Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Baner Consilium Iuridicum

Tom 1 Nr 3–4 (2022)

Artykuły

Dobrostan zdrowia skazanych a skuteczność i efektywność karania

  • Monika Wolińska
DOI: https://doi.org/10.52097/ci.5648  [Google Scholar]
Opublikowane: 10.10.2023

Abstrakt

Instytucja penitencjarna nie jest tworem współczesności. Nie jest też tworem jednowymiarowym; stosowane w niej zasady i modele działania uległy na przestrzeni czasu znacznym modyfikacjom. Jednak samo więzienie przetrwało, podobnie jak społeczne pokładanie nadziei w uwięzieniu jako środku kontroli społecznej. Polegamy na więziennictwie, pozostając ślepymi na fałszywość naszych założeń dotyczących jego roli i skuteczności: „Kara pozbawienia wolności rzadko kogo poprawia, wielu już zepsuła do gruntu”. Trudno za ten stan rzeczy obarczać odpowiedzialnością instytucje penitencjarne. To raczej nieadekwatność stosowanych tam metod i środków oddziaływania do indywidualnych potrzeb osadzonych sprawia, że kara więzienia nieczęsto zapobiega powrotowi do przestępstwa i degradacji zachowania w kierunku dewiacyjnego. Przedstawiony w artykule namysł skupia się na dobrostanie zdrowia osadzonych jako kategorii wpływającej na ich zdolność do skutecznego zaniechania przestępczości. Dotychczasowe badania sugerują, że związki między uwięzieniem a dobrostanem są złożone i powiązane z szeregiem zmiennych. Wskazują także, że więzienie jest z natury rzeczy doświadczeniem wyniszczającym. Dlatego kara pozbawienia wolności powinna być zawsze instrumentem ostatecznym, stosowanym tylko wtedy, gdy nie ma możliwości zastosowania innych form do dostarczenia osobie takich dóbr jak „zmiana”, „włączenie” i „odbudowa”.

Bibliografia

  1. Bałandynowicz A., Psychodegradacja osobowości oraz defawory-zacja, ekskluzja i wykluczenie społeczne recydywistów następ-stwem nieracjonalnego i reliktowego systemu sprawiedliwości kar-nej opartej na paradygmacie izolacji przestrzennej, (w:), W. Zalew-ski (red.), Długoterminowe kary pozbawienia wolności w teorii i praktyce, Gdańsk 2015, s. 90–118. [Google Scholar]
  2. Bałandynowicz A., Dehumanizacja kary pozbawienia wolności, (w:) S. Przybyliński (red.), Niebanalny wymiar resocjalizacji peniten-cjarnej. Heurystyczny wymiar ludzkiej egzystencji, Toruń 2010, s. 11–35. [Google Scholar]
  3. Bandura A., Self-regulation of motivation and action through inter-nal standards and goal systems, (w:) L. Pervin (red.), Goal con-cepts in personality and social psychology, Hillsdale 1989, s. 19–85. [Google Scholar]
  4. Bronfenbrenner U., Toward an Experimental Ecology of Human Development, American Psychologist, 32(7)/1977, s. 513–531. DOI: https://doi.org/10.1037//0003-066X.32.7.513 [Google Scholar]
  5. Dąbrowski K., Personality Shaping. Through Positive Disintegra-tion (Intro-duction by O. Hobart Mowrer), s.l. 2015. [Google Scholar]
  6. Dąbrowski K., Dezintegracja pozytywna, Warszawa1979. [Google Scholar]
  7. E. Diener et al., Factors predicting the subjective well-being of na-tions, Journal of Personality and Social Psychology, 69/1995, s. 851–864. DOI: https://doi.org/10.1037//0022-3514.69.5.851 [Google Scholar]
  8. Duguid S., Can Prisons Work? The prisoner as object and subject in modern Corrections, Toronto 2000. DOI: https://doi.org/10.3138/9781442671676 [Google Scholar]
  9. Estes R., Sirgy M., The pursuit of human well-being: The untold global history, Dordrecht 2017. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-39101-4 [Google Scholar]
  10. Europejski program prac na lata 2020-2025: wspólne działania na rzecz lepsze-go zdrowia, Światowa Organizacja Zdrowia. Regio-nalne Biuro dla Europy, 2021; [Google Scholar]
  11. https://apps.who.int/iris/handle/10665/341657; dostęp dn. 8.08.2022 r. [Google Scholar]
  12. Frankl V.E., Człowiek w poszukiwaniu sensu, Warszawa 2017. [Google Scholar]
  13. Frankl V.E., The Doctor and the Soul: From Psychotherapy to Logotherapy, New York 1986. [Google Scholar]
  14. Gilligan J., Violence: Reflections on our Deadliest Epidemic, Lon-don 1999. [Google Scholar]
  15. Głotoczkin A., Pirożkow W., Stan psychiczny człowieka pozbawio-nego wolności, Gazeta Penitencjarna, 174/1973. [Google Scholar]
  16. Gullone E. et al., Coping styles and prison experience as predic-tors of psychological well-being in male prisoners. Psychiatry, Psy-chology and Law, 7(2)/2000, s. 170–181. DOI: https://doi.org/10.1080/13218710009524983 [Google Scholar]
  17. Kasser T., Aspirations and Well-Being in a Prison Setting, Journal of Applied Social Psychology, 26/1996, pp. 1367–1377. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1996.tb00076.x [Google Scholar]
  18. Lazarus R.S., Folkman S., Stress, appraisal, and coping, New York 1984. [Google Scholar]
  19. Lewicki A., Psychologia kliniczna, Warszawa 1978. [Google Scholar]
  20. Listwan S. et al., Victimization, social support, and psychological well-being. A study of recently released prisoners, Criminal Justice and Behavior, 37(10)/2010, s. 1140–1159. DOI: https://doi.org/10.1177/0093854810376338 [Google Scholar]
  21. Locke E.A., Goal setting and productivity under capitalism and so-cialism, (w:) Z. Zaleski (red.), Psychology of future orientation, Lu-blin1994, s. 157–170. [Google Scholar]
  22. Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1938. [Google Scholar]
  23. Maschi T. et al., The High Cost of the International Aging Prisoner Crisis: Well-Being as the Common Denominator for Action, The Gerontological Society of America, 4/2012, s. 543–554. DOI: https://doi.org/10.1093/geront/gns125 [Google Scholar]
  24. Maslow A., Motywacja i osobowość. Warszawa 1990. [Google Scholar]
  25. Mefoh P. et al., Relationship between coping strategies and psy-chological wellbeing of Enugu (Nigerian) prison inmates, European Journal of Social Sciences, 47/2015, s. 270–277. [Google Scholar]
  26. Nietzsche F., The Anti-Christ, Ecce Homo, Twilight of the Idols, and other writings, New York 2005. [Google Scholar]
  27. Nightingale F., Notes on Hospitals, London 1859. [Google Scholar]
  28. O’Donnell I., Prisoners, Solitude, and Time, Oxford 2014. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199684489.001.0001 [Google Scholar]
  29. Picken J., The coping strategies, adjustment and well-being of male inmates in the prison environment, Internet Journal of Crimi-nology, 2012, s. 1–29. [Google Scholar]
  30. Pierzchała K., Resocjalizacyjna rola kapelana więziennego w pol-skim systemie penitencjarnym. Analiza pedagogiczna, Toruń 2012. [Google Scholar]
  31. Porębska K., Wsparcie społeczne w warunkach izolacji jako wy-znacznik skutecznej readaptacji, Probacja 2/2009, s. 49–58. [Google Scholar]
  32. Przybyliński S., Podkultura więzienna – wielowymiarowość rze-czywistości penitencjarnej, Kraków 2007. [Google Scholar]
  33. Rindfleisch A. et al., Family structure, materialism, and compulsive consumption, Journal of Consumer Research, 23/1997, s. 312–325. DOI: https://doi.org/10.1086/209486 [Google Scholar]
  34. Scheier M.F., Carver C.S., Optimism, coping, and health: Assess-ment and implications of generalized outcome expectancies, Health Psychology, 4(3)/1985, s. 219–247. DOI: https://doi.org/10.1037//0278-6133.4.3.219 [Google Scholar]
  35. Sorokin P.A., Merton R.K., Social Time: A Methodological and Functional Analysis, „American Journal of Sociology“, 5(42)/1937, s. 615–629. DOI: https://doi.org/10.1086/217540 [Google Scholar]
  36. Statystyka roczna (lata 2001 – 2021), Służba więzienna, https://www.sw.gov.pl/strona/statystyka-roczna; dostęp dn. 8.08.2022 r. [Google Scholar]
  37. Strycharczyk D. et al., Developing Mental Toughness: strategies to im-prove performance, resilience and wellbeing in in individuals and organizations, London 2021. [Google Scholar]
  38. Strycharczyk D., Clough P., Odporność psychiczna. Strategie i na-rzędzia rozwoju, przekład S. Pikiel, Gdańsk 2017. [Google Scholar]
  39. Tedeschi R.G. et al., Posttraumatic Growth. Theory, Research, and Applications, New York 2018. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315527451 [Google Scholar]
  40. van der Laan A., Eichelsheim V., Juvenile adaptation to imprison-ment: Feelings of safety, autonomy and wellbeing, and behaviour in prison, European Journal of Criminology, 10(4)/2013, s. 424–443. DOI: https://doi.org/10.1177/1477370812473530 [Google Scholar]
  41. Waligóra S., Funkcjonowanie człowieka w warunkach izolacji wię-ziennej, Poznań 1974. [Google Scholar]
  42. Woynarowska B., Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki, Warszawa 2007. [Google Scholar]
  43. Wolgast M., Lundh L.G., Is Distraction an Adaptive or Maladaptive Strategy for Emotion Regulation? A Person-Oriented Approach, Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 39/2017, s. 117–127. DOI: https://doi.org/10.1007/s10862-016-9570-x [Google Scholar]
  44. Wolińska M., Michalski J., Poczucie sensu życia w procesie adap-tacji do wolności. Studium antropologiczno-pedagogiczne, Płock 2022. [Google Scholar]
  45. Wormith J.S., Controversy Over the Effects of Long-Term Incar-ceration, Canadian Journal of Criminology, 26/1984, s. 423–437. DOI: https://doi.org/10.3138/cjcrim.26.4.423 [Google Scholar]
  46. Wysocka E., Diagnoza pozytywna w resocjalizacji: model teore-tyczny i metodologiczny, Katowice 2015. [Google Scholar]
  47. Zarejestrowane przestępstwa według kategorii wykroczeń – dane policyjne, Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat; dostęp dn. 8.08.2022 r. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Inne teksty tego samego autora