Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Częstochowskie Studia Teologiczne

Vol. 49 (2022)

Rozprawy i artykuły – Studia historyczne

The activity of the clergy in Czestochowa during the so-called Carnival of Solidarity in the light of the materials of the Security Service

DOI: https://doi.org/10.53120/czst.2022.141-162  [Google Scholar]
Published: 2022-12-20

Abstract

This article describes the activities of the clergy of the diocese of Częstochowa, which are active in the territory of the Częstochowa Voivodeship during the Carnival of Solidarity (1980 – 13 December 1981). It was published in the light of The Security Service. The officers of the repressive apparatus drew attention to the attitude of the clergy towards Solidarity. Bishops and priests celebrated services at the invitation of Solidarity activists, consecrated flags, crosses and pictures that were hung in schools and workplaces. The diocesan authorities tried to support Solidarity in the struggle for free access to Jasna Góra, in the area of sacred building, the revival of the Catholic weekly newspaper “Sunday” and the return of religious symbols to public places.

Security Service pointed out all anti-state activities of the clergy. The religious-patriotic celebrations organized jointly with Solidarity on the anniversary of important historical events, the pilgrimage to Jasna Góra, the First Week of Christian Culture and the services in connection with the attack on the life of Pope John Paul II and the illness and death of Primate Stefan Wyszyński were of this nature. The authorities were concerned about the involvement of the members of the Academic Parish Community in the Independent Student Union, which operates both at the Częstochowa Technical University and the Częstochowa Pedagogical College. The repressive apparatus took a series of measures to counteract the activity of the clergy in Czestochowa. Through the use of personal sources of information and agents, an attempt was made to get the clergy’s loyalty and weaken its relations with Solidarity, which was active in the workers' and peasants' community. They wanted to torpedo the efforts to attract intelligence and young people to the Church.

References

  1. Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Urząd do Spraw Wyznań, sygn.: 127/260; 127/261. [Google Scholar]
  2. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie MSW, sygn.: 1585/16770. [Google Scholar]
  3. Archiwum Kurii Metropolitalnej w Częstochowie, sygn.: 99/12 t. 2; 101/2; 101/3, 123/4; 123/7 [Google Scholar]
  4. Archiwum Państwowe w Częstochowie, Komitet Wojewódzki PZPR w Częstochowie, Sygn.: 1/VI/16 t. 14; 1/VII/16 t. 16; 1/VII/16 t. 17 [Google Scholar]
  5. Dekret o wznowieniu działalności Tygodnika Katolickiego Niedziela z 19 III 1981, „Okólnik Kurii Diecezjalnej w Częstochowie na miesiąc kwiecień 1981” . [Google Scholar]
  6. Dekret powołujący Zespół Redakcyjny Tygodnika Katolickiego „Niedziela” z 16 IV 1981, „Okólnik Kurii diecezjalnej w Częstochowie na miesiąc maj 1981”. [Google Scholar]
  7. „Postanowiono załatwić odmownie…”. Budownictwo sakralne w diecezji częstochowskiej (1957-1989). Wybór dokumentów, wstęp, wybór i opracowanie Andrzej Sznajder i ks. Władysław Piotr Wlaźlak, Katowice-Częstochowa-Rzeszów 2008. [Google Scholar]
  8. „Solidarność”, opozycja i opór społeczny w Regionie Częstochowskim w dokumentach Służby Bezpieczeństwa (1980-1990). Wybór dokumentów, wstęp, wybór i opracowanie W.P. Wlaźlak, Częstochowa 2012. [Google Scholar]
  9. Duda M., Świadectwo po latach. Mój udział w strajku częstochowskich studentów w roku 1981, „Niedziela” (2015), nr 50. [Google Scholar]
  10. Rotarski W., Dwa początki. Niezależne Zrzeszenie studentów w Częstochowie 1980-1990 (cz. I), „Gazeta Częstochowska” z 16-22 II 2006. [Google Scholar]
  11. Czas milczenia i czas mówienia. 75 lat Tygodnika Katolickiego Niedziela, red. I. Skubiś, Częstochowa 2001. [Google Scholar]
  12. Dąbrowski M., Lubelski Lipiec 1980, Lublin 2000. [Google Scholar]
  13. Duda M., Duszpasterstwo ludzi pracy w diecezji częstochowskiej w latach 1980-1992, [w:] Wiara i Niepodległość. Religijne i patriotyczne tradycje terenów diecezji sosnowieckiej (XIX-XX wiek), red. A. Dziurok, M. Trąba, Katowice-Sosnowiec-Warszawa 2019. [Google Scholar]
  14. Durka J., Historia jednej budowy. Sprawa przejścia podziemnego w okolicach Jasnej Góry w latach 1979-1980, [w:] Język. Religia. Tożsamość. W poszukiwaniu tożsamości, red. G. Cyran, E. Skorupska-Raczyńska, t. 8, Gorzów Wielkopolski 2012. [Google Scholar]
  15. Durka J., Historia powstania parafii w Myszkowie-Mijaczowie, [w:] Język doświadczenia religijnego, t. 6, red. G. Cyran, E. Skorupska-Raczyńska, Gorzów Wielkopolski 2014. [Google Scholar]
  16. Durka J., Sytuacja społeczno-polityczna na ziemi myszkowskiej przed i w czasie stanu wojennego w świetle materiałów PZPR, „Zeszyty Myszkowskie” 2017, nr 4. [Google Scholar]
  17. Durka J., Władze Polski „ludowej” wobec Jasnej Góry w latach 1945-1989, Warszawa-Katowice 2021; [Google Scholar]
  18. Holzer J., Solidarność 1980-1981, Warszawa 1990. [Google Scholar]
  19. Kozłowski T., PZPR a „Solidarność” 1980-1981, [w:] PZPR a Solidarność 1980-1981. Tajne dokumenty Biura Politycznego, Warszawa 2013. [Google Scholar]
  20. Łatka R., Episkopat Polski wobec współpracy duchowieństwa z opozycją solidarnościową 1980-1989 na tle relacji państwo-Kościół, [w:] Księża dla władzy groźni. Duchowni współpracujący z opozycją (1976-1989), red. R. Łatka, Warszawa 2019. [Google Scholar]
  21. Łatka R., Episkopat Polski wobec stosunków Państwo-Kościół i rzeczywistości społeczno-politycznej PRL 1970-1989, Warszawa 2019. [Google Scholar]
  22. Mikołajczyk M., Władza ludowa a diecezja częstochowska, Częstochowa 2000; [Google Scholar]
  23. Mikołajczyk M., Problemy religijno-moralno-społeczne diecezji częstochowskiej w latach 1945-1989 wynikające z ówczesnej sytuacji politycznej, Częstochowa 2002. [Google Scholar]
  24. Miroszewski K., Woźniczka Z., „Solidarność” w Częstochowie jako główna siła opozycyjna w latach osiemdziesiątych, [w:] Częstochowy drogi ku niepodległości, red. R. Szwed, W. Palus, Częstochowa 1998. [Google Scholar]
  25. Nowakowska-Majcher M., Opozycja w regionie częstochowskim 1981-1989. Kalendarium 1980-1989, Częstochowa 2009. [Google Scholar]
  26. Paczkowski A., Droga do „mniejszego zła”. Strategia i taktyka obozu władzy Lipice 1980 – styczeń 1982, Kraków 2002. [Google Scholar]
  27. Rotarski W., NSZZ „Solidarność” Region Częstochowa, [w:] Solidarność 1980-1989, t. 6: Polska południowa, red. Ł. Kamiński i G. Waligóra, Warszawa 2010. [Google Scholar]
  28. Rutkowski K., Powstanie NSZZ „Solidarność” w Radomsku i pierwsze miesiące jego działalności (do 31 grudnia 1980 r.), „Zeszyty Radomszczańskie” 5 (2011). [Google Scholar]
  29. Sznajder A., Budownictwo kościołów w diecezji częstochowskiej w latach 1945-1989, Katowice 2016. [Google Scholar]
  30. Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944-1989), Warszawa 2003. [Google Scholar]
  31. https://przystanekhistoria.pl/pa2/biblioteka-cyfrowa/katalogi-wystaw/25624,Twarze-czestochowskiej-bezpieki.html [ 22.04.2021 r.] [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.