction and Notes, seria: Aramaic Bible 1b, Collegeville, MN 1992. [Google Scholar]
  27. Mędala S., Wprowadzenie do literatury międzytestamentalnej, Kraków 1994. [Google Scholar]
  28. McNamara M., Melchizedek: Gen 14,17-20 in the Targums, „Rabbinic and Early Christian Literature” 81 (2000), s. 1–31. [Google Scholar]
  29. Mortensen B.P., Pseudo-Jonathan’s Unique Character, [w:] The Priesthood in Targum Pseudo-Jonathan: Renewing the Profession, seria: Studies in Aramaic Interpretation of Scripture 4, t. 1, B.P. Mortensen (ed.), Boston–Leiden 2006, s. 15–96. [Google Scholar]
  30. Reyburn W.D., Fry E.M., A Handbook on Genesis, seria: UBS Handbook Series 1, New York 1998. [Google Scholar]
  31. Sarna N.M., Genesis, seria: The JPS Torah Commentary, Philadelphia 1989. [Google Scholar]
  32. Słownik tła Biblii, seria: Prymasowska Seria Biblijna, J.I. Packer, M.C. Tenney (red.), Warszawa 2007. [Google Scholar]
  33. Targum Neofiti 1. Księga Rodzaju: tekst aramejski – przekład, aparat krytyczny – przypisy, oprac. i tłum. M.S. Wróbel, Lublin 2014. [Google Scholar]
  34. Targum Pseudo-Jonathan Genesis. Translated, with Introduction and Notes, seria: The Aramaic Bible 1b, M. McNamara (ed.), Collegeville 1992. [Google Scholar]
  35. Targum Pseudo-Jonathan, S.A. Kaufman (ed.), Cincinnati 2005. [Google Scholar]
  36. The Targums from the Files of the Comprehensive Aramaic Lexicon Project, serie: Logos Bible Software 9, S.A. Kaufman (ed.), Cincinnati 2004. [Google Scholar]
  37. Vaux de R., Instytucje Starego Testamentu, t. 1–2, Poznań 2004. [Google Scholar]
  38. Wenham G.J., Genesis 16–50, seria: Word Biblical Commentary 2, Dallas 1994. [Google Scholar]
  39. Wróbel M.S., Wprowadzenie do Biblii Aramejskiej, Lublin 2017. [Google Scholar]
  40. Wyrzykowski M., Reinterpretacja Księgi Kapłańskiej 18,5 i Księgi Powtórzonego Prawa 30,11-14 w Liście do Rzymian 10,4-8. Analiza intertekstualna, seria: Rozprawy Naukowe – Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu 105, Wrocław 2021. [Google Scholar]
  41. York A.D., The Targum in the Synagogue and in the School, „Journal for the Study of Judaism in the Persian, Hellenistic, and Roman Period” 10/1 (1979), s. 74–86. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.