Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 132 (2019): Nasza Przeszłość

Artykuły

Konflikty benedyktynów jeżowskich z opatami lubińskimi w XV i XVI wieku w świetle kroniki klasztornej Bartłomieja z Krzywinia

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2019.132.53-65  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2019

Abstrakt

eżów to ostatnia z XII-wiecznych fundacji benedyktyńskich na ziemiach polskich. Klasztor od początku pomyślany został jako prepozyturą opactwa benedyktynów w Lubiniu. U schyłku średniowiecza benedyktyni jeżowscy podjęli pierwsze próby zmierzające do likwidacji niektórych obciążeń na rzecz opactwa. Okoliczności sporów, poznajemy dzięki XVII-wiecznemu dziejopisowi klasztornemu Bartłomiejowi z Krzywinia. Jego kronika jest wiarygodnym źródłem, dzięki któremu możemy przyjrzeć się dynamice konfliktów, mechanizmom ich przebiegu, rozświetlić problematykę skutków, zarówno krótko, jak i długofalowych. Ostatecznie próby zrzucenia niektórych ciężarów (np. daniny sukna) podejmowane przez benedyktynów jeżowskich w XV i XVI w. zakończyły się niepowodzeniem i doprowadziły w konsekwencji do jeszcze większego zbliżenia prepozytury z opactwem w Lubiniu. Wypracowane wówczas rozwiązania formalno-prawne, wprowadzone później oficjalnie do statutów kapituły lubińskiej, okazały się być bardzo trwałe, ponieważ w późniejszym okresie, nie dochodziło już do tak gwałtownych i głębokich konfliktów.

Bibliografia

  1. Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 5, wyd. F. Piekosiński, Poznań 1878-1881. [Google Scholar]
  2. Dokumenty opactwa benedyktynów w Lubiniu z XII-XV wieku, wyd. Z. Perza-nowski (KDW, s. n., 1), Warszawa-Poznań 1975. [Google Scholar]
  3. W. Abraham, Organizacja kościoła w Polsce do połowy XII w., Lwów 1893. [Google Scholar]
  4. J. Bieniak, Polska elita polityczna XII w., Część. III. A. Arbitrzy książąt-Krąg rodzinny Piotra Włostowica, Społeczeństwo Polski średniowiecznej, red. S. K. Kuczyński, t. 4, Warszawa 1990, s. 13-74. [Google Scholar]
  5. F. Bogdan, Sprawa wyjęcia polskich benedyktynów spod władzy biskupiej w epoce przedtrydenckiej. Studium historyczno-prawne, Sacrum Poloniae Millenium, t. 10, Rzym 1964, s. 19-40. [Google Scholar]
  6. M. Chwaliszewski, Żywot i cuda wielebnego sługi o. Bernarda z Wąbrzeźna, Poznań 1881. [Google Scholar]
  7. M. Derwich, Monastycyzm benedyktyński w średniowiecznej Europie i Polsce. Wybrane problemy, Wrocław 1998. [Google Scholar]
  8. J. Dobosz, Monarchia i możni wobec Kościoła w Polsce do początku XIII w., Poznań 2002. [Google Scholar]
  9. M. T. Gronowski, Zwyczajni klasztor, zwyczajni mnisi. Wspólnota tyniecka w średniowieczu, Kraków 2007. [Google Scholar]
  10. M. Kanior, Polska Kongregacja Świętego Krzyża 1709-1864, Kraków 2000. [Google Scholar]
  11. I. Kwilecka, Nieznany pisarz wielkopolski Tomasz Łysy z Zbrudzewa, [w:] Munera Posnaniensia. Księga pamiątkowa UAM w Poznaniu dla uczczenia 600-lecia założenia Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. G. La-buda, Poznań 1965, s. 220. [Google Scholar]
  12. Liber fraternitatis Lubiniensis, wyd. F. Papee, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 5, Lwów 1888, s. 566-567. [Google Scholar]
  13. Liber mortuorum Lubiniensis ordinis Sancti Benedicti, wyd. W. Kętrzyński, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 5, Lwów 1888, s. 585-652. [Google Scholar]
  14. K. Pacuski, Początki benedyktyńskiego opactwa św. Wojciecha na grodzie płockim, Społeczeństwo Polski średniowiecznej, red. S. K. Kuczyński, t. 5, Warszawa 1992, s. 135-152. [Google Scholar]
  15. Z. Perzanowski, Opactwo benedyktyńskie w Lubiniu. Studia nad fundacją i rozwojem uposażenia w średniowieczu, Wrocław 1978. [Google Scholar]
  16. J. Płocha, Najdawniejsze dzieje benedyktynów z Mogilna, Wrocław-War-szawa-Kraków 1969. [Google Scholar]
  17. P. Sczaniecki, Bartłomiej z Krzywinia, Encyklopedia katolicka, t. 2, Lublin 1976, kol. 78-79. W. Semkowicz, Ród Awdańców w wiekach średnich, [w:] Roczniki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, (45), 1919, s. 161-314. [Google Scholar]
  18. M. L. Wójcik, Rozbrat Jemielnicy z Rudami. Ze studiów nad wzajemnymi relacjami górnośląskich cysterskich, [w:] Klasztor w Kościele średnio-wiecznym i nowożytnym, red. M. Derwich, A. Pobóg-Lenartowicz, Warszawa-Wrocław-Opole 2010, s. 409-427. [Google Scholar]
  19. F. Bogdan, Sprawa egzempcji benedyktynów w Polsce średniowiecznej, „Nasza Przeszłość”, 9, 1959, 51-89. [Google Scholar]
  20. M. Cetwiński, Jeszcze o fundacji opactwa benedyktynów w Lubiniu, „Sobótka”, (36), 1981, s. 455-463. [Google Scholar]
  21. G. Labuda, Początki klasztoru w świetle źródeł pisanych, [w:] Materiały sprawozdawcze, z. 1, 1978, s. 1-59. [Google Scholar]
  22. Z. Perzanowski, Honorarium autorskie Galla-Anonima, „Nasza Przeszłość”, (9), 1959, s. 19-37. [Google Scholar]
  23. B. Urban, Bartłomiej z Krzywinia i jego kronika, „Zeszyty Lubińskie”, z. 3, s. 22-25. [Google Scholar]
  24. J. Urban, Prepozytury opactwa benedyktynów w Lubiniu w XVI w., „Zeszyty Lubińskie”, 1995, s. 27-41. [Google Scholar]
  25. Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce, red. M. Plezia, t. 5, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1978-1984. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.