Początki opactw norbertańskich w Strahowie i Brzesku

Jerzy Rajman

doi:10.52204/np.1992.78.5-26

Tom 78 (1992): Nasza Przeszłość

Artykuły

Początki opactw norbertańskich w Strahowie i Brzesku

Jerzy Rajman

pdf

DOI: https://doi.org/10.52204/np.1992.78.5-26 [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.1992

Abstrakt

Opactwo Norbertańskie w Strahovie koło Pragi zostało założone w latach 1138-39 na terenie kanonii prawdopodobnie związanej z Opiekunami Grobu Świętego i założonej przez biskupa ołomunieckiego we współpracy z Janem, biskupem Pragi. Biskup Zdik i książę Władysław II sprowadzili Premonstratensów z klasztoru Steinfeld koło Kolonii do Strahova. Równocześnie podjęto przygotowania do założenia żeńskiego klasztoru w Doskanach, który miał być podporządkowany opactwu w Strahovie. W XIII wieku opactwo w Strahovie nadzorowało również opactwo w Brzesku. Pierwotnie opactwo nie było domem norbertańskim; jednakże nie ma dowodów, które mogłyby rozwiać tajemnicę pierwotnego założenia.
Opactwo w Brzesku powstało w połowie XII wieku. Jego patronami byli rycerze Strzeszysław i Wrocisław, którzy działali za upoważnieniem księcia Bolesława Kędzierzawego. Ponieważ zostało założone i uposażone na terenie kasztelanii brzeskiej, można przypuszczać, że rola księcia mogła być większa. Możliwe, że faktycznie był on współzałożycielem opactwa.
Reforma premonstratensjańska dotarła do Polski pod koniec XII wieku. Luźno związane kanonie zostały przekształcone w domy norbertańskie. Istnieją powody, by sądzić, że Hroznata, czeski założyciel opactw w Tepli i Chocieszowie, miał w tym swój udział. Po przekształceniu kanonii w Brzesku, nowemu opactwu norbertańskiemu nadano prawo do pobierania dziesięcin przez biskupa krakowskiego, Iwo.

Bibliografia

Backmund N., Monasticon Praemonstratense, t. 1, Straubing 1949. [Google Scholar]
Cermak D., Premonstrati v Cechach a na Moravć, Praha 1877. [Google Scholar]
Deptuła C. , Monasterium Bethleem. Wokół misji biskupa Henryka Zdika i początków opactwa w Brzesku, w: „Roczniki Humanistyczne KUL” t. 18: 1970. [Google Scholar]
Deptuła C., Początki grupy brzeskiej premonstratensów polskich, Lublin 1967. [Google Scholar]
Hruby V., Tri Studie k ćeske diplomaticé, Brno 1936. [Google Scholar]
Hugo Ch. L., Sacriet canonici Ordinis Praemonstratensis, Nancy 1734-1736. [Google Scholar]
Janota E., Zbiór dyplomów klasztoru mogilskiego, oprać. E. Janota, Kraków 1867. [Google Scholar]
Knapiński W., Święty Norbert i jego zakon. Początki norbertańskich klasztorów cyrkarii polskiej i nieco z ich dziejów, Warszawa 1884. [Google Scholar]
Kozłowska-Budkowa Z., Repertorium polskich dokumentów doby piastowskiej, Kraków 1937. [Google Scholar]
Kutrzeba S., List generała Premonstratensów Gerwazego z Chichester do Iwona Odrowąża z roku 1218, „Kwartalnik Historyczny” t. 16: 1902. [Google Scholar]
Łowmiański H. , Początki Polski,68. t. 6 cz. 1, Warszawa 1985. [Google Scholar]
Szymański J., Możnowładztwo małopolskie a kanonikat świecki w pierwszej połowie XII w., SH t 10, 1967. [Google Scholar]
Trawkowski S., Między herezją a ortodoksją, Warszawa 1964. [Google Scholar]